Ngành Công Thương đồng tình với Chính phủ trong đổi mới cơ chế hoạt động của các trường đại học

Nhiều vướng mắc trong triển khai tự chủ

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì Hội nghị

Thực hiện Nghị quyết số 77/NQ-CP ngày 24/10/2014 của Chính phủ về thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các cơ sở giáo dục đại học công lập giai đoạn 2014 - 2017, đến nay, đã có 13 trường đại học công lập tham gia thực hiện thí điểm.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga cho rằng, thời gian thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các sở giáo dục đại học công lập được thực hiện trong giai đoạn 2014 - 2017, nhưng các trường xây dựng đề án và trình phê duyệt còn chậm. Có trường đến cuối năm 2015 mới xây dựng xong đề án để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Vì vậy, thời gian thực tế thực hiện đề án thí điểm còn rất ngắn, chưa đủ để thực hiện kế hoạch dài hạn đặt ra.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Bùi Văn Ga trăn trở thời gian còn rất ngắn, chưa đủ để thực hiện thí điểm theo kế hoạch

Bên cạnh đó, một số quy định tại Nghị quyết 77 chưa rõ, đồng thời chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể, nên việc triển khai còn nhiều lúng túng, đặc biệt có trường còn chưa rõ thẩm quyền được tự chủ đến đâu, dẫn đến còn nhiều quan điểm khác nhau giữa trường và các cơ quan quản lý, gây khó khăn cho việc tổ chức thực hiện.

Tại hội nghị, đại diện các trường đã đưa ra nhiều kiến nghị liên quan đến việc thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các các cơ sở giáo dục đại học công lập được giao tự chủ. Hai vấn đề được quan tâm nhiều nhất là tự chủ tài chính và quy định về tỷ lệ giáo viên thỉnh giảng khi các trường đại học đứng ra tự chủ.

Một trong những vấn đề lớn được nhiều trường đại học quan tâm là bất cập trong quy định về tỉ lệ sinh viên/giảng viên cơ hữu của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Một số ý kiến cho rằng việc áp dụng theo như quy định thì nhiều trường sẽ không thể mở được ngành và xác định chỉ tiêu tuyển sinh vì không đủ giảng viên và đúng chuyên ngành của giảng viên cơ hữu theo các trình độ đã quy định.

Bên cạnh đó là quy định về quản lý tài chính của các đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm toàn bộ kinh phí chi thường xuyên và chi đầu tư được thực hiện giống như doanh nghiệp nhà nước, tạo ngân hàng đề thi cho các trường… cũng được thảo luận khá sôi nổi.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo cần hướng dẫn rõ hơn cho các trường về việc quyết định các mức chi (cao hay thấp hơn mức quy định hiện hành của Nhà nước) phù hợp với các điều kiện cụ thể của các trường, cần có chính sách miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với nguồn thu lãi từ tiền gửi ngân hàng được sử dụng để lập Quỹ Hỗ trợ sinh viên,… Đồng thời, việc xem xét nghiên cứu áp dụng tỷ lệ nhất định đối với đội ngũ giảng viên thỉnh giảng để làm căn cứ xác định chỉ tiêu tuyển sinh cũng được các trường quan tâm, bởi đội ngũ này đóng góp rất nhiều trong hoạt động giảng dạy của các trường.

Quan điểm của Bộ Công Thương về tự chủ

Phát biểu tại Hội nghị với tư cách là Bộ chủ quản, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh khẳng định: Bộ Công Thương đã đăng ký ngay từ đầu với Thủ tướng Chính phủ về việc 4 trường ngành Công Thương xin tự chủ. Điều này đã cho thấy rất rõ ràng ý định muốn đi đến cùng trong việc tạo ra những thay đổi về chất lượng của các trường đại học và đào tạo nguồn nhân lực của ngành Công Thương. Tuy nhiên trong thực hiện, các trường trong Bộ còn bị vướng rất nhiều, vì một số cơ chế quản lý chưa phù hợp, chưa đáp ứng kịp với yêu cầu, như liên quan đến chỉ tiêu, tiêu chí đào tạo, số lượng giáo viên, giảng viên...

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh phát biểu tại Hội nghị

Thứ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, việc cởi trói theo cơ chế tự chủ thời gian qua đã cho phép các nhà trường nâng học phí lên. Các trường cũng luôn hiểu rằng để có thể nâng học phí lên, tự chủ về mặt tài chính, thì cũng đồng nghĩa với việc phải tự chịu trách nhiệm về uy tín và chất lượng của Nhà trường với thị trường về tuyển sinh và đào tạo. Nhưng đã cởi trói thì phải cởi trói thực sự, chứ không thể nửa vời, không đưa ra các quy chế nóng. Và quyết định sự phát triển hay không chính là chất lượng đầu ra của các trường sẽ được xã hội và các tổ chức thẩm định, chứ không phải là những cam kết suông. Vì vậy, hãy tạo khung cơ chế để các trường thật sự hoạt động tự chủ đúng với nguyên tắc phát triển, tự khẳng định chất lượng của mình để tiệm cận chất lượng quốc tế.

Quan điểm lớn nhất là nâng cao chất lượng đào tạo đại học

Ngay trong buổi làm việc, các thắc mắc, kiến nghị của các trường, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã yêu cầu lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, đại diện các Bộ, ngành liên quan trả lời trực tiếp và làm rõ những tồn tại, hạn chế, đồng thời giải quyết ngay những vướng mắc cho các trường để sau 1 năm thực hiện, sẽ báo cáo Chính phủ đánh giá vấn đề tự chủ cho các trường.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, tự chủ là con đường tất yếu phải làm. Chúng ta làm không vội vàng, nhưng phải khẩn trương, quyết liệt với quan điểm lớn nhất là nâng cao chất lượng đào tạo đại học.

Phó Thủ tướng cũng cho biết sẽ ưu tiên vốn một số dự án ODA cho các trường đang tiến hành tự chủ và sẽ tự chủ. Việc tự chủ của các trường đại học không làm giảm cơ hội tiếp cận giáo dục trình độ cao của các học sinh nghèo. Việc này sẽ được giải quyết bằng cách cấp học bổng có giá trị cho những học sinh, sinh viên nghèo, học giỏi.