Nóng bỏng mô hình quản lý điện ở Yên Lập

Nỗi khổ thiếu điện của những người dân

Theo phản ánh của một số hộ dân đang sinh sống tại thị trấn Yên Lập thuộc huyện Yên Lập, từ nhiều năm qua, chất lượng điện yếu, kém đã ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống của người dân nơi đây. Theo chị Nguyễn Thị Nga, là một trong số hơn 100 hộ dân đang sinh sống tại khu vực Hồ Ly, Đồng Cạn 7, thị trấn Yên Lập: Điện ở đây thường xuyên yếu, không ổn định, bởi vậy nhiều thiết bị thông dụng trong gia đình ít khi được dùng và nếu muốn dùng phải qua survolteur (ổn áp), thậm chí đến giờ ăn cơm còn phải dùng ánh sáng bằng bình ắc quy. Tuy vậy giá điện vẫn cao, bình quân hơn 3000 đồng/số và tình trạng này kéo dài nhiều năm. Đã nhiều lần, chị Nga cùng các hộ dân kiến nghị tới cán bộ địa phương đề nghị giải quyết, nhưng đến nay vẫn chưa thấy có giải pháp nào. Để tìm cách khắc phục, chị Nga cùng một số hộ dân đã bàn nhau xin kéo điện từ xã Thượng Long (xã bên cạnh), nhưng do bên đó thuộc đơn vị khác quản lý nên không được. Thậm chí, một số hộ dân cũng đã bàn nhau chung tiền kéo đường điện từ ngoài đường trục vào, nhưng vì quãng đường quá xa (khoảng 3 km), tốn nhiều tiền quá nên lại đành thôi.

Tại Nhà Văn hóa - Trung tâm của Khu hành chính Đồng Cạn 7, anh Nguyễn Đức Thiện - Bí thư Chi bộ, kiêm Trưởng Ban công tác mặt trận của Khu cho biết: Đường dây vào đây kém quá, vừa nhỏ, vừa được mắc rất tạm bợ vào các cây cột gỗ. Nhiều lần trong các cuộc họp hội đồng nhân dân của Khu, vấn đề bức xúc về điện được người dân đưa ra, nhưng đến nay vẫn chưa thấy có sự thay đổi. Còn tại xóm Mơ 14, nhiều đoạn đường điện dài hàng vài chục mét, dây điện để trần, thấp xà đầu người rất nguy hiểm, thảm họa luôn rình rập. Theo những người dân nơi đâyt, tại những khu vực điện yếu, kém nêu trên đều đang thuộc phạm vi quản lý của CTCPXD&DVĐTYL. Theo ông Đỗ Tuấn Vinh - Chủ tịch UBND thị trấn Yên Lập cho biết: Nhiều khu vực trong Thị trấn, tình trạng chất lượng điện yếu, kém vẫn đang tồn tại kéo dài và luôn được coi là vấn đề nóng bỏng của địa phương. Thị trấn có 15 khu dân cư với 7.852 người dân, nhưng ở nhiều nơi, đường dây vào khu dân cư không được làm. Dân tự câu, kéo, móc... tạo nên một hệ thống lưới điện lằng nhằng, tạm bợ, rất nguy hiểm, gây tổn hao lớn điện năng. Chất lượng điện thì yếu đến nỗi thậm chí ngay tại UBND thị trấn, có những thời điểm đến máy tính của các cán bộ cũng không thể hoạt động nổi. Hiện tại, ở khu vực trung tâm Thị trấn là có chất lượng điện tốt nhất, còn lại hầu như là yếu, kém, chỉ đạt khoảng 40% chất lượng. Do tình trạng chất lượng điện yếu, kém kéo dài nên cũng hạn chế sự phát triển của ngành Tiểu thủ công nghiệp, trong thị trấn có những người dân thường xuyên phải đi xa tới 4 - 5 km để sát gạo.

Hiện nay, khu vực thị trấn Yên Lập đang tồn tại hai đơn vị quản lý kinh doanh điện, đó là Điện lực Yên Lập thuộc Công ty Điện lực Phú Thọ (chiếm 30%) và CTCPXD&DVĐTYL (chiếm 70%). Trong đó, Điện lực Yên Lập đã bán điện tới được hết các hộ dân thuộc khu vực đơn vị quản lý; còn CTCPXD&DVĐTYL bán điện được tới 60% hộ dân, số còn lại vẫn phải mua theo nhóm hộ. Cũng ông Vinh cho biết, nếu mua điện của CTCPXD&DVĐTYL, dân phải mua thêm cả công tơ điện, vị trí treo công tơ điện, hộp công tơ... Do phải chịu nhiều chi phí nên người dân không có tiền để đóng góp. Thời gian qua, để giải quyết vấn đề này, các đồng chí lãnh đạo Huyện cũng đã có chủ trương bàn giao hoạt động quản lý kinh doanh điện của CTCPXD&DVĐTYL cho Điện lực Yên Lập, nhưng do còn vướng mắc về quá nhiều khâu như giải quyết về kinh phí đã đầu tư cho Công ty, đảm bảo công ăn việc làm cho những CBCNV... nên cứ đành để vậy. Trước thực trạng này, ông Vinh và nhiều người dân nơi đây đề nghị nên để ngành Điện quản lý cho công bằng, dân đỡ thiệt thòi.

Cần nhanh chóng đưa về một mối

CTCPXD&DVĐTYL được chuyển đổi hình thức sở hữu theo Quyết định số 3284/QĐ-UB ngày 14/11/2000 của UBND huyện Yên Lập. Trong đó, có chức năng quản lý, khai thác lưới điện hạ thế; xây dựng đường dây cao thế, hạ thế đến 35 kV và lắp đặt các trạm biến áp đến 1800 kVA, điện công nghiệp. Năm 1997, Công ty nhận bàn giao lưới điện hạ thế từ Ban Quản lý điện (thuộc Văn phòng UBND huyện Yên Lập). Ban đầu có 5 trạm với tổng công suất: 1040 kVA; tổng giá trị tài sản: 317.421.297 đồng phần hạ thế, tổng số lao động là 18 người. Từ khi tiếp quản, Công ty đã thực hiện: Xây dựng thêm 8 trạm điện có tổng công suất: 1770 kVA, với tổng giá trị trên 6 tỷ đồng; Nâng cấp, cải tạo phát triển lưới điện hạ áp, thay máy biến áp ở một số trạm, cải tạo đường dây 0,4 trên 1 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, Công ty đã gặp nhiều khó khăn, thu không đủ bù chi. Theo ông Nguyễn Nam Triều - Chủ tịch HĐQT, kiêm Giám đốc Công ty cho biết: Trên địa bàn Huyện, Công ty quản lý điện ở 5 xã và 1 thị trấn. Việc bán điện luôn đảm bảo theo đúng các qui định của Nhà nước. Những năm gần đây, tuy có cố gắng cho việc đầu tư nâng cấp, cải tạo, sửa chữa hệ thống lưới điện cũng như xây dựng các trạm biến áp mới, tuy nhiên, do thiếu vốn nên các hoạt động trên chỉ ở mức cầm chừng, duy trì hiện trạng cũ để khai thác. Công ty chỉ quản lý kinh doanh từ đường dây 0,4 trở xuống và phục vụ cho các cụm dân cư, còn hiện tượng có nhiều hộ dân chưa được kéo điện về tận nhà là do họ tách quá xa các cụm dân cư. Nếu xây dựng một trạm biến áp từ 180 - 250 kVA, phải có cụm dân cư tối thiểu khoảng gần 300 hộ trở lên, bởi vậy, Công ty không đủ sức để đáp ứng điện cho những khu dân cư thưa thớt. Ông Triều cũng thừa nhận việc chuyển giao hoạt động quản lý kinh doanh điện của Công ty cho ngành Điện là phù hợp, bởi ngành Điện có năng lực tốt hơn. Tuy nhiên, muốn bàn giao cho ngành Điện thì cần phải có lộ trình phù hợp, phải được xem xét kỹ lưỡng về những khoản đầu tư trước đây cũng như bảo đảm công ăn, việc làm cho những CBCNV của Công ty. Cũng vì những nguyên nhân này mà hai bên không thỏa thuận được nên tình trạng điện yếu, kém ở các khu dân cư trong Thị trấn vẫn cứ đeo đẳng kéo dài, dường như không lối thoát.

Theo ông Trần Xuân Quỳnh - Giám đốc Điện lực Yên Lập: Toàn Huyện có 16 xã và 1 thị trấn. Do trên địa bàn chủ yếu là sinh hoạt nông thôn, thành phần kinh doanh chỉ chiếm khoảng 1%, thành phần sản xuất chiếm 25%; số hộ nghèo, thu nhập thấp chiếm 40%/tổng số dân, là một trong những Điện lực nhỏ nhất về quy mô cũng như phụ tải sử dụng điện. Những năm qua, do được sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Công ty Điện lực Phú Thọ, Điện Lực Yên Lập đã hoàn thành tốt nhiệm vụ bán lẻ điện tới 12/16 xã; bán một phần của 01 xã và thị trấn với lưới điện và nguồn điện cơ bản là tốt, bình quân 5 trạm biến áp/xã. Riêng trong năm 2013, ngành Điện triển khai Dự án Nâng cao hiệu quả lưới điện nông thôn (kFW), đã phủ kín lưới điện nông thôn 11 xã; đầu tư 04 công trình chống quá tải Yên Lập 6+7 thuộc thị trấn Yên Lập; xây dựng thêm 2 trạm điện tại xóm Mít và Trung Ngã 6, qua đó đã giải quyết được điện cho 500 hộ dân; đồng thời còn thực hiện nhiều dự án sửa chữa lớn khác nhằm luôn đảm bảo chất lượng điện tới các hộ dân cũng như giải quyêt tốt những điểm bức xúc trong khu vực.

Tuy nhiên, Điện lực Yên Lập cũng đang còn gặp phải một số khó khăn: Địa bàn quản lý rộng, địa hình rừng núi phức tạp, dân cư thưa thớt, do vậy các dự án đầu tư cải tạo lưới điện chưa thể phủ kín hết (như xã Trung Sơn), các dự án đang triển khai thì không thể đẩy nhanh tiến độ. Khách hàng sử dụng điện 100% khu vực thuộc diện 135, điều kiện phát triển kinh tế thấp, thành phần sử dụng điện chủ yếu là sinh hoạt nông thôn; Các địa phương có chung nhiều đơn vị bán điện (như Thượng Long có 3 đơn vị: Điện lực bán 3/5; CTCPXD&DVĐTYL bán 1/5; HTX Dịch vụ Điện năng bán 2/5, thị trấn 2 đơn vị bán điện) thì việc đầu tư cải tạo nâng cấp công trình do ngành Điện đầu tư sẽ gặp khó khăn từ nguồn vốn cũng như triển khai các dự án.

Hiện nay, Chính phủ, Bộ Công Thương đang chỉ đạo quyết liệt ngành Điện triển khai kế hoạch tiếp nhận lưới điện hạ áp nông thôn 2013-2015 nhằm đạt mục tiêu đến năm 2015, EVN bán điện trực tiếp đến tất cả khách hàng sử dụng điện và đạt 98% số hộ nông thôn, miền núi có điện. Bởi vậy, mô hình 03 tổ chức cùng tham gia kinh doanh điện ở huyện Yên Lập như trên đang là điều bất hợp lý, chưa đáp ứng được các mục tiêu phát triển điện của ngành Điện nói chung và Công ty Điện lực phú Thọ nói riêng.

Để những người dân ở Yên Lập không còn tình trạng thiếu điện, đề nghị các cơ quan chức năng cần nhanh chóng giải quyết dứt điểm những vướng mắc, những tồn tại. Đặc biệt không vì những lợi ích nhỏ mà làm ảnh hưởng đến những chủ trương lớn, đến đời sống cộng đồng. Có như vậy, các chương trình, dự án phát triển điện mới có thể thực hiện được đúng mục tiêu và kế hoạch./.