Phát triển thị trường logistics: Cần sự liên kết từ doanh nghiệp

Sự kiện do Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức nhằm thảo luận, đề xuất các giải pháp, tạo điều kiện kết nối cung - cầu dịch vụ logistics cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; phát triển logistics có giá trị gia tăng cao gắn với sản xuất, xuất nhập khẩu hàng hóa và thương mại trong nước; liên kết logistics và thương mại điện tử cùng phát triển.

Đồng thời, giúp kết nối doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực logistics với đối tác tiềm năng, tham gia chuỗi cung ứng logistics, cung cấp giải pháp thanh toán, giải pháp logistics; tạo điều kiện cho doanh nghiệp khởi nghiệp logistics giao lưu, tiếp cận với doanh nghiệp thương mại điện tử, doanh nghiệp logistics trong và ngoài nước, qua đó tiếp thu kiến thức, kinh nghiệm… để điều chỉnh kịp thời năng lực, đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước.

Quy mô doanh nghiệp logistics nhỏ

Khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh nhấn mạnh, dịch vụ logistics là ngành có tiềm năng phát triển rất lớn, đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh nước ta đang hội nhập sâu rộng.

Thứ trưởng chỉ rõ, Quyết định số 221/QĐ-TTg ngày 22/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/2/2017 về việc phê duyệt kế hoạch nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025 đã đặt mục tiêu: “Đến năm 2025, tỷ trọng đóng góp của dịch vụ logistics vào GDP đạt 5%-6%, tốc độ tăng trưởng dịch vụ logistics đạt 15%-20%, tỷ lệ thuê ngoài dịch vụ logistics đạt 50%-60%, chi phí logistics giảm xuống tương đương 16%-20% GDP, xếp hạng theo chỉ số LPI trên thế giới đạt thứ 50 trở lên”.

Quyết định 221/QĐ-TTg cũng đặt ra 6 nhóm nhiệm vụ chính mà các Bộ, ngành, địa phương, Hiệp hội cần thực hiện để đạt được mục tiêu nêu trên. Trong đó, phát triển thị trường dịch vụ logistics là một trong 6 nhóm nhiệm vụ chính mà Quyết định 200/QĐ-TTg và Quyết định 221/QĐ-TTg đã đưa ra. Đồng thời, thực hiện Đề án “Hỗ trợ Hệ sinh thái Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”.

Tuy nhiên, số liệu từ Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) cho thấy, hiện nay 95% các doanh nghiệp logistics đang hoạt động là doanh nghiệp Việt Nam. Số lượng doanh nghiệp nhiều nhưng chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ, quy mô hạn chế cả về vốn và nhân lực cũng như kinh nghiệm hoạt động quốc tế, chưa có sự liên kết giữa các khâu trong chuỗi cung ứng logistics và giữa doanh nghiệp dịch vụ logistics với doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

“Chính vì vậy, ở cả chiều mua và bán, doanh nghiệp logistics trong nước đều bị hạn chế về sân chơi”, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhận định.

Thống kê của VLA cũng cho thấy, các doanh nghiệp logistics trong nước mới chỉ nắm giữ khoảng 30% thị phần, còn lại thuộc về doanh nghiệp nước ngoài. Trong vận tải hàng hóa, doanh nghiệp logistics trong nước mới được khách hàng thuê vận chuyển tới cảng nội địa; sau cảng là do doanh nghiệp nước ngoài quyết định đơn vị vận chuyển.

Từ thực tế này, ông Nguyễn Quốc Phương - Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) chia sẻ, trong cơ cấu tổng sản lượng vận chuyển hàng hóa, hàng hóa quốc tế chiếm đến 80%. Và thị phần vận chuyển hàng hóa quốc tế của các hãng hàng không trong nước chỉ chiếm 12%, 88% còn lại nằm trong tay 75 hãng hàng không nước ngoài có đường bay đến Việt Nam.

Các sản phẩm chủ yếu sử dụng phương thức vận chuyển hàng không là điện thoại, máy tính bảng, hàng điện tử, mỹ phẩm, hàng dệt may và một số sản phẩm nông nghiệp như thủy sản, hoa, quả. Hàng không chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng khối lượng hàng hóa vận chuyển của Việt Nam, nhưng chiếm đến 25% tổng giá trị xuất khẩu của đất nước.

Liên kết tạo sức mạnh cộng hưởng

Năm 2020 được đánh giá là một trong những năm khó khăn cho nền kinh tế nói chung và lĩnh vực logistics nói riêng, thương mại toàn cầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi dịch Covid-19. Mặc dù Chính phủ các nước nỗ lực duy trì chuỗi cung ứng hàng hóa và đặc biệt ưu tiên lưu thông các loại hàng hóa thiết yếu, nhưng do các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, các quy định về cách ly, giãn cách xã hội, có những thời điểm, toàn bộ hoạt động gần như bị tê liệt...

Nửa cuối năm 2020, thị trường logistics toàn cầu chủ yếu được thúc đẩy bởi việc khôi phục dòng chảy thương mại quốc tế. Hơn nữa, các chính sách thuận lợi hóa thương mại, kích thích tăng trưởng kinh tế hậu Covid-19 được thực hiện bởi Chính phủ cũng đang hỗ trợ trong việc mở rộng thị trường.

Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhấn mạnh, dịch vụ logistics là ngành có tiềm năng phát triển rất lớn. Phát huy tiềm năng này, doanh nghiệp logistics trong nước cần phải liên kết để tạo sức mạnh cộng hưởng để vượt qua thách thức cạnh tranh với các “đại gia” logistics quốc tế, nắm bắt tốt cơ hội của quá trình hội nhập quốc tế.

Việc đẩy mạnh liên kết giữa các doanh nghiệp logistics với nhau; giữa doanh nghiệp logistics và doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu sẽ thúc đẩy sự chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, tạo dựng niềm tin giữa các doanh nghiệp; hình thành mạng lưới các doanh nghiệp lớn, có năng lực dẫn dắt thị trường, tìm kiếm, chia sẻ đơn hàng, giảm chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm, hàng hóa Việt Nam...

“Hoạt động này không chỉ cần sự chủ động của các doanh nghiệp mà còn cần những chính sách hỗ trợ từ các cơ quan quản lý nhà nước,” Thứ trưởng Trần Quốc Khánh khẳng định.

Ngoài ra, cần tăng cường xúc tiến thương mại, truyền thông và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp khởi nghiệp logistics giao lưu, tiếp cận với đại diện các doanh nghiệp thương mại điện tử và các doanh nghiệp logistics trong và ngoài nước, qua đó có những điều chỉnh kịp thời về năng lực đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước.

Cũng tại Hội thảo, các doanh nghiệp trong lĩnh vực hàng không, hàng hải, dịch vụ logistics, sàn giao dịch thương mại điện tử… đã chia sẻ các ý kiến từ thực tế doanh nghiệp của mình. Phiên thảo luận tại Hội thảo cũng thu hút sự quan tâm, chia sẻ của rất nhiều đại biểu về cơ hội cũng như thách thức nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics; cơ hội mở rộng phát triển thị trường dịch vụ logistics tại Việt Nam; kết nối doanh nghiệp dịch vụ logistics với các đối tác là các tập đoàn, doanh nghiệp…

Các đại biểu, diễn giả cũng trao đổi về nhu cầu sử dụng sản phẩm dịch vụ logistics; chuyển đổi số trong lĩnh vực logistics và chuỗi cung ứng tại Việt Nam; cơ hội để các doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng, cung cấp giải pháp thanh toán, giải pháp logistics, các mô hình mới với đặc thù tại Việt Nam.

Hội thảo được đánh giá có nhiều thông tin hữu ích, góp phần thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam tích cực tìm kiếm, mở rộng thị trường dịch vụ trong và ngoài nước, nhanh chóng vươn lên làm chủ các chuỗi cung ứng mang tính quốc tế.