Chuyển dịch cơ cấu năng lượng theo hướng xanh và bền vững
Quảng Ngãi là địa phương có thế mạnh về công nghiệp, với các ngành chủ lực như lọc hóa dầu, chế biến chế tạo, nhiệt điện và cơ khí. Phát triển công nghiệp được xác định là nhiệm vụ đột phá, đóng góp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế địa phương. Cùng với đó, tỉnh có tiềm năng lớn để phát triển năng lượng, đặc biệt là các loại hình năng lượng tái tạo như thủy điện, điện mặt trời, điện gió và điện khí.
Theo Quy hoạch điện VIII và Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, tổng công suất các nguồn điện trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi (mới) đạt hơn 6.852 MW. Trong đó, điện khí chiếm 2.250 MW; thủy điện 1.965 MW (bao gồm 1.085 MW đã vận hành); thủy điện tích năng 300 MW; điện mặt trời tập trung và mái nhà hơn 1.000 MW; điện gió 884 MW; điện sinh khối 105 MW và điện rác 15 MW.
Cơ cấu nguồn điện của tỉnh đang từng bước chuyển dịch từ phụ thuộc vào thủy điện sang đa dạng hóa, với sự tham gia ngày càng rõ nét của năng lượng tái tạo và năng lượng sạch. Bên cạnh đó, hệ thống lưới điện được đầu tư đồng bộ, hiện đại hóa và hướng đến lưới điện thông minh, đáp ứng nhu cầu phụ tải ngày càng tăng của công nghiệp và đô thị.
Theo Sở Công Thương tỉnh Quảng Ngãi, các dự án năng lượng hoàn thành đã góp phần quan trọng vào nguồn thu ngân sách, tạo việc làm cho người lao động, thúc đẩy hạ tầng giao thông vùng dự án và hỗ trợ an sinh xã hội. Bên cạnh đó, nhận thức về an ninh năng lượng và chuyển đổi xanh trong hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân ngày càng được nâng cao; nhiều mô hình sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được triển khai rộng rãi.
Tuy nhiên, công tác phát triển năng lượng của tỉnh vẫn còn một số hạn chế như: tiến độ nhiều dự án còn chậm; vướng mắc về giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư, môi trường, phòng cháy chữa cháy; năng lực tài chính của một số nhà đầu tư còn hạn chế; nguy cơ mất cân đối cục bộ giữa nguồn điện và lưới truyền tải ở một số khu vực. Ngoài ra, các vấn đề môi trường, dòng chảy và sinh kế người dân vùng dự án thủy điện, điện gió… vẫn tiềm ẩn rủi ro, cần được kiểm soát chặt chẽ.
Đồng bộ quy hoạch, ưu tiên năng lượng sạch và hoàn thiện hạ tầng truyền tải
Chia sẻ tại Hội nghị ngành Công Thương các tỉnh, thành phố khu vực miền Trung - Tây Nguyên lần thứ XI năm 2025 tổ chức tại thành phố Đà Nẵng ngày 5/12, ông Võ Quốc Hùng - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Quảng Ngãi cho biết, trước bối cảnh ngành năng lượng Việt Nam đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng giảm phát thải và tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo, Quảng Ngãi xác định việc phát triển năng lượng phải đi đôi với đảm bảo an ninh năng lượng, nâng cao hiệu quả và tính bền vững.
Cụ thể, tỉnh Quảng Ngãi tập trung triển khai đồng bộ Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII gắn với Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, bảo đảm phát triển hài hòa giữa nguồn và lưới, tránh chồng chéo, lãng phí quy hoạch. Quảng Ngãi ưu tiên các dự án có tính khả thi cao, ít tác động môi trường và đóng góp lớn cho mục tiêu chuyển đổi xanh.
Cùng với đó, tỉnh đẩy mạnh thu hút đầu tư các dự án năng lượng sạch như điện gió, điện mặt trời, điện khí LNG, điện rác…, đồng thời khuyến khích phát triển điện mặt trời áp mái và hệ thống lưu trữ năng lượng phù hợp điều kiện địa phương. Các chương trình sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong công nghiệp, thương mại, dịch vụ và hộ gia đình tiếp tục được triển khai rộng rãi.
Về hạ tầng lưới điện truyền tải và phân phối, tỉnh đang tập trung đẩy nhanh tiến độ các trạm biến áp 500 kV, 220 kV và các tuyến đường dây đồng bộ theo quy hoạch, đảm bảo giải tỏa công suất kịp thời cho các nguồn điện mới. Quảng Ngãi cũng hỗ trợ ngành điện hiện đại hóa hệ thống phân phối, phát triển lưới điện thông minh, trạm không người trực, số hóa dữ liệu vận hành… nhằm nâng cao độ tin cậy cung cấp điện, giảm tổn thất điện năng và cải thiện chất lượng dịch vụ khách hàng.
Hướng đến phát triển bền vững, chuyển đổi số và chia sẻ lợi ích với cộng đồng
Bên cạnh hạ tầng và nguồn điện, Quảng Ngãi đặc biệt chú trọng công tác cải cách thủ tục hành chính và tháo gỡ điểm nghẽn đầu tư trong lĩnh vực năng lượng. Tỉnh đang rà soát, đơn giản hóa và số hóa quy trình liên quan đến đầu tư xây dựng, đất đai, môi trường, phòng cháy chữa cháy, thẩm định thiết kế... nhưng vẫn đảm bảo tuân thủ nghiêm pháp luật. Cơ chế phối hợp liên ngành được thiết lập nhằm xử lý nhanh các vướng mắc, nhất là trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư và kết nối hạ tầng.
Công tác bảo vệ môi trường và chia sẻ lợi ích với cộng đồng dân cư vùng dự án cũng được đặc biệt quan tâm. Quảng Ngãi yêu cầu các chủ đầu tư thực hiện nghiêm các quy định về đánh giá tác động môi trường, phương án bảo đảm an toàn công trình, an toàn hạ du, ứng dụng công nghệ trong giám sát hồ chứa và cảnh báo sớm mưa lũ. Đồng thời, tỉnh khuyến khích doanh nghiệp thực hiện cơ chế chia sẻ lợi ích: hỗ trợ sinh kế, đầu tư hạ tầng xã hội và tăng cường đối thoại, minh bạch thông tin để tạo sự đồng thuận lâu dài.
Trong thời gian tới, tỉnh sẽ đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực và chuyển đổi số trong lĩnh vực năng lượng. Cán bộ quản lý, kỹ thuật và lao động được đào tạo, bồi dưỡng nhằm đáp ứng yêu cầu của lưới điện thông minh, năng lượng tái tạo và công nghệ số. Việc ứng dụng chuyển đổi số trong quy hoạch, giám sát tiến độ, quản lý vận hành và cung cấp dịch vụ điện sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản trị, hướng tới quản lý năng lượng thời gian thực, phục vụ mục tiêu phát triển bền vững.
Song song đó, Sở Công Thương tỉnh Quảng Ngãi và các đơn vị liên quan chủ động tham mưu UBND tỉnh xây dựng các kế hoạch hành động, chương trình phát triển năng lượng sạch hằng năm, gắn với các chỉ tiêu cụ thể về công suất, tiến độ, bảo vệ môi trường. Tỉnh cũng sẽ thiết lập bộ chỉ số giám sát, đánh giá định kỳ tiến độ thực hiện, kịp thời khen thưởng đơn vị làm tốt, đồng thời kiên quyết thu hồi các dự án chậm triển khai, chiếm dụng đất, lãng phí tài nguyên.
Với tiềm năng sẵn có, định hướng quy hoạch rõ ràng cùng sự quan tâm chỉ đạo của Trung ương và sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp, Quảng Ngãi có đầy đủ điều kiện để trở thành trung tâm năng lượng quan trọng của miền Trung và cả nước, đóng góp tích cực vào mục tiêu chuyển đổi xanh, phát triển bền vững và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
