Sáng ngày 18/6/2025, Nhóm Công tác Điện và Năng lượng (PEWG) thuộc Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) và Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU) phối hợp tổ chức thành công Tọa đàm “Năng lượng sản xuất tại Việt Nam”, hướng tới mục tiêu thúc đẩy đối thoại, tháo gỡ rào cản và huy động nguồn lực cho ngành năng lượng sạch tại Việt Nam.
Tọa đàm là một phần quan trọng trong dự án “Nâng cao khả năng thu hút vốn đầu tư vào ngành năng lượng sạch Việt Nam” do Liên minh Năng lượng Toàn cầu vì Con người và Hành tinh (GEAPP) tài trợ, với sự đồng triển khai của Đại học Kinh tế Quốc dân, Quỹ châu Á (TAF) và Công ty Pacific Rim Investment & Management (PRIM).
Phát biểu chỉ đạo tại Toạ đàm, T.S. Nguyễn Hải Nam - Ủy viên thường trực, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, Quốc hội đã thông qua Luật Điện lực (sửa đổi) vào tháng 11/2024 với nhiều quan điểm quan trọng mang tính đột phá, có tác động lớn đến nền kinh tế, bảo đảm cho các mục tiêu tăng trưởng, phát triển của đất nước cũng như an ninh năng lượng quốc gia.
Sau khi Luật được ban hành, Chính phủ cũng đã gấp rút xây dựng nhiều văn bản quy phạm pháp luật để kịp ban hành nhằm hướng dẫn thực thi Luật. Đồng thời, Quy hoạch Điện VIII cũng được điều chỉnh và ban hành vào tháng 4 năm nay để tạo ra nền tảng vững chắc cho quá trình chuyển dịch năng lượng bền vững của Việt Nam. Bên cạnh đó, Quốc hội cũng đã thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, thể hiện rõ định hướng nhất quán của Đảng và Nhà nước trong việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và khơi dậy tiềm năng to lớn từ khu vực tư nhân.
Những bước phát triển về mặt chính sách và quy định trong thời gian gần đây thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc thu hút và đa dạng hóa dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực năng lượng, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, giải phóng tối đa nguồn lực trong xã hội phục vụ cho chuyển dịch năng lượng hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Trong bối cảnh đó, các lĩnh vực như lưu trữ năng lượng, năng lượng tái tạo, hệ thống quản lý năng lượng thông minh trong khu công nghiệp và phát triển lưới điện thông minh sẽ là những hướng đi trọng yếu.
Trên nền tảng chính sách đã được định hình như vậy, sự đồng hành từ cộng đồng doanh nghiệp và giới nghiên cứu là điều kiện cần để hiện thực hóa các mục tiêu chuyển dịch năng lượng. Quốc hội đang tiếp tục theo dõi việc thực thi Luật Điện lực (sửa đổi) và các nghị quyết liên quan, trong đó đặc biệt quan tâm đến việc cải thiện môi trường đầu tư, tháo gỡ khó khăn về thủ tục, và đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người tiêu dùng.
GS.TS. Nguyễn Thành Hiếu - Phó Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân cũng cho biết, hiện nay, lĩnh vực năng lượng sản xuất ở Việt Nam - bao gồm điện, nhiệt và nhiên liệu cho công nghiệp - đang đối mặt với nhiều thách thức lớn: từ áp lực an ninh năng lượng, biến động giá đầu vào, đến yêu cầu giảm phát thải khí nhà kính và chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh.
Từ những yêu cầu trên, ấn phẩm “Kế hoạch năng lượng sản xuất tại Việt Nam 4.0" (MVEP 4.0) được công bố tại Tọa đàm đã đưa ra những định hướng chiến lược dài hạn trong việc phát triển thể chế và chính sách cho ngành năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Bằng cách xác định những rào cản chính và đề xuất các giải pháp phù hợp, báo cáo khuyến khích xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, hấp dẫn và có tính dự báo cao hơn cho khu vực tư nhân, giúp đẩy nhanh tốc độ phát triển năng lượng tái tạo và đóng góp vào mục tiêu chuyển dịch năng lượng dài hạn của Việt Nam.
MVEP 4.0 phản ánh sự chuyển đổi mạnh mẽ trong chiến lược phát triển năng lượng của Việt Nam với trọng tâm là thu hút đầu tư, giảm thiểu rủi ro và cải thiện tính minh bạch trong ngành năng lượng. Bên cạnh đó, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc điều chỉnh chính sách năng lượng của Việt Nam theo các thông lệ và tiêu chuẩn quốc tế. Điều này bao gồm việc áp dụng các quy trình đấu thầu minh bạch và cạnh tranh cho các dự án năng lượng tái tạo, nâng cao năng lực của các cơ quan quản lý trong nước để giám sát và điều tiết thị trường năng lượng đồng thời thúc đẩy chuyển giao công nghệ và chia sẻ tri thức.
Chia sẻ về Báo cáo, GS.TS. Đinh Đức Trường - Trưởng Khoa Môi trường, Biến đổi khí hậu và Đô thị, Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, việc công bố báo cáo MVEP 4.0 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình chuyển dịch năng lượng của Việt Nam.
“Chúng tôi mong muốn xây dựng một lộ trình không chỉ đảm bảo tương lai năng lượng bền vững cho Việt Nam mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia trong lĩnh vực năng lượng sạch toàn cầu”, GS.TS. Đinh Đức Trường bày tỏ.
Cũng trong khuôn khổ sự kiện, với sự tham dự của hơn 300 đại biểu từ nhiều cơ quan, tổ chức, Tọa đàm đã thảo luận sôi nổi về các giải pháp giảm thiểu rủi ro trong đầu tư năng lượng sạch, phát triển cơ chế lựa chọn nhà đầu tư minh bạch và thúc đẩy đối thoại chính sách toàn diện.
