Việc quy định thành lập Quỹ tiết kiệm năng lượng trong Dự thảo Luật là cần thiết
Sáng 9/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Báo cáo một số vấn đề lớn trong việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, đối với Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (Quỹ), Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, việc quy định thành lập Quỹ trong dự thảo luật là cần thiết nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị.
Hiện nay, nhiều nước trên thế giới cũng đã thành lập các Quỹ tiết kiệm năng lượng nhằm hỗ trợ các hoạt động sử dụng năng lượng hiệu quả (như Hoa Kỳ, Đan Mạch, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc...).
Hoạt động của Quỹ sẽ thúc đẩy khuyến khích đầu tư và sử dụng các công nghệ, trang thiết bị tiết kiệm năng lượng, góp phần tăng năng suất lao động, đổi mới mô hình tăng trưởng, tiết kiệm năng lượng, bảo đảm an ninh năng lượng và bảo vệ môi trường.
Dự thảo luật đã quy định một số nội dung chính, mang tính nguyên tắc về mô hình tổ chức Quỹ, nguồn tài chính thành lập Quỹ, hoạt động của Quỹ theo phương thức ủy thác… Những vấn đề cụ thể, dự thảo luật giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quy định và thể hiện như tại khoản 4, khoản 5, Điều 41a.
Về ý kiến đề nghị tích hợp Quỹ vào một số quỹ hiện hành khác, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thấy rằng, Quỹ nên được thành lập riêng để hỗ trợ các dự án sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả với đặc thù đòi hỏi nguồn vốn lớn, thời gian thu hồi vốn dài.
Quỹ hoạt động theo nguyên tắc bảo đảm bảo toàn vốn với nguồn vốn chủ yếu từ xã hội hóa, trong khi các quỹ khác như: Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ Bảo vệ môi trường… sử dụng nguồn vốn từ ngân sách nhà nước và có hạn mức tín dụng thấp.
Do vậy, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường xin giữ nội dung này như dự thảo luật.
Bổ sung quy định dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng
Về việc mở rộng đối tượng dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng, theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy, vật liệu xây dựng sử dụng cho các tòa nhà, công trình có ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả sử dụng năng lượng của các công trình.
Việc bổ sung quy định dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng trong dự thảo Luật là cần thiết, tạo cơ sở pháp lý để Bộ Xây dựng tổ chức thực hiện các biện pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trong ngành xây dựng. Từ đó, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp, mở rộng thị trường theo hướng chuyển dịch xanh.
Tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo Luật đã được rà soát, chỉnh lý các quy định có liên quan, bảo đảm thống nhất, đồng bộ; đồng thời giao Bộ Xây dựng quy định cụ thể nội dung này.
Về ý kiến đề nghị đánh giá tính khả thi việc dán nhãn năng lượng, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết, để chuẩn bị thực hiện việc dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng đã và đang nghiên cứu, xây dựng đề án, trong đó có nội dung đánh giá tác động, tính khả thi như việc lựa chọn tiêu chuẩn quốc gia hoặc quốc tế phù hợp với điều kiện kinh tế-xã hội của nước ta, năng lực tổ chức thử nghiệm, năng lực của doanh nghiệp sản xuất trong nước theo từng thời kỳ và tập trung vào một số đối tượng, chủng loại vật liệu xây dựng.
Do hoạt động dán nhãn năng lượng vật liệu xây dựng là hoạt động mới nên dự thảo Luật đã xây dựng chính sách nhằm khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân thực hiện theo quy định.
Đồng thời, giao Bộ Xây dựng ban hành danh mục và lộ trình áp dụng dán nhãn năng lượng cho sản phẩm là vật liệu xây dựng cho phù hợp với điều kiện thực tế.
Sửa đổi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là hết sức quan trọng
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao, dự thảo luật đã được chỉnh lý nhằm bảo đảm thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành, phù hợp với cam kết quốc tế của Việt Nam về sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, triển khai năng lượng xanh. Các nội dung sửa đổi, bổ sung nhằm hoàn thiện cơ chế, chính sách về năng lượng tái tạo, nâng cao trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong tiết kiệm năng lượng, tăng cường vai trò quản lý nhà nước.
"Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là hết sức quan trọng, nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước, bảo đảm đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả nhằm khắc phục bất cập sau hơn 15 năm triển khai luật, như cơ chế quản lý còn chồng chéo, chưa tận dụng cơ hội chuyển đổi số… Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra tiếp tục rà soát dự thảo luật để đảm bảo tính cô đọng, chặt chẽ.
“Mặc dù dự thảo hiện có 12 chương, 48 điều, nhưng tiếp tục rà soát cần cân đối giữa các chương và điều, không quy định chi tiết nội dung Chính phủ sắp tới ban hành Nghị định hay Bộ ban hành Thông tư”- Chủ tịch Quốc hội góp ý và đề nghị đơn giản hóa thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ số trong kiểm toán và giám sát năng lượng.
Bên cạnh đó, tăng cường các cơ chế khuyến khích như ưu đãi thuế, vốn vay lãi suất thấp thay vì chỉ áp dụng các biện pháp mang tính bắt buộc. Điều này nhằm tạo động lực thực chất cho doanh nghiệp và tổ chức chủ động tham gia vào quá trình sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Tiếp tục rà soát các quy định liên quan đến Quỹ, ưu đãi tài chính để bảo đảm phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công, Luật Thuế; ban hành hướng dẫn triển khai chi tiết thông qua nghị định, thông tư để hỗ trợ địa phương và doanh nghiệp; khuyến khích chuyển đổi số như hệ thống giám sát tiêu thụ năng lượng…
Tiếp tục làm rõ trách nhiệm của các bộ, ngành như Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng trong quản lý các lĩnh vực liên quan đến năng lượng, tránh chồng chéo.
“Cần bổ sung quy định yêu cầu các địa phương, cơ quan quản lý nhà nước tổ chức các chương trình tuyên truyền sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, đặc biệt trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ; khuyến khích các chiến dịch truyền thông, nền tảng số và mạng xã hội để nâng cao nhận thức người dân, hướng tới thay đổi hành vi tiêu dùng năng lượng thật sự tiết kiệm, hiệu quả”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Đại diện cơ quan soạn thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài đã tiếp thu ý kiến đóng góp của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng như chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.
Lãnh đạo Bộ Công Thương khẳng định, sẽ tiếp thu nghiêm túc, đầy đủ các ý kiến để đảm bảo dự thảo luật đạt chất lượng tốt nhất khi trình Quốc hội thông qua.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo Bộ Công Thương, các cơ quan có liên quan phối hợp với Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu giải trình đầy đủ ý kiến của Chủ tịch Quốc hội và các đại biểu Quốc hội tại phiên họp để hoàn thiện dự thảo luật trình Quốc hội.
