Ngân hàng thế giới (World Bank):
Sản lượng gạo toàn cầu niên vụ 2015 - 2016 giảm từ 478 triệu tấn xuống còn 470 triệu tấn, trong đó sản xuất tại châu Á, nhất là ở Ấn Độ, Philippines và Thái Lan giảm mạnh nhất do thời tiết bất lợi (hạn hán, lũ xụt, xâm nhập mặn). Tỷ lệ tồn kho/sử dụng năm 2016 giảm xuống còn 18,6% so với 21,7% năm 2015. Dự báo giá gạo năm 2016 bình quân đạt 370 USD/tấn, sau đó tăng dần qua các năm, cụ thể năm 2017 là 374 USD/tấn; năm 2018 là 379 USD/tấn; năm 2019 là 383 USD/tấn và năm 2020 là 387 USD/tấn.
Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA): Báo cáo “Dự báo triển vọng thị trường lúa gạo 2016”, công bố tháng 01/2016
Diện tích lúa toàn cầu niên vụ 2015/2016 đạt 158,9 triệu ha, giảm 1,1 triệu ha so với niên vụ 2014/2015, trong đó Thái Lan chiếm hơn một nửa diện tích suy giảm của toàn cầu. Diện tích lúa tại Australia, Myanmar, Campuchia, Nigeria, Philippines, Tanzania, Hoa Kỳ và Việt Nam cũng được dự báo giảm trong năm 2016 do biến đổi khí hậu và do đô thị hóa hoặc chuyển sang các cây trồng khác. Ngược lại, Bangladesh, Ai Cập, Indonesia và Sri Lanka được dự báo thu hoạch nhiều hơn trong niên vụ 2015/2016. Do thời tiết bất lợi, năng suất trung bình toàn cầu dự báo đạt 4,41 tấn/ha, giảm so với 4,46 tấn/ha - mức kỷ lục đã đạt được trong niên vụ 2014/2015.
Sản lượng gạo toàn cầu niên vụ 2015/2016 dự báo đạt 470,1 triệu tấn (cao hơn 0,8 triệu tấn so với dự báo đưa ra vào quí IV/2015), nhưng vẫn giảm 2% so với niên vụ trước đó do cả năng suất và diện tích cùng giảm. Đây là năm thứ hai liên tiếp sản lượng lúa gạo toàn cầu giảm, chủ yếu do sự sụt giảm mạnh tại Nam và Đông Nam Á và Bắc Mỹ. Ngược lại, so với dự báo công bố vào quí trước, USDA đã tăng dự báo sản lượng gạo của Trung Quốc, Liên minh châu Âu, Mali, Philippines và Hoa Kỳ.
Với mức tiêu thụ dự kiến vượt quá sản lượng cho năm thứ ba liên tiếp, tồn kho toàn cầu vào cuối niên vụ 2015/2016 được dự báo sẽ giảm 14% với năm trước, đạt 89,7 triệu tấn; thương mại toàn cầu năm 2016 được dự báo ở mức 42,1 triệu tấn, tăng 2% từ trước đó dự báo và cao thứ hai trong lịch sử.
FAO: Báo cáo cung cầu ngũ cốc toàn cầu, công bố tháng 01/2016
Sản lượng gạo toàn cầu niên vụ 2015/2016 đạt 491,8 triệu tấn, giảm so với mức 494,3 triệu tấn vào niên vụ trước. Tuy nhiên, dự báo này đã được điều chỉnh tăng so với dự báo công bố vào cuối năm 2015. Sản lượng tại các nước khu vực xích đạo sẽ giảm do khô hạn, diện tích gieo cấy tại Australia và Indonesia giảm mạnh. Tiêu dùng gạo toàn cầu niên vụ này ước đạt 498,4 triệu tấn, tăng 1,1% so với niên vụ trước đó. Tồn kho gạo toàn cầu dự báo đạt 166,6 triệu tấn, giảm 3% so với niên vụ trước. Do đó tỷ lệ lưu kho/sử dụng gạo sẽ giảm xuống mức thấp nhất trong 4 năm trở lại đây, đạt 32,8%. Thương mại gạo toàn cầu dự báo đạt 45,4 triệu tấn, tăng 1,4% so với niên vụ trước.
Bảng tổng hợp các dự báo về thị trường gạo năm 2016 của các tổ chức uy tín
Chỉ tiêu
Tổ chức dự báo
Năm 2016
So niên vụ trước
Nguyên nhân
Sản lượng (triệu tấn)
World Bank
470
-1,7%
Thời tiết bất lợi, năng suất thấp
FAO
491,8
-0,5%
Thời tiết bất lợi, đặc biệt dọc vùng xích đạo, hạn hán diện rộng
USDA
470,1
2%
Năng suất và diện tích cùng giảm. Diện tích giảm tại Australia, Myanmar, Campuchia, Nigeria, Philippines, Tanzania, Hoa Kỳ và Việt Nam.
Năng suất (triệu tấn/ha)
USDA
4,41
-1,12%
Thời tiết bất lợi, sâu bệnh
Diện tích (triệu ha)
USDA
158,9
Hạn hán, xâm nhập mặn, giảm tự nhiên do đô thị hóa hoặc chuyển sang cây trồng khác
Tiêu dùng
FAO
498,4
1,1%
Tồn kho
FAO
166,6
-3%
Do nguồn cung giảm trong khi tiêu dùng tăng
USDA
89,7
-14%
Tỷ lệ tồn kho/sử dụng
Ngân hàng thế giới
18,6%
Giảm so với 21,7% so với năm 2015
FAO
32,8%
Thấp nhất trong 4 năm
Thương mại toàn cầu
FAO
45,4
+1,4%
Các nước mất mùa phải tăng nhập khẩu. Các nước dự báo giá gạo năm 2016 vẫn ở mức thấp nên thanh thủ mua dự trữ trước khi giá tăng trở lại vào năm 2017.
USDA
42,1
+2%
Giá bình quân (USD/tấn)
World Bank
370
-4,1%
Do Đôla Mỹ tăng, giá nhiều hàng hóa giảm theo giá năng lượng, áp lực xả kho của Thái Lan vẫn còn. Nhưng hết năm 2016 giá gạo sẽ theo đà phục hồi.
Nguồn: Tạp chí Công Thương tổng hợp từ các dự báo
Mục tiêu sản xuất và xuất khẩu lúa gạo năm 2016 của một số nước tiêu biểu:
Bà Duangporn Rodphaya - Tổng cục trưởng Tổng cục Ngoại thương - Bộ Thương mại Thái Lan, tháng 2/2016: Chính phủ Thái Lan đặt mục tiêu xuất khẩu 9,5 triệu tấn gạo năm 2016, giảm 5% so với 10 triệu tấn năm 2015 do hạn hán làm giảm sản lượng lúa trong năm 2016. Sản lượng gạo giảm có thể đẩy giá gạo của Thái Lan tăng trong năm nay.
(Trong thực tế, Thái Lan vẫn còn 12 triệu tấn gạo lưu kho và đang cố gắng bán hết vào cuối năm 2016 trước khi chất lượng gạo giảm mạnh sau thời gian tồn kho - Theo Tạp chí Công Thương).
Ông H.E.SOK Puthyvuth - Chủ tịch Liên đoàn Lúa gạo Campuchia, tháng 2/2016: Campuchia đã xuất khẩu hơn 538 nghìn tấn gạo trong năm 2015, tăng 39% so năm 2014, nhưng không hoàn thành mục tiêu xuất khẩu 1 triệu tấn gạo mà Chính phủ nước này đã đặt ra cho năm 2015 do ảnh hưởng của hạn hán khiến sản lượng sụt giảm.
(Để đạt mục tiêu 1 triệu tấn gạo xuất khẩu đề ra trong năm 2016, theo tính toán của Liên đoàn Lúa gạo Campuchia, nước này cần đầu tư 550 triệu USD cho chuỗi sản xuất và cung ứng gạo. Trước đây, Trung Quốc đã đề xuất đầu tư 320 triệu USD để phát triển lĩnh vực xay xát gạo của Campuchia, nhưng theo tính toán của Liên đoàn Lúa gạo Campuchia, ngành lúa gạo nước này cần một lượng vốn đủ lớn để tạo bứt phá - Theo Tạp chí Công Thương).
Ông U Ye Min Aung - Tổng Thư ký Liên đoàn Gạo Myanmar (MRF), tháng 01/2016: Trong năm tài khóa 2014 - 2015, Myanmar xuất khẩu được 1,8 triệu tấn gạo và đặt mục tiêu xuất khẩu trên 2 triệu tấn trong năm tài khóa này.
(Trước đó, MRF dự báo xuất khẩu gạo của Myanmar trong năm 2015 - 2016 chỉ đạt 1,0 - 1,5 triệu tấn do quan ngại thời tiết bất lợi. Còn Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo sản lượng gạo của Myanmar năm 2015/2016 đạt 12,2 triệu tấn và xuất khẩu khoảng 1,8 triệu tấn - Theo Tạp chí Công Thương).
Tổng hợp mục tiêu xuất khẩu gạo năm 2016 của các nước có các chủng loại gạo xuất khẩu tương đồng với Việt Nam
Nước
Mục tiêu/Dự báo (triệu tấn)
So với niên vụ trước
Cơ quan dự báo
Ghi chú (của tác giả)
Thái Lan
9,5
-5%
Bộ Thương mại Thái Lan
Nguyên nhân: Hạn hán làm giảm sản lượng
Myanmar
2
+11,1%
Liên đoàn Lúa gạo Myanmar (MRF)
Nguyên nhân: Các chính sách đẩy mạnh sản xuất lúa gạo
1,8
0%
USDA
Campuchia
1
Chính phủ Campuchia
Liên đoàn Lúa gạo Campuchia cho biết cần đầu tư 550 triệu USD để đạt mục tiêu này
Việt Nam
6,5
0%
Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA)
Không tính xuất khẩu tiểu ngạch sang Trung Quốc
