Tuy nhiên, mức nới lỏng về năng lực sản xuất gang thép tương đối nhanh, nhu cầu trên thị trường yếu nên dẫn đến tình trạng cung lớn hơn cầu trên thị trường thép, ngoài ra, giá quặng sắt tăng tương đối nhanh nên tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp gang thép Trung Quốc vẫn tương đối khó khăn.
I. Một số nét về tình hình vận hành ngành công nghiệp gang thép của Trung Quốc trong quý I/2013:
1. Sản lượng thép tăng quá nhanh, sản lượng thép thô bình quân ngày lập kỷ lục
Theo số liệu của Cục Thống kê Nhà nước Trung Quốc, trong quý I/2013, sản lượng gang, thép thô và thép nguyên liệu lần lượt đạt 178,23 triệu tấn, 191,89 triệu tấn và 245,51 triệu tấn, lần lượt tăng 7,6%, 9,1% và 12,3% so với cùng kỳ năm 2012, trong đó, sản lượng thép thô của các doanh nghiệp thành viên tăng 5,8%.
Trong quý I/2013, sản lượng thép thô bình quân của Trung Quốc đạt 2,132 triệu tấn/ngày, lập mức cao kỷ lục. Trong đó, sản lượng thép thô trong tháng 3/2013 đạt 66,3 triệu tấn, tăng 6,6%, sản lượng bình quân đạt 2,139 triệu tấn/ngày, tăng 0,27% so với mức của tháng 01- 02. Sản lượng thép thô bình quân của các doanh nghiệp thành viên đạt 1,727 triệu tấn/ngày, đây cũng là mức cao kỷ lục. Trong đó, sản lượng thép thô chỉ tính riêng trong tháng 3/2013 đạt 53,03 triệu tấn, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2012.
2. Xuất khẩu thép nguyên liệu tăng, nhập khẩu giảm
Theo thống kê của Hải quan Trung Quốc, trong quý I/2013, xuất khẩu thép nguyên liệu của Trung Quốc đạt 14,43 triệu tấn, tăng 18,8% so với cùng kỳ năm 2012; nhập khẩu đạt 3,23 triệu tấn, giảm 5,3%, nhập khẩu phôi thép đạt 150 nghìn tấn, tăng 38,6%; nhập khẩu quặng sắt đạt 186,48 triệu tấn, giảm 40 nghìn tấn so với cùng kỳ, về cơ bản giữ được mức ổn định.
Tính toán theo số liệu nói trên, trong quý I/2013, lượng tiêu thụ thép thô của Trung Quốc đạt 180,13 triệu tấn, tăng 13,43 triệu tấn, tăng 8,1%. Xét đến yếu tố lượng tồn kho của xã hội và doanh nghiệp tăng mạnh, lượng tiêu thụ trên thực tế thấp hơn nhiều so với mức nói trên.
3. Giá thép biến động ở mức thấp
Trong 02 tháng đầu năm 2013, giá thép nguyên liệu tại thị trường của Trung Quốc từng bước hồi phục. Đến cuối tháng 02/2013, chỉ số giá tổng hợp nguyên liệu thép CSPI của Hiệp hội gang thép là 111,12 điểm, tăng 5,81 điểm so với hồi đầu năm 2013, mức tăng là 5,52%, tuy nhiên lại giảm 7,35 điểm so với cùng kỳ năm 2012, mức giảm là 6.2%. Bước vào tháng 3/2013, giá thép nguyên liệu bắt đầu giảm, tính đến cuối tháng, chỉ số giá thép nguyên liệu là 107,05 điểm, giảm 4,07 điểm, tương đương 3,66%.
4. Lợi nhuận của doanh nghiệp có chuyển biến tốt nhưng vẫn ở mức thấp
Theo thống kê của Hiệp hội gang thép, trong quý I/2013, doanh thu bán hàng của doanh nghiệp gang thép vừa và nhỏ đạt 875,85 tỷ NDT, tăng 0,94%; lợi nhuận đạt 2,486 tỷ NDT, chuyển từ thua lỗ sang có lãi so với năm 2012. Tuy nhiên, lợi nhuận của quý I/2013 giảm dần theo tháng, trong đó, tháng 01/2013 đạt 1,338 tỷ NDT, tháng 02 đạt 998 triệu NDT và tháng 3 chỉ đạt 267 triệu NDT; tỷ lệ lợi nhuận so với tiêu thụ đạt 0,28%.
5. Đầu tư vào tài sản cố định ngành công nghiệp gang thép vẫn tiếp tục duy trì tăng trưởng
Theo số liệu của Cục Thống kê Nhà nước Trung Quốc, trong quý I/2013, tổng mức đầu tư tài sản cố định trong ngành công nghiệp gang thép của Trung Quốc đạt 92,4 tỷ NDT, tăng 7,3% so với cùng kỳ năm 2012.
II. Một số vấn đề chính còn tồn tại trong ngành:
1. Sản lượng ngành tăng cao, mâu thuẫn cung lớn hơn cầu trên thị trường càng nổi cộm
Nhìn chung, nhu cầu thép nguyên liệu trên thị trường trong nước của Trung Quốc đang trong tình trạng ảm đạm, tuy nhiên, sản lượng thép thô trong quý I/2013 lại tăng 9,1%, sản lượng bình quân lập mức cao kỷ lục là 2,13 triệu tấn/ngày. Trong bối cảnh nhu cầu thị trường có hạn, sản lượng lại tăng mạnh khiến cho mâu thuẫn cung lớn hơn cầu ngày càng nổi cộm, cạnh tranh giữa doanh nghiệp và đặc biệt là chất lượng sản phẩm càng mạnh mẽ.
2. Thép nguyên liệu tồn kho ngày càng tăng, áp lực lên thị trường trong thời gian tới càng lớn
Tính đến hết tháng 3/2013, lượng tồn khođối với các loại thép nguyên liệu chính và các thị trường thép nguyên liệu chính của Trung Quốc tăng hơn 10 triệu tấn so với cuối năm 2012, tương đương 80%. Đồng thời, theo thống kê của Hiệp hội với các doanh nghiệp thành viên, tính đến hết tháng 3/2013, lượng tồn kho của các doanh nghiệp đạt 14,83 triệu tấn, tăng 4,77 triệu tấn so với mức 10,06 triệu tấn hồi đầu năm, tương đương tăng 47,4%.
3. Cọ xát thương mại trên thị trường quốc tế ngày càng tăng, xuất khẩu thép nguyên liệu gặp nhiều khó khăn
4. Giá nguyên liệu sản xuất tăng nhanh, hiệu suất kinh tế khó nâng cao
Giá nhập khẩu quặng sắt hồi đầu năm 2013 đạt 124,19 USD/tấn, đến giữa tháng 02 đã tăng lên mức 158,54 USD, giảm nhẹ trong tháng 3 nhưng lại bắt đầu tăng trở lại trong tháng 4. So sánh với hồi đầu năm 2013, giá quặng đã tăng hơn 20- 30 USD/tấn, tăng cao hơn so với mức tăng của giá thép nguyên liệu. Đồng thời, giá quặng sắt trong nước của Trung Quốc cũng tăng theo khiến cho chi phí sản xuất gang thép chỉ tăng không giảm. Bên cạnh đó, trong tháng 02/2013, Nhà nước Trung Quốc đã tăng giá vận chuyển đường sắt. Hiện nay, lợi nhuận của ngành sản xuất gang thép ở mức thấp nhất trong số tất cả các ngành sản xuất công nghiệp.
III. Nhận định về xu thế trong thời gian tới:
Theo tinh thần Hội nghị đại biểu nhân dân toàn quốc và Hội nghị công tác kinh tế Trung ương, trong năm 2013, Trung Quốc sẽ tiếp tục thực hiện chính sách tài chính tích cực và chính sách ổn định tiền tệ, duy trì nền kinh tế phát triển lành mạnh; Trung Quốc sẽ tăng cường thúc đẩy phát triển thực thể kinh tế, xây dựng thành thị hóa kiểu mới, điều này có lợi cho sự phát triển của ngành công nghiệp gang thép, so với năm 2012, thị trường gang thép trong năm 2013 sẽ tốt hơn. Cùng với việc nhu cầu sẽ tăng lên trong quý II, thị trường gang thép sẽ có những chuyển biến tốt, tuy nhiên, do sản lượng tăng tương đối nhanh, chi phí sản xuất cao, tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp gang thép sẽ vẫn gặp khó khăn.
1. Nhu cầu gang thép từng bước chuyển biến tốt nhưng khó tăng mạnh
2. Thị trường gang thép cung lớn hơn cầu, giá thép nguyên liệu khó tăng cao
Trong thời gian tới, giá thép nguyên liệu có thể tăng theo chi phí sản xuất, tuy nhiên, do thị trường cung lớn hơn cầu, lượng tồn kho lại cao, chủ nghĩa bảo hộ thương mại quốc tế mạnh mẽ, cạnh tranh trên thị trường khó khăn, giá gang thép sẽ khó tăng mạnh. Nếu như không khống chế sản lượng, giá thép còn có khả năng sẽ giảm.
3. Chi phí sản xuất tiếp tục tăng khiến cho doanh nghiệp sản xuất trong tình trạng lợi nhuận thấp
Nhìn từ thị trường trong nước của Trung Quốc, ngoài việc giá nguyên liệu sản xuất như quặng sắt và thép phế liệu tăng giá thì chi phí đất đai, lao động, bảo vệ môi trường sẽ tăng theo. Ngoài ra, do Trung Quốc tăng cường công tác tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, cải cách thuế tài nguyên, giá năng lượng, tài nguyên nên chi phí sản xuất cũng sẽ tăng thêm. Cục diện “chi phí cao, lợi nhuận thấp”của doanh nghiệp sản xuất gang thép sẽ khó thay đổi trong thời gian ngắn.
