Thực hiện Quyết định số 23/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án “Phát triển thương mại nông thôn giai đoạn 2010-2015, định hướng đến năm 2020”, Bộ Công Thương đã tiến hành xây dựng thí điểm mô hình tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư nông nghiệp ở 12 tỉnh/thành phố, theo đó, mỗi địa phương có 2 mặt hàng được triển khai. Hải Dương là tỉnh thứ 4 tiến hành tổng kết mô hình và thực hiện thí điểm xong mô hình vượt trước thời gian dự kiến vào 30/06.
Triển khai đề án, Sở Công Thương tỉnh đã phối hợp với các Sở Kế hoạch và Đầu tư; Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Tài chính; Liên minh Hợp tác xã và Hội Nông dân tỉnh Hải Dương để tiến hành xây dựng dự án, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng đơn vị tham gia triển khai thí điểm 2 dự án: Mô hình doanh nghiệp - hợp tác xã - hộ nông dân tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư nông nghiệp; Mô hình doanh nghiệp - hộ kinh doanh - hộ nông dân tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư nông nghiệp trên mặt hàng là bí ngô siêu ngọt tại 2 xã Toàn Thắng (Gia Lộc) và Hưng Thái (Ninh Giang), với 560 hộ nông dân tham gia và cây mủa tại hai xã Hiến Thành (Kinh Môn), xã Cổ Dũng (Kim Thành) với gần 500 hộ.
Báo cáo tổng kết 2 mô hình cho thấy, việc triển khai đã đem lại hiệu quả cao, người nông dân yên tâm tham gia sản xuất, không lo sản phẩm không có nơi tiêu thụ; nông dân được hỗ trợ về chủng loại giống, phân bón, thuốc trừ sâu đảm bảo chất lượng; được đào tạo kiến thức về kỹ thuật canh tác, kiến thức về pháp luật, về kinh tế, được hỗ trợ về kỹ thuật tại ruộng... nên sản phẩm đạt chất lượng cao, hiệu quả kinh tế gia tăng. Đối với doanh nghiệp, đã kiểm soát được chất lượng nguồn sản phẩm nguyên liệu đưa vào chế biến. Từ đó, tăng diện tích, tăng sản lượng nguyên liệu đầu vào, tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh hiệu quả. Điển hình nhất là Công ty CP Đầu tư Bến Thành. Công ty ký kết với 6 hộ kinh doanh, bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho bà con, khi được mùa trả giá bằng hoặc cao hơn thị trường có thời điểm lên tới 11.000 đồng/kg mủa, khi giá thị trường xuống thấp, có lúc chỉ còn 2.000đồng/kg mủa, thì Công ty mua từ 4 - 5000đồng/kg, giúp bà con yên tâm sản xuất.
Bên cạnh những thuận lợi, các doanh nghiệp, hộ nông dân cũng gặp không ít khó khăn, do mất mùa, điều kiện về thời tiết không thuận lợi, bên cạnh đó là biến động bất thường của giá thị trường, khiến cho bà con không mặn mà với doanh nghiệp và mô hình sản xuất... Các doanh nghiệp còn gặp khó khăn về vốn, mặt bằng sản xuất, trang thiết bị đầu tư còn thô sơ, chưa có đầu ra hợp lý. Do đó, các doanh nghiệp mong muốn được Nhà nước hỗ trợ về vốn, khoa học công nghệ và tìm đầu ra giúp doanh nghiệp, cho doanh nghiệp được thuê mặt bằng hợp lý.
Sau khi lắng nghe ý kiến của lãnh đạo các ban ngành, của bà con và của các doanh nghiệp, Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa đánh giá cao mô hình liên kết tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư nông nghiệp và những kết quả đã đạt được của tỉnh Hải Dương. Sự kết hợp giữa hộ nông dân với doanh nghiệp mà các hộ kinh doanh là cầu nối duy trì hoạt động kinh doanh đã mang lại lợi ích 2 chiều. Trước những khó khăn của Hải Dương trong quá trình triển khai mô hình, Thứ trưởng chỉ đạo Sở Công Thương cần khắc phục ngay những tồn tại vướng mắc của các bên, nhằm tiếp tục nhân rộng mô hình. Có cơ chế chính sách hỗ trợ về vốn, thương mại, hạ tầng nông thôn. Cụ thể hoá các cơ chế chính sách tạo điều kiện thúc đẩy chương trình. Thứ trưởng cho rằng, người nông dân cần nâng cao trình độ hiểu biết về pháp luật, tránh hiện tượng phá hợp đồng với doanh nghiệp. Doanh nghiệp cũng phải hỗ trợ về giá nhiều hơn nữa cho người dân khi giá thị trường cao hơn. Tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền phổ biến về kỹ thuật canh tác, pháp luật... cho bà con. Đặc biệt, về chính sách pháp luật, các địa phương cần quy định rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị và thực hiện tốt cam kết giữa người nông dân và doanh nghiệp trong việc thực hiện hợp đồng cung cấp và tiêu thụ nông sản; làm tốt hơn công tác truyền thông để quảng bá nhân rộng mô hình. Bên cạnh đó, tháo gỡ kịp thời những khó khăn cho doanh nghiệp trong sản xuất; tăng cường liên kết giữa các doanh nghiệp không chỉ trong mà cả ngoài tỉnh; phối kết hợp các chương trình như Chương trình đưa hàng Việt về nông thôn để đẩy mạng tiêu thụ sản phẩm; quy hoạch cơ sở hạ tầng thương mại như giao thông, chợ, kênh mương, nội đồng, quy hoạch từng vùng sản xuất mô hình với các loại cây trồng khác nhau nhằm tạo thuận lợi cho việc sản xuất và tiêu thụ nông sản của bà con; kiểm soát chặt chẽ hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng xâm nhập vào tỉnh. Thay mặt lãnh đạo tỉnh Hải Dương, ông Nguyễn Dương Thái - Phó Chủ tịch UBND tỉnh hứa sẽ tìm biện pháp hỗ trợ cho bà con và tạo những điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp sản xuất.
Dự kiến sau khi tổng kết mô hình thí điểm tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư nông nghiệp tại 12 tỉnh, Bộ Công Thương sẽ tổng hợp báo cáo và có kiến nghị cụ thể trình Chính phủ.
