Cuối năm 1949, Cục Quân giới Việt Bắc và Nha Kỹ nghệ Trung bộ (thuộc Bộ Kinh tế) xây dựng lò cao Hải Vân, chuyên sản xuất gang phục vụ kháng chiến, tại hang Đồng Mười, thuộc huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa.
Sau 15 tháng gian khổ vận chuyển hàng trăm tấn máy móc và nguyên liệu từ Đô Lương, Nghệ An ra và từ Ninh Bình vào, ngày 12/9/1951, lò cao NX2 được chạy thử nghiệm cho kết quả tốt. Ngày 7/11/1951, lò NX1 bắt đầu sản xuất và đến tháng 7/1953, lò NX3 bắt đầu sản xuất. Đặc biệt, lò cao được xây dựng và vận hành thành công trong hang đá. Điều chưa có tiền lệ trên thế giới.
Từ cuối năm 1951 đến tháng 07/1954, tổng cộng NX1 và NX3 đã sản xuất được 400 tấn gang, để sản xuất đạn, mìn, lựu đạn… chi viện cho chiến trường. Hiện lò cao NX3 là di tích còn nguyên vẹn nhất, là công trình thuở sơ khai của nền công nghiệp luyện kim Việt Nam.
[Quảng cáo]
