Theo tin từ Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), hai tháng đầu năm 2019, trong khi xuất khẩu (XK) cá ngừ của Việt Nam sang EU hay Israel giảm so với cùng kỳ, XK sang Trung Quốc lại tăng đột biến 771%. Với sự tăng trưởng này, hiện Trung Quốc đang là thị trường nhập khẩu (NK) cá ngừ lớn thứ 5 của Việt Nam sau Mỹ, EU, Israel và ASEAN.
Số liệu thống kê của Trung tâm Thương mại Thế giới (ITC), năm 2018, Việt Nam là nguồn cung cá ngừ lớn thứ 11 cho Trung Quốc, chiếm thị phần rất nhỏ, gần 3%. Trong khi đó, các quốc đảo như Đài Loan, Quần đảo Marshall, Micronesia và Papua New Guinea đang chiếm lĩnh thị trường này.
Tuy nhiên, tại phân khúc sản phẩm thăn/philê cá ngừ đông lạnh, Việt Nam và các nước ASEAN được miễn thuế khi XK sang thị trường Trung Quốc. Và với lợi thế này, năm 2018 Việt Nam là nước dẫn đầu về XK dòng sản phẩm thăn/philê cá ngừ đông lạnh mã HS0304 sang thị trường này, với thị phần chiếm hơn 65%.
Sang năm 2019, XK dòng sản phẩm này của Việt Nam sang Trung Quốc có xu hướng ngày càng tăng. Tính đến hết tháng 2/2019, giá trị XK thăn/philê cá ngừ đông lạnh mã HS0304 của Việt Nam sang Trung Quốc chiếm tới 94% tổng giá trị XK. Bên cạnh đó, năm nay Việt Nam còn XK thêm một số mặt hàng cá ngừ tươi sống và đông lạnh khác cho thị trường này.
Mặc dù là nước có ngành khai thác quy mô lớn, nhưng hàng năm Trung Quốc vẫn phải NK thêm cá ngừ từ các nước khác. Hiện nước này đang là 1 trong 20 nước NK cá ngừ nhiều nhất trên thế giới. Trong 10 năm qua, NK cá ngừ của Trung Quốc ngày càng tăng. Trong số các sản phẩm cá ngừ, Trung Quốc đang NK ngày càng nhiều các sản phẩm cá ngừ tươi sống, ướp đá và đông lạnh từ các nước. Hầu hết cá ngừ tươi sống và đông lạnh, bao gồm cả thăn cá ngừ NK vào Trung Quốc để chế biến thành thăn cá ngừ hấp chín và cá ngừ đóng hộp để XK. Còn hầu hết cá ngừ đóng hộp NK vào Trung Quốc là để tiêu thụ trong nước.
Hiện nhu cầu tiêu thụ cá ngừ đóng hộp tại thị trường Trung Quốc không lớn và không tăng. Nguyên nhân là do người Trung Quốc không có thói quen sử dụng đồ ăn nguội, như cá ngừ đóng hộp.
Tuy nhiên, cá ngừ đóng hộp được giới trẻ Trung Quốc lựa chọn như một sản phẩm thực phẩm tiện lợi có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là món bánh mì kẹp cá ngừ đang phổ biến tại Trung Quốc hiện nay. Bên cạnh đó, các vụ bê bối thực phẩm thời gian qua tại Trung Quốc đã khiến những tiêu dùng trung lưu quay lưng với các nhãn hiệu trong nước, chuyển sang tìm kiếm các thương hiệu nước ngoài.
Như vậy có thế thấy, mặc dù là thị trường nhỏ so với EU và Mỹ, Trung Quốc là một trong số ít các thị trường NK cá ngừ đông lạnh và chế biến đang phát triển.
