Nhận thức ngành năng lượng của khu vực Đông Á (EAS) đã, đang và sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng đáng kể bởi đại dịch Covid-19, cả trong ngắn hạn và trung hạn, một phiên họp đặc biệt giữa Bộ trưởng Năng lượng các nước khu vực Đông Á đã được diễn ra, nhằm thảo luận, đưa ra những giải pháp ứng phó ngành năng lượng đối với đại dịch và những đóng góp cho phục hồi bền vững đã được tổ chức giữa các Bộ trưởng năng lượng của EAS và các tổ chức quốc tế.
Đó là Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng Cấp cao Đông Á lần thứ 14 (EAS EMM lần thứ 14) do Việt Nam đăng cai tổ chức trực tuyến vào ngày 20/11/2020. Thứ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Đặng Hoàng An chủ trì Hội nghị. Hội nghị có sự tham dự của các Bộ trưởng và Quan chức cấp cao phụ trách về năng lượng của các nước Đông Á từ các nước thành viên ASEAN, Úc, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Niu-Di-Lân, Liên bang Nga, Hoa Kỳ và Phó Tổng Thư ký ASEAN cùng tham dự.
Ứng phó của ngành năng lượng đối với đại dịch và những đóng góp để phục hồi
Thông qua, EAS EMM lần thứ 14, các Bộ trưởng/Trưởng đoàn đều cho rằng, EAS EMM cần thiết phải theo đuổi một chính sách năng lượng thực tế và thực dụng để đạt được mục tiêu phục hồi kinh tế và giảm phát thải khí nhà kính.
Các Bộ trưởng/Trưởng đoàn tái khẳng định tầm quan trọng của việc đảm bảo nguồn cung cấp ổn định và năng lượng sạch với mức giá hợp lý để hỗ trợ các hoạt động kinh tế và cuộc sống hàng ngày, bao gồm việc sử dụng tất cả các nguồn năng lượng và công nghệ trong thời gian đại dịch bùng phát.
Không những vậy, tại Hội nghị, các Bộ trưởng/Trưởng đoàn còn ghi nhận vai trò trung tâm của ASEAN trong EAS và cam kết của ASEAN đảm bảo rằng EAS sẽ tiếp tục là một thành phần không thể thiếu trong cấu trúc khu vực mà ASEAN ngày càng trở thành trung tâm, như đã được các nhà Lãnh đạo EAS tái khẳng định tại Hội nghị Cấp cao Đông Á lần thứ 15 được tổ chức vào tháng 11/2020.
Hướng tới tương lai năng lượng bền vững
Hướng tới một ngành năng lượng bền vững trong EAS EMM, các Bộ trưởng/Trưởng đoàn kỳ vọng, song song với APAEC, giai đoạn II: 2021-2025, hợp tác năng lượng EAS sẽ được tăng cường hơn nữa, cả ở cấp hoạch định chính sách cấp cao và cấp nghiên cứu hoặc thực thi, nhằm sử dụng hiệu quả hơn kiến thức và kinh nghiệm, các giải pháp sáng tạo và thực tiễn tốt nhất sẽ nâng cao thành công trong triển khai và giúp mở rộng đổi mới giữa các quốc gia tham gia EAS.
Trong lĩnh vực Tiết kiệm và Hiệu quả Năng lượng (EE&C), các Bộ trưởng/Trưởng đoàn ghi nhận tiến độ của các hoạt động được thực hiện theo các sáng kiến về hệ thống năng lượng phân tán (DES), tiềm năng tiết kiệm năng lượng và xây dựng lộ trình để thúc đẩy công nghệ tiết kiệm năng lượng (EE) cho các nước tham gia EAS.
Đặc biệt, các Bộ trưởng/Trưởng đoàn ghi nhận việc Nhật Bản tiến hành thành công vòng kiểm toán năng lượng thứ ba tại Đảo Tablas, Philippines, trong đó cho thấy DES là một lựa chọn chính sách quan trọng để đáp ứng với sự sẵn có ngày càng tăng của các công nghệ lưới điện thông minh và phát điện nhỏ.
Trong lĩnh vực Nhiên liệu sinh học cho Giao thông vận tải và các Mục đích khác (BTOP), các Bộ trưởng/Trưởng đoàn ghi nhận kế hoạch tiến hành nghiên cứu phân tích các kịch bản nhiên liệu cho giao thông vận tải trong tương lai của EAS, trong đó sẽ xem xét việc sử dụng bền vững nhiên liệu sinh học và các loại nhiên liệu thay thế cho phương tiện khác trong giai đoạn 2021-2024.
Trong lĩnh vực sản xuất điện tái tạo và thay thế, các Bộ trưởng/Trưởng đoàn hoan nghênh việc tổ chức thành công Hội thảo trực tuyến về Điện gió để chuyển đổi năng lượng vào tháng 7/2020, bao gồm các phiên thảo luận về phát triển các dự án điện gió và vai trò của chính sách cũng như công nghiệp và công nghệ điện gió, và kế hoạch tổ chức Diễn đàn Năng lượng Sạch EAS lần thứ 5 cũng sẽ bao gồm các chủ đề mới về phục hồi xanh thông qua triển khai nâng cao tỷ trọng năng lượng tái tạo cao cũng như an ninh đập và phát triển thủy điện.
Phát triển công nghệ khử cacbon di động và hydro
Các Bộ trưởng/Trưởng đoàn đánh giá cao Nhật Bản đã tiếp tục vận động phát triển công nghệ khử cacbon di động và hydro để thúc đẩy xã hội các-bon thấp trong khu vực EAS. Về việc thúc đẩy sử dụng hydro, các Bộ trưởng/Trưởng đoàn ghi nhận kế hoạch cho một dự án nghiên cứu trong khuôn khổ hợp tác ASEAN-Nhật Bản về tác động của chính sách xe chạy bằng điện đối với các nước ASEAN, có thể hợp tác với dự án liên quan của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).
Đáng chú ý, tại Hội nghị, các Bộ trưởng/Trưởng đoàn tái khẳng định lại tầm quan trọng của cam kết mạnh mẽ về tăng cường sử dụng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và phát triển cơ sở hạ tầng để hỗ trợ tăng trưởng LNG và thị trường trong khu vực.
Các Bộ trưởng/Trưởng đoàn khẳng định một lần nữa về vai trò của công nghệ than sạch và khí tự nhiên trong việc góp phần từng bước chuyển đổi các nền kinh tế của khu vực hướng tới tương lai các-bon thấp đồng thời cải thiện an ninh năng lượng.
Về sáng kiến thúc đẩy tái chế cacbon, các Bộ trưởng/Trưởng đoàn đã thảo luận về tầm quan trọng của việc tái chế cacbon hoặc thu giữ và sử dụng cacbon (CCUS) nhằm phục vụ cả mục tiêu khử cacbon và tăng trưởng kinh tế. Các Bộ trưởng hoan nghênh sáng kiến hợp tác do Nhật Bản và ERIA dẫn đầu nhằm thiết lập “Mạng lưới CCUS Châu Á” để hiện thực hóa mối quan hệ đối tác, giúp triển khai các hoạt động nghiên cứu và chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm trong khu vực EAS.
Các Bộ trưởng ghi nhận tiến độ thực hiện Lộ trình 3 năm Nghiên cứu Chính sách Năng lượng Trung hạn của EAS cho 2019-2021 và đặc biệt đánh giá cao những đóng góp của ERIA đối với các hoạt động nghiên cứu chính sách năng lượng trong khuôn khổ hợp tác năng lượng EAS.
Kết thúc Hội nghị, các Bộ trưởng mong đợi Cuộc họp EAS EMM tiếp theo sẽ được tổ chức vào năm 2021 tại Brunei Darussalam.
Toàn văn tuyên bố chung của Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng Cấp cao Đông Á lần thứ 14 xin xem tại đây.
Ngay sau Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng cao cấp Đông Á lần thứ 14, Họp báo công bố kết quả Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng ASEAN lần thứ 38 và các Hội nghị liên quan sẽ được diễn ra dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An.
