Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết: Công ty Xây dựng Mỏ Hầm lò 2-TKV (Công ty Hầm lò 2) là một doanh nghiệp chuyên thi công đào lò cho các đơn vị khai thác than trong Tập đoàn nên địa bàn sản xuất của Công ty không tập trung, trải rộng qua nhiều tỉnh thành trong cả nước. Dự án đang triển khai thi công tại Công ty CP Than Hà Lầm - chỉ là một trong rất nhiều công trình mà đơn vị đang thực hiện.
6h30 chúng tôi có mặt tại khu vực nhà giao ca, phân xưởng đào lò 26.3 của Công ty Xây dựng Mỏ hầm lò 2. Trời khá lạnh và khô ráo. Đúng giờ công nhân ca 1 và ca 3 đang giao ca, đồng chí Đỗ Văn Đoan - Phó Bí thư Đảng ủy, Phó giám đốc An toàn Công ty Xây dựng mỏ Hầm lò 2 cùng đi với đoàn vào tận nơi động viên anh em công nhân trong phân xưởng. Được lãnh đạo động viên, tinh thần anh em công nhân phấn chấn hẳn lên.
Đã nghe giới thiệu phân xưởng Đào lò 26.3 là phân xưởng thanh niên nhưng phóng viên trong đoàn vẫn không khỏi ngỡ ngàng khi được gặp gỡ, trò chuyện với anh em công nhân ở đây. Tuy hầu hết công nhân đều còn rất trẻ nhưng đã có thâm niêm công tác ít nhất 5 năm. Anh Đặng Văn Vũ, Bí thư Đoàn Thanh niên phân xưởng 26.3, mới 27 tuổi đã có thâm niên công tác 5 năm tại công ty; anh Nguyễn Văn Cường, sinh năm 1985 cũng đã có thâm niên 8 năm công tác.
Trong khi đồng chí Đỗ Văn Đoan - Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Công ty làm việc trực tiếp với cán bộ phụ trách an toàn bảo hộ lao động bên phía Công ty CP Than Hà Lầm xin cấp phép cho nhóm phóng viên được tác nghiệp tại khu vực công trường thì chúng tôi được huấn luyện cấp tốc những quy định về đảm bảo an toàn, trang bị bảo hộ lao động khi xuống lò. Từ mặt bằng +75, chúng tôi xuống giếng đứng mức -300 bằng tời trục. Đây là mức xuống sâu nhất của Tập đoàn Than khoáng sản Việt Nam-TKV cho đến nay. Trên tời trục, cán bộ phân xưởng và công ty giới thiệu qua cho chúng tôi về công suất, tốc độ, tải trọng cũng như những quy định về an toàn khi di chuyển bằng trục tời. Với vận tốc trung bình 7m/s, quãng đường hơn 300m chỉ mất hơn 1 phút di chuyển.
Được biết, hiện tại Công ty Xây dựng Mỏ hầm lò 2 đang triển khai thi công dự án xuống sâu do Công ty CP Than Hà Lầm làm chủ đầu tư ở mức -300. Dự án triển khai từ tháng 2/2009, mở vỉa bằng ba giếng đứng, trữ lượng địa chất huy động khoảng 110 triệu tấn than, công suất thiết kế 2,4 triệu tấn/năm, thời gian khai thác hơn 45 năm. Hàng loạt các hạng mục được Công ty thi công bao gồm Hầm bơm trạm điện, xây dựng lò chứa nước số 1, số 2, đào lò xuyên vỉa, lò xuyên vỉa đường ray, hệ thống băng tải vận chuyển... đòi hỏi yêu cầu về kỹ thuật và trình độ cao.
Điểm đầu tiên chúng tôi đến thăm là đường lò đang thi công của phân xưởng đào lò 6, Công ty Xây dựng Mỏ hầm lò 2-TKV. Khác xa với tưởng tượng của chúng tôi, đường lò rộng bằng cả một gian nhà lớn, sáng rực đèn, tiếng máy ầm vang như một công trường. Đường lò có tiết diện 54m2, chiều dài 120m, cao 8,4m; rộng 7m là đường lò lớn nhất Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại. Đây là đường lò xây dựng cơ bản nối từ giếng phụ sang giếng gió thuộc dự án đường lò khai thác than dưới mức -300 của Công ty CP Than Hà Lầm. Đường lò giúp giải quyết toàn bộ các khâu thông gió, thoát nước, vận tải đất đá và vật liệu ở dưới mức -300, đồng thời là điều kiện kiên quyết để có thể khai thác than từ lò chợ cơ giới hóa thuộc dự án đường lò dưới mức -300 của Công ty CP Than Hà Lầm vào cuối năm 2014. Trong năm 2013, công trình này cũng đã được Đoàn Thanh niên công ty đăng ký là công trình thanh niên cấp tỉnh chào mừng 50 năm ngày thành lập tỉnh Quảng Ninh.
Đồng chí Đỗ Văn Đoan, Phó Giám đốc Công ty đã giới thiệu khá chi tiết về những hạng mục mà công ty đang thi công. Với hơn 33 năm kinh nghiệm thi công các đường lò xuyên vỉa, anh hiểu rất rõ nỗi vất vả của anh em kíp thợ. Thi công tại dự án này, Công ty cũng gặp không ít khó khăn, do phải đối mặt nền địa chất yếu, không ổn định gây sập đổ nhiều lần, chưa kể đến các điều kiện về thông gió, thoát nước ngày càng phức tạp... Đảm bảo an toàn là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt trong việc thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh lâu dài của Công ty. Thời gian qua, Công ty đã triển khai nhiều giải pháp mang tính đột phá về kỹ thuật công nghệ như: tăng cường đầu tư đổi mới thiết bị đào lò; đổi mới công nghệ thi công; cơ giới hóa từng công đoạn trong dây chuyền đào lò, từ khâu khoan nổ mìn đến khâu bốc xúc, vận tải… Đây là những công đoạn chiếm nhiều thời gian nhất trong một chu kỳ đào lò.
Bên cạnh đó, Công ty chủ trương đào tạo thợ tại chỗ. Trong 1 ca, thợ cả luôn ở gương, đảm nhận công việc chính. Các thợ phụ như thợ bắn mìn, thợ vận tải… luân phiên nhau vào gương, được thợ chính rèn cặp. Công ty cũng tiến hành tổ chức lại sản xuất, đi 4 kíp thay cho 3 ca, gương lò thi công liên tục mà vẫn đảm bảo thời gian nghỉ ngơi cho thợ lò. Trong mỗi ca sản xuất, thường xuyên có sự thông tin giữa bộ phận điều hành với người lao động trực tiếp qua hệ thống điện thoại phòng nổ; công tác bàn giao giữa ca trước, ca sau cũng nhanh hơn, sát thực tế hơn. Với những đổi mới đó, năng suất lao động được nâng lên rõ rệt, đạt từ 3,2-3,5m/ngày. Theo ghi nhận của chúng tôi, hiện tại, hầu hết các phân xưởng đào lò của Công ty đều đạt năng suất từ 60-80 mét/tháng. Những con số này có nhiều ý nghĩa, cho hay rằng tốc độ đào lò của Hầm lò 2 rất cao, ít nơi thực hiện được.
Anh em công nhân đi cùng dẫn đoàn chúng tôi đi khắp các đường lò của hệ thống. Đường lò sâu hun hút, càng vào sâu càng tối và khó đi. Đây đó chúng tôi bắt gặp những toán công nhân đang đu mình trên hệ thống cốt-pha, dựng cột, ghép vì chống trước khi chuẩn bị đổ bê tông; những toán công nhân đang khoan đá bắn mìn tại gương đá; hay những toán công nhân đang vận hành máy xúc đổ đất đá vào goòng. Thấy có người đi qua, các anh vẫn không ngừng tay làm việc, chỉ ngẩng đầu lên nhìn chúng tôi, nụ cười lấp lánh ánh lên trên khuôn mặt lem bụi.
Vốn vẫn nghĩ càng đi sâu vào lòng núi không khí càng mát hơn nhưng trên thực tế càng vào sâu không khí càng trở nên nóng hơn. Thấy tôi thắc mắc, anh Cường đi cùng đoàn nói thêm: “Trong này bọn anh quanh năm mùa đông cũng như mùa hè, mùa mưa cũng như mùa khô”. Tôi thực sự xúc động khi nghe những lời này. Công nhân ngành Than vốn vẫn được tiếng là vất vả nhưng lương cao. Có tận mắt chứng kiến một ngày làm việc của các anh tôi mới biết mức lương ấy là hoàn toàn xứng đáng.
Khi đoàn chúng tôi dừng chân ở gương đá của phân xưởng 26.3, chúng tôi đã có dịp phỏng vấn anh Nguyễn Văn Cường, công nhân tiêu biểu của phân xưởng đào lò 26.3, giải Nhì Hội thi đào lò nhanh cấp Tập đoàn năm 2013. Lao động giỏi là thế, nhiều thành tích là thế nhưng khi được hỏi anh Cường cứ ngập ngừng mãi. Anh bảo cho anh “nghỉ giải lao” để chuẩn bị trả lời. Thì ra, công nhân Công ty Xây dựng Mỏ hầm lò 2 lao động giỏi nhưng không quen nói về mình. Ấp úng là vậy nhưng khi trả lời anh luôn nhấn mạnh “thu nhập của tôi rất ổn định, đáp ứng đủ nhu cầu của bản thân và của gia đình”. Đằng sau mỗi công nhân là một gia đình. Có một công việc ổn định, thu nhập ổn định để chăm lo cho gia đình là mong muốn lớn nhất của họ.
Sau một ngày sống trong lòng đất, mọi người trong đoàn đã thấm mệt. Cảm giác hồi hộp ban đầu không còn, thay vào đó là sự cảm phục chúng tôi dành cho anh em công nhân làm việc trong hầm lò. “Đưa được hòn than ra khỏi lòng đất khó lắm”, có đi, chứng kiến công việc của các anh chúng tôi càng thấm thía hơn câu nói ấy. Mỗi năm sản lượng khai thác của cả tập đoàn đạt vài chục triệu tấn, mức doanh thu có thể tính bằng con số nghìn tỷ. Đằng sau những con số ấn tượng đó là hàng triệu công nhân đang ngày đêm lao động miệt mài vì sự phát triển của ngành, của đất nước và vì sự no ấm của chính gia đình mình.
Ra về với lời hẹn quay lại khi có dịp. Mỗi chúng tôi mang trong lòng những cảm xúc rất riêng. Nhưng có lẽ chung nhất vẫn là cảm xúc tự hào khi được sinh ra trên đất mỏ, sự cảm phục đối với những người thợ "thiện chiến" của Hầm lò 2. Bằng con tim, khối óc và sự sáng tạo của mình, họ đã và đang tạo dấu ấn nổi bật cho ngành Than qua việc thi công những công trình xây dựng chuyên ngành mỏ với “tiến độ nhanh, nguồn lực mạnh, chất lượng tốt”.
