Đó là tiến sĩ Ellen Spertus, giáo sư Trường đại học Mills; tiến sĩ Stephanie Winner, nhà thiết kế chip của Apple và tiến sĩ Megan Smith, kỹ sư cơ học của hãng General Magle. Cả ba đều là người Mỹ có con đường sự nghiệp khác nhau, nhưng họ có điểm chung là quyết tâm khẳng định khả năng của nữ giới trong một ngành khoa học, vốn luôn được coi là lĩnh vực độc tôn của nam giới.
Cách đây 10 năm, có 3 cô nữ sinh viên tốt nghiệp Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) được Tạp chí Mỹ New York Times coi là những người sẽ làm thay đổi bộ mặt của ngành công nghệ thông tin. Theo Viện Khoa học quốc gia Mỹ, 10 năm trước, số phụ nữ trong ngành công nghệ thông tin tại Mỹ chỉ chiếm 15%. Con số này hiện đã tăng lên 20%, nhưng vẫn là một tỷ lệ không đáng kể. Họ phải chịu sự phân biệt về thù lao với mức lương trung bình 55.000 USD/năm so với 65.000 USD/năm của nam giới. Trong số 61 học viên nhận bằng tiến sĩ chuyên ngành máy tính và kỹ thuật hiện đại tại MIT năm 1993, chỉ có 10 nữ. Đến năm 2003, trong số 63 tiến sĩ công nghệ thông tin vừa tốt nghiệp trường này cũng chỉ có 10 nữ.
Giáo sư Ellen Spertus, năm nay 36 tuổi, hiện là giảng viên cơ hữu về khoa học máy tính tại Đại học Mills. Cô là một trong những sinh viên ưu tú nhất của MIT và trở thành một lập trình viên xuất sắc lúc ra trường. Sau khi bảo vệ luận án tiến sĩ năm 1998, lẽ ra Spertus đã có thể bắt đầu sự nghiệp giảng dạy ở một trường đại học danh tiếng nào đó hoặc có thể tìm được việc làm ở các doanh nghiệp với mức lương rất cao, nhưng cô đã từ chối và chỉ nhận lời mời của Đại học Mills, một trường đại học nhỏ chỉ dành cho nữ giới. Cô lý giải: “Mục đích sự lựa chọn của tôi là dạy máy tính cho phụ nữ và tôi đặc biệt thích thú với một nơi làm việc mà không có cảm giác mình là đại diện ít ỏi của phái yếu”.
Trong quá trình giảng dạy tại Mills, Spertus luôn theo đuổi quyết tâm truyền thụ khoa học máy tính theo phương pháp đặc biệt, cô còn mong muốn rằng không chỉ, thuyết phục, mà còn gợi mở và vun đắp cho lòng tự tin, vươn lên của các học viên nữ. Cô đặc biệt quan tâm đến việc khuyến khích những phụ nữ trẻ hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin, với lòng tự tin như chính cô trước các đồng nghiệp phái mạnh.
Tiến sĩ Megan Smith, 38 tuổi, đã chuyển từ lĩnh vực kỹ thuật sang quản lý tại hãng cung cấp dịch vụ tìm kiếm trực tuyến nổi tiếng Google. Cô cũng từng rất thành công trong vai trò lãnh đạo tại nhiều công ty Internet.
Khi còn học tập và nghiên cứu tại Viện Công nghệ Massachusetts, Smith là kỹ sư cơ học tài năng với niềm đam mê thiết kế các vật thể chuyển động. Năm 1987, Smith cùng một nhóm sinh viên thiết kế loại ôtô năng lượng mặt trời và sử dụng chiếc xe này chạy xuyên vùng hoang mạc Ôxtrâylia. Sau khi nhận bằng tiến sĩ năm 1988, cô đã chế tạo một loại tay lái sử dụng trong phòng thí nghiệm với các động cơ bên dưới tạo cảm giác như thật. Cô là người có sức thuyết phục lớn nhất đối với hầu hết các đồng sự trẻ tại Khu công nghệ MIT hay còn gọi là Thung lũng Silicon nổi tiếng thế giới.
Trong thời gian làm việc tại General Magic - một công ty chế tạo máy tính di động, Smith bắt đầu chuyển dần từ lĩnh vực kỹ thuật sang làm quản lý, thông qua công việc giao dịch với các doanh nghiệp đối tác. Rời General Magic, cô chuyển sang làm việc tại Planet Out và làm Giám đốc điều hành của Website này. Sau đó, Smith phụ trách phát triển kinh doanh tại hãng tìm kiếm trực tuyến Google. Smith tâm sự: “Tôi rất nuối tiếc khi chuyển sang làm quản lý. Thật khó khi phải từ bỏ chuyên môn của mình, vì tôi là một phụ nữ thích đi tiên phong trong kỹ thuật. Thế nhưng, công việc mới cũng có sức hút riêng của nó và tôi cứ thế tiếp tục”.
Tiến sĩ Stephnie Winner, 40 tuổi, đã từ một chuyên gia về chip, trở thành giám đốc dự án tại nhiều công ty trong Thung lũng Silicon. Winner cho biết: “Năm 2000, khi làm giám đốc dự án tại hãng thiết kế chip đồ họa 3dfx Interactive, tôi đã để ý xem có bao nhiêu vị trí ở đây do phụ nữ đảm trách và thật đáng buồn là hầu như không có. Một nam đồng nghiệp đã khuyến khích tôi hãy cố gắng trở thành một điển hình cho phụ nữ”. Hiện Winner là một đại diện bản quyền, chuyên phỏng vấn các nhà phát minh và lập hồ sơ đăng ký sở hữu sản phẩm trí tuệ.
Cả ba người này đều hiểu rằng, họ chưa phải là thế hệ làm cân bằng quan niệm giới trong xã hội. Những nỗ lực của họ được coi là khát vọng của phụ nữ trẻ trong nỗ lực vươn lên để khẳng định mình. Họ được coi là những phụ nữ vĩ đại tiêu biểu cho Mỹ và thế giới trong lĩnh vực công nghệ thông tin.
Con số phụ nữ có bằng tiến sĩ về máy tính tại MIT năm 2000 là 15% trong tổng số 577 người đạt học vị này. Tuy nhiên, các nhà phân tích tại Viện nghiên cứu Phụ nữ và công nghệ Mỹ vẫn lạc quan tin vào một sự thay đổi lớn về vai trò của phái yếu trong lĩnh vực công nghệ trong 10 năm tới. Cơ sở cho điều này là sự ra đời ngày càng nhiều những chương trình hỗ trợ phụ nữ và việc xuất hiện thêm nhiều điển hình mới, những tấm gương nỗ lực ở các công ty công nghệ.
Tiến sĩ Megan Smith nhận xét: “Nhìn chung, con đường sự nghiệp của phụ nữ còn nhiều chông gai. Chúng tôi vẫn tiếp tục trèo lên đỉnh Everest và có lẽ đã đi được nửa chặng đường”. Còn giáo sư Ellen Spertus tâm sự: “Nếu cứ nhìn vào bức tranh toàn cảnh thì dễ nản lòng. Tôi luôn nhìn vào thực tế lạc quan là hàng ngày được làm việc bên những phụ nữ đầy phấn khích, ham học và cầu tiến”.
