Chương trình hành động của chính phủ thực hiện Nghị quyết số 41/NQ-TW của Bộ Chính trị

HiÖn nay, chóng ta ®ang sèng trong mét thêi kú míi, ®ã lµ thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. B¶o vÖ m«i tr­êng lµ viÖc lµm th­êng xuyªn, thêi kú nµo còng ph¶i lµm, nh­ng thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa cã nh÷ng ®Æc thï riªng, ®ßi hái riªng ®èi víi m«i tr­êng vµ BVMT. §ã lµ, lµm sao ®Ó võa ®Èy m¹nh ®­îc tèc ®é c«ng nghiÖp hãa, võa h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr­êng, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §ã còng lµ mét trong nh÷ng néi dung chñ yÕu vµ lý do ra ®êi NghÞ quyÕt sè 41-NQ/TW cña Bé ChÝnh trÞ (ngµy 15/11/2004) vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng trong thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Sau NghÞ quyÕt 41cña Bé ChÝnh trÞ, ngµy 22/02/2005, Thñ t­íng ChÝnh phñ Phan V¨n Kh¶i ®· ký QuyÕt ®Þnh sè 34/2005/Q§-TTg ban hµnh Ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña ChÝnh phñ thùc hiÖn NghÞ quyÕt sè 41-NQ/TW cña Bé ChÝnh trÞ. NghÞ quyÕt cña Bé ChÝnh trÞ vµ QuyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ ban hµnh trong thêi ®iÓm NghÞ ®Þnh th­ KYOTO vÒ h¹n chÕ khÝ th¶i nhµ kÝnh ®Ó ng¨n ngõa sù nãng lªn cña khÝ hËu tr¸i ®Êt b¾t ®Çu cã hiÖu lùc, cho thÊy ý nghÜa toµn cÇu cña vÊn ®Ò m«i tr­êng còng nh­ quan ®iÓm ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trong xö lý mèi quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ vµ BVMT v× n­íc m¹nh, d©n giÇu vµ v× mét m«i tr­êng sèng trong lµnh.

T¹i Héi nghÞ M«i tr­êng toµn quèc, ngµy 22/4/2005, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· cã bµi ph¸t biÓu quan träng vµ nªu quyÕt t©m cña ChÝnh phñ thùc hiÖn thµnh c«ng NghÞ quyÕt sè 41- NQ/TW cña Bé ChÝnh trÞ qua viÖc triÓn khai thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 34/2005/Q§-TTg ®Õn tÊt c¶ c¸c bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng. Thñ t­íng nhÊn m¹nh ®Õn viÖc tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, n©ng cao nhËn thøc vµ tr¸ch nhiÖm vÒ BVMT, kÕt hîp víi c«ng t¸c qu¶n lý vÒ BVMT. Cô thÓ chóng ta ph¶i hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ BVMT vµ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt liªn quan, söa ®æi, bæ sung LuËt BVMT, x©y dùng LuËt §a d¹ng sinh häc vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh. X¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm vµ ph©n c«ng, ph©n cÊp hîp lý nhiÖm vô BVMT gi÷a c¸c bé, ngµnh vµ c¸c ®Þa ph­¬ng cïng víi viÖc t¨ng c­êng sù liªn kÕt, phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong c«ng t¸c BVMT. CÇn kiÖn toµn ngay tæ chøc qu¶n lý m«i tr­êng ë c¸c bé, ngµnh; x¸c ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô cña tæ chøc BVMT trong c¬ cÊu tæ chøc cña Bé, ngµnh; n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý BVMT cho c¸n bé cña c¸c Bé, ngµnh; t¨ng c­êng chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Bé C«ng an trong viÖc thi hµnh ph¸p luËt vÒ BVMT.

MÆc dï trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®ang tiÕn hµnh tinh gi¶n bé m¸y hµnh chÝnh, nh­ng ®Ó n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý nhµ n­íc vÒ BVMT, ChÝnh phñ vÉn b¶o ®¶m sÏ t¨ng biªn chÕ chuyªn tr¸ch vµ c¬ së vËt chÊt cho c¸c c¬ quan qu¶n lý vÒ MT ë ®Þa ph­¬ng, ®Æc biÖt ë cÊp quËn, huyÖn, ph­êng, x·. §èi víi c«ng t¸c qu¶n lý m«i tr­êng t¹i khu vùc s¶n xuÊt, kinh doanh vµ dÞch vô, ChÝnh phñ yªu cÇu thµnh lËp ®¬n vÞ qu¶n lý m«i tr­êng trong c¸c ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, c¸c doanh nghiÖp.

Mét vÊn ®Ò vÒ BVMT ®­îc ChÝnh phñ quan t©m ®Æc biÖt lµ sÏ sím nghiªn cøu, x©y dùng c¬ chÕ phèi hîp gi÷a UBND c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng thuéc l­u vùc c¸c s«ng trong viÖc BVMT l­u vùc s«ng.

ChÝnh phñ sÏ x©y dùng NghÞ ®Þnh quy ®Þnh viÖc BVMT trong c¸c kh©u lËp, thÈm ®Þnh, phª duyÖt vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c chiÕn l­îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, ch­¬ng tr×nh, dù ¸n, trong ®ã chó träng vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ m«i tr­êng, c¸c c¬ quan, ®oµn thÓ vµ céng ®ång d©n c­ cã liªn quan; b¶o ®¶m tû lÖ vèn thÝch hîp ®Ó thùc hiÖn c¸c yªu cÇu b¶o vÖ m«i tr­êng theo quy ®Þnh trong tæng vèn ®Èu t­ cña dù ¸n ph¸t triÓn; thùc hiÖn nghiªm viÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña m«i tr­êng ®èi víi c¸c chiÕn l­îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ph¸t triÓn. NÕu ChÝnh phñ lµm tèt vÊn ®Ò trªn th× ch¾c ch¾n sau nµy, chóng ta kh«ng tèn nhiÒu c«ng søc kh¾c phôc hËu qu¶ xÊu vÒ m«i tr­êng do ph¸t triÓn kinh tÕ b»ng mäi gi¸ nh­ hiÖn nay.

VÊn ®Ò kinh phÝ ®Ó b¶o ®¶m c«ng t¸c BVMT ho¹t ®éng tèt còng ®­îc ChÝnh phñ quan t©m b»ng viÖc ph©n ®Þnh râ c¸c néi dung chi tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc cho c¸c ho¹t ®éng sù nghiÖp vÒ m«i tr­êng. ChÝnh phñ ®Æt môc tiªu, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2006 bè trÝ kh«ng d­íi 1% tæng chi ng©n s¸ch nhµ n­íc cho môc chi ho¹t ®éng sù nghiÖp m«i tr­êng vµ b¶o ®¶m t¨ng dÇn hµng n¨m theo tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. §©y lµ mét quyÕt ®Þnh ®­îc nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn m«i tr­êng vµ BVMT ®¸nh gÝa rÊt cao.

Ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña ChÝnh phñ vÒ BVMT ®· dµnh h¼n mét môc vÒ viÖc “§Èy m¹nh x· héi hãa ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr­êng” vµ vÊn ®Ò nµy còng ®­îc Thñ t­íng Phan V¨n Kh¶i ®Æc biÖt nhÊn m¹nh t¹i Héi nghÞ M«i tr­êng toµn quèc (ngµy 22/4/2005).

ChÝnh phñ sÏ thÓ chÕ hãa c¸c quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô vµ quyÒn h¹n cña c¸c tæ chøc, ®oµn thÓ, céng ®ång d©n c­, c¸ nh©n tham gia c«ng t¸c BVMT, ®Æc biÖt trong qu¸ tr×nh x©y dùng, ban hµnh vµ thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cã liªn quan vÒ BVMT. Thªm vµo ®ã lµ chñ tr­¬ng ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh häat ®éng BVMT, khuyÕn khÝch sù tham gia cña khu vùc t­ nh©n, cã c¬ chÕ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ thùc hiÖn c¸c dÞch vô BVMT; khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c tæ chøc ®¸nh gi¸, t­ vÊn, gi¸m ®Þnh, c«ng nhËn, chøng nhËn vÒ BVMT.

Theo Thñ t­íng, viÖc x· héi hãa ho¹t ®éng BVMT hiÖn nay ®· b­íc ®Çu ®­îc thùc hiÖn, nh­ng míi ë quy m« nhá, chóng ta cÇn ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i h×nh nµy ®Ó dµnh ng©n s¸ch nhµ n­íc chi cho nh÷ng ho¹t ®éng mµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kh«ng thÓ ®¶m nhËn. RÊt tiÕc, hiÖn nay, nhiÒu lo¹i h×nh ho¹t ®éng vÒ BVMT mµ c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp t­ nh©n b¶o ®¶m ho¹t ®éng tèt h¬n lµ Nhµ n­íc, nh­ng kh«ng ®­îc x· héi hãa. Thñ t­íng ®· ®Æt c©u hái “T¹i sao c¸c thµnh phè, c¸c tØnh cø “gi÷ kh­ kh­” c«ng viÖc lµm vÖ sinh m«i tr­êng (thu gom r¸c) kh«ng chÞu bu«ng ra, trong khi ®ã khu vùc t­ nh©n hä lµm tèt h¬n nhµ n­íc”? TiÕc r»ng, nhËn thøc vµ quan ®iÓm cña l·nh ®¹o ë c¸c tØnh, thµnh phè trong nhiÒu vÊn ®Ò vÉn cßn tr× trÖ, ch­a theo kÞp yªu cÇu ®æi míi. H¬n thÕ n÷a, tõ chñ tr­¬ng ®­êng lèi ®óng, nh­ng ®Ó ®i vµo thùc tiÔn vÉn cßn kho¶ng c¸ch rÊt xa. Cã lÏ, ChÝnh phñ cÇn nhÊt lóc nµy lµ chØ ®¹o ®Ó cho c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ®­îc triÓn khai trong cuéc sèng.

ChÝnh phñ quyÕt t©m ®Èy m¹nh nghiªn cøu khoa häc, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho BVMT. Tr­íc hÕt lµ tËp trung nghiªn cøu x©y dùng luËn cø khoa häc phôc vô c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ BVMT. §©y lµ ®iÓm mÊu chèt cho c«ng t¸c BVMT cña ViÖt Nam. NÕu ®Þnh h­íng sai th× hËu qu¶ khã l­êng, kh«ng nh­ nhiÒu ch­¬ng tr×nh kinh tÕ kh¸c, nÕu thÊt bÞ b¹i th× chØ lµm gi¶m tói ng©n s¸ch nhµ n­íc cßn ®èi m«i tr­êng, cã khi cßn mang tÝnh hñy diÖt toµn bé hÖ sinh th¸i.

Trong Ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña ChÝnh phñ cã nhiÒu vÊn ®Ò ®­îc ®Ò cËp tíi nh­: hîp t¸c quèc tÕ vÒ BVMT, ®¸p øng yªu cÇu vÒ m«i tr­êng trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ; kiÓm so¸t « nhiÔm vµ qu¶n lý chÊt r¾n; b¶o tån thiªn nhiªn, b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc; khai th¸c, sö dông tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn; b¶o vÖ m«i tr­êng ®« thÞ vµ vïng ven ®« thÞ; b¶o vÖ m«i tr­êng n«ng th«n.

VÒ tæ chøc thùc hiÖn Ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng, ChÝnh phñ ®· ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p rÊt cô thÓ nh­, ®Ò nghÞ ñy ban Trung ­¬ng MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam chñ tr× x©y dùng ®Ó ChÝnh phñ xem xÐt, phª duyÖt §Ò ¸n ph¸t ®éng Phong trµo toµn d©n tham gia BVMT trong Quý II n¨m 2005. ChÝnh phñ ®· giao cho c¸c bé, c¬ quan ngang bé, c¬ quan trùc thuéc ChÝnh phñ, UBND c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng, c¸c Tæng C«ng ty, c¸c khu c«ng nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc triÓn khai ®ång bé c¸c nhiÖm vô, ch­¬ng tr×nh, ®Ò ¸n, dù ¸n ®· ®­îc Thñ t­íng phª duyÖt.

ChÝnh phñ ®· c¨n cø vµo chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c bé ®Ó giao nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ. Trong ®ã, Bé C«ng nghiÖp tr×nh ChÝnh phñ trong Quý IV n¨m 2005 §Ò ¸n h¹n chÕ vµ gi¶m dÇn sö dông hãa chÊt ®éc h¹i, c¸c bao b× lµm tõ lo¹i vËt liÖu khã ph©n hñy trong c«ng nghiÖp, thay thÕ b»ng c¸c nguyªn, vËt liÖu th©n thiÖn m«i tr­êng.`

Khi ph¸t biÓu víi Héi nghÞ m«i tr­êng toµn quèc, Thñ t­íng Phan V¨n Kh¶i ®· hy väng, Héi nghÞ m«i tr­êng toµn quèc lÇn nµy nh»m t¹o ra sù thèng nhÊt trong nhËn thøc vµ hµnh ®éng, sÏ më ra nh÷ng triÓn väng míi cho c¸c ho¹t ®éng BVMT trong ph¹m vi toµn quèc. Nh­ng ®©y míi chØ lµ Héi nghÞ qu¸n triÖt ®Ó n©ng cao nhËn thøc vµ x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng. Tõ x©y dùng ch­¬ng tr×nh ®Õn tæ chøc, triÓn khai thùc hiÖn vµ kÕt qu¶ thùc tÕ lµ c¶ mét qu¸ tr×nh mµ yÕu tè quyÕt ®Þnh lµ chóng ta ph¶i hµnh ®éng mét c¸ch quyÕt liÖt./.