Những thiệt hại kinh tế từ cúm gà

Giám đốc KFC Việt Nam, ông Pornchai Thuratum cho rằng, họ đưa ra thực đơn mới là loại bánh kẹp nhân cá fillet nhưng ông cụ thể hóa cá đó là cá gì. Trước khi xảy ra dịch cúm gà, Việt Nam cung cấp khoảng 30.000 con gà/tháng cho KFC và mỗi tháng, các tiệm gà của KFC bán được khoảng 150.000 xuất ăn, trung bình khoảng 30.000 đồng một suất, tức khoảng 4,5 tỷ đồng.

Hiện nay, 3.500 tiệm bán gà rán tại châu á, một phần tư tổng số tiệm của KFC toàn cầu buộc phải tìm sản phẩm thay thế, ít nhất là trong giai đoạn khủng hoảng hiện nay. Chưa rõ chính sách của KFC tại châu á ra sao, bởi gà vốn là món chính của hãng này. Tuy nhiên, nếu toàn bộ các cửa hàng đồng loạt chuyển sang cá như ở Việt Nam trong thời gian tới, thì có lẽ, các nhà cung cấp thực phẩm châu á sẽ phải nhanh chóng tận dụng một bước chuyển hướng có tính quan trọng và xem như thêm một cơ hội để cá basa Việt Nam tìm kiếm thị phần…

Dịch cúm gà hoành hành bắt đầu khiến ngành thức ăn gia cầm lao đao. “Hai tháng trước Tết, thức ăn dành cho lợn đã rất khó bán. Nay lại đến thức ăn cho gia cầm. Chúng tôi chỉ còn nước ngồi chờ mà thôi!”, Giám đốc Công ty Cổ phần Thức ăn chăn nuôi và Vật tư nông sản - ông Phan Tiến Long than thở. Ông cho biết, cách đây hơn 2 tháng, giá thịt lợn giảm mạnh (xuống còn 8.000 đồng/kg hơi), nhiều bà con quyết định ngừng nuôi. Đến nay, khi giá đã nhích lên cao (9.000 đồng/kg), tổng đàn lợn lại giảm. “Giá thịt lợn sẽ tiếp tục chuyền hướng tăng cao trong thời gian tới, vì lúc đó các sản phẩm thay thế thịt gà sẽ cạn dần. Bà con chăn nuôi phấn khởi. Nhưng chúng tôi cũng không thể tăng được số lượng bán ra, vì người ta đã thịt nhiều lợn rồi, nhu cầu thức ăn sẽ giảm!”.

Mức độ thiệt hại đối với các đơn vị có vốn đầu tư nước ngoài còn lớn hơn nhiều. Điển hình như CP, một tập đoàn của Thái Lan, hiện đang chiếm tới gần 40% thị phần thức ăn gia súc tại Việt Nam. “Chúng tôi đã lỗ trong cả năm 2003. Nay lại gặp dịch bệnh, khó khăn càng lớn hơn”, một cán bộ phòng kinh doanh của Công ty tâm sự. Tuy nhiên, nỗi lo của doanh nhân người Thái Lan này không chỉ dừng lại ở chuyện làm ăn thua lỗ. Ông lo lắng cho những người nông dân nuôi gà sau khi phải diệt hết thì những người trồng ngô, khoai, sắn, sẽ bán sản phẩm cho ai.

Thức ăn gia cầm cũng chiếm hơn một nửa sản lượng của Công ty cổ phần Thức ăn Chăn nuôi Pháp Việt (Procnco). Giám đốc Hồng Chương cho biết, hiện vẫn chưa thống kê được thiệt hại kể từ khi dịch cúm xảy ra. “Doanh số vào thời điểm sát Tết còn tăng mạnh, bởi lúc đó bà con mua thức ăn tích trữ cho cả tuần. Tuy nhiên, đây chỉ là hiện tượng tăng ảo. Thời gian tới chắc chắn sẽ khó khăn”, ông nói. Theo ông Chương, dịch cúm diễn ra đúng vào mùa thấp điểm của ngành chăn nuôi nên mức độ tác động đối với các công ty chế biến thức ăn gia súc đỡ hơn. Thường thì sau Tết, gà lợn bị thịt hết nên nhu cầu thức ăn chăn nuôi giảm sút chỉ bằng một nửa, thậm chí 1/3 so với bình thường. “Tuy nhiên, nếu dịch cúm tiếp tục kéo dài, mối nguy hiểm không chỉ xảy ra đối với riêng công ty mà cho toàn xã hội. Đặc biệt, nếu không dập được dịch, có nguy cơ sẽ không còn gà bố mẹ, mất nguồn kế cận cho đàn gà giống trong tương lai”, ông Chương lo lắng.

Trong lĩnh vực du lịch, vẫn tiếp tục có nhiều đoàn du khách nước ngoài huỷ tour đến Việt Nam. Theo Công ty Du lịch Apex, do thông tin về bệnh cúm gà tại Việt Nam, đã có hơn 240 đoàn khách Nhật Bản hủy tour đến Việt Nam, tương đương khoảng trên 2.000 khách. Tại các công ty dịch vụ lữ hành Saigon tourist, Fiditourist…, số lượng khách hủy tour đến Việt Nam đông nhất vẫn là khách từ Nhật Bản. Công ty Vietravel cũng xác nhận, bắt đầu lác đác có khách hủy tour, chủ yếu là khách từ các nước châu á. Công ty lữ hành quốc tế Asian Trails cho biết, trung bình có khoảng 3-4 thông báo hủy tour/ngày.

Ngay sau lệnh cấm lưu thông gia cầm giữa các tỉnh trên toàn quốc được ban bố, nhiều công ty đã tạm ngưng sản xuất các loại bánh có sử dụng trứng gà tươi hoặc nhanh chóng nhập bột trứng nhân tạo từ nước ngoài để làm nguyên liệu thay thế. Công ty Kinh Đô cho biết, đã không còn sản xuất các loại bánh có nhân trứng. Nguyên liệu thay thế được nhập từ Đan Mạch, nơi hoàn toàn không có dịch bệnh, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế và được sự chấp thuận cho phép sử dụng của Bộ Y tế Việt Nam. Tuy nhiên, giá bán các sản phẩm của Kinh Đô tăng 3-5%. Kinh Đô đồng thời phải tiến hành dán tem ghi “sản phẩm không sử dụng trắng gia cầm” trên bao bì cho tất cả các lô hàng bánh tươi (bánh bông lan, bánh xốp, bánh mỳ công nghiệp…) và các sản phẩm bánh bơ xuất xưởng. Quyết liệt hơn, Kinh Đô còn treo băng rôn tại tất cả các cửa hàng của mình để cho người tiêu dùng biết về sự thay đổi thành phần của sản phẩm lần này.

Trước tình trạng dịch cúm gà đang lan nhanh, cơ sở Đức Phát, thành phố Hồ Chí Minh đã buộc phải chuyển sang sử dụng nguyên liệu bột trứng nhân tạo từ nước ngoài (Mỹ, ấn Độ). Các loạii bánh mặn có nhận thịt gà trước đây cũng được chuyển sang sản xuất bằng thịt heo.