Đầu tư công sẽ kích thích thêm đầu tư tư nhân
Tăng trưởng tại các nền kinh tế phát triển dự kiến sẽ tăng và đạt mức 1,8% trong năm 2017, báo cáo Viễn cảnh Kinh tế Toàn cầu của Ngân hàng Thế giới cho hay. Kích thích tài khoá tại các nền kinh tế lớn - nhất là tại Hoa Kỳ - sẽ đẩy nhanh tăng trưởng trong nước và toàn cầu cao hơn dự kiến mặc dù bảo hộ mậu dịch có thể gây nên tác động tiêu cực. Tỉ lệ tăng trưởng chung của thị trường mới nổi và các nước đang phát triển dự kiến đạt 4,2% trong năm nay, cao hơn mức 3,4% năm ngoái trong bối cảnh giá cả hàng nguyên vật liệu tăng nhẹ.
Tuy nhiên, viễn cảnh chung này vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi định hướng chính sách chưa rõ ràng tại các nền kinh tế lớn. Tình trạng này nếu còn tồn tại lâu cũng sẽ kéo dài thời kỳ đầu tư thấp tại tất cả các nền kinh tế thu nhập thấp, trung bình và cao.
Ông Jim Yong Kim, Chủ tịch Nhóm Ngân hàng Thế giới cho rằng: “Sau một số năm tăng trưởng thấp đáng thất vọng trên toàn cầu, đã xuất hiện các chỉ dấu đáng khích lệ về cải thiện tốc độ tăng trưởng kinh tế.”
“Bây giờ là lúc chớp lấy đà tăng trưởng và tăng cường đầu tư vào hạ tầng và con người. Đây là điều cực kỳ quan trọng nhằm đẩy nhanh tăng trưởng kinh tế bền vững và bao trùm, cần thiết để xoá bỏ nghèo cùng cực” - ông Kim chia sẻ.
Báo cáo đã phân tích tình trạng đáng lo ngại gần đây về suy giảm tăng trưởng đầu tư tại thị trường mới nổi và các nước đang phát triển, nơi chiếm tới 1/3 GDP, 3/4 dân số và số người nghèo toàn cầu. Mức tăng đầu tư đã giảm từ mức trung bình 10% năm 2010 xuống còn 3,4% năm 2015 và trong năm 2016 có thể còn giảm tiếp 1/2 điểm phần trăm nữa.
Tốc độ tăng trưởng đầu tư suy giảm một phần do thực hiện điều chỉnh từ mức đầu tư cao trước khi xảy ra khủng hoảng, nhưng phần nào cũng phản ánh một số yếu tố tiêu cực tại thị trường mới nổi và các nước đang phát triển, trong đó phải kể đến giá dầu thấp (đối với các nước xuất khẩu dầu), đầu tư nước ngoài chậm lại (đối với các nước nhập hàng hoá nguyên vật liệu) và trên bình diện rộng hơn, đó là tình trạng nợ tư nhân và rủi ro chính trị.
“Chúng tôi có thể giúp các chính phủ tạo thêm cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân đầu tư và họ hoàn toàn có thể tin tưởng rằng khoản đầu tư của họ sẽ được kết nối với mạng lưới toàn cầu” - ông Paul Romer, Chuyên gia Kinh tế trưởng, Ngân hàng Thế giới phát biểu. “Nếu chúng ta không đầu tư và xây dựng các con đường mới thì các nhà đầu tư tư nhân cũng không đầu tư để xây dựng các khu nhà mới. Nếu không xây dựng nơi làm việc được kết nối với khu dân cư thì hàng tỷ người muốn tham gia vào nền kinh tế hiện đại cũng sẽ không có cơ may đầu tư vào nguồn vốn con người bằng cách vừa làm vừa học”.
Dự báo tỉ lệ tăng trưởng các nền kinh tế mới nổi và các nước đang phát triển xuất khẩu hàng nguyên vật liệu sẽ đạt 2,1% năm 2017 nhờ giá hàng nguyên vật liệu hồi phục và Nga và Brazil đã vượt qua suy thoái và tăng trưởng trở lại. Trong năm 2016 nhóm nước và nền kinh tế này chỉ tăng trưởng mức không đáng kể là 0,3%.
Ngược lại, các nền kinh tế mới nổi và các nước đang phát triển nhập khẩu nguyên vật liệu sẽ tăng trưởng 5,6% năm nay, thấp hơn một chút so với con số ước tính là 5,7% năm 2016. Dự báo mức tăng trưởng Trung Quốc sẽ giảm một cách từ từ xuống còn 6,5%. Tuy nhiên viễn cảnh chung của các nền kinh tế mới nổi và các nước đang phát triển bị lu mờ đôi chút bởi thương mại quốc tế đình trệ, đầu tư kém và mức tăng năng suất lao động kém.
Trong các nền kinh tế phát triển, dự báo Hoa Kỳ sẽ tăng trưởng 2,2% nhờ tăng trưởng trong các ngành công nghiệp chế tạo và tăng đầu tư bắt đầu tăng tốc sau khi đã vượt qua năm 2016 yếu kém. Báo cáo cũng phân tích các tác động lan toả của chính sách kích thích tài khoá và các sáng kiến chính sách khác tại Hoa Kỳ lên nền kinh tế toàn cầu.
“Nền kinh tế Hoa Kỳ giữ một vai trò vô cùng lớn trong nền kinh tế toàn cầu, nên những thay đổi chính sách của Hoa Kỳ sẽ tạo ra những đợt sóng. Chính sách tài khoá kích thích tăng trưởng tại Hoa Kỳ sẽ kích thích tăng trưởng tại nước này và trên thế giới trong kỳ ngắn hạn, nhưng các thay đổi chính sách thương mại và các chính sách khác lại có tác động ngược lại”, ông Ayhan Kose, Giám đốc Nhóm Kinh tế Phát triển, Ngân hàng Thế giới cho biết. “Tình trạng chính sách tại các nền kinh tế lớn có thể sẽ gây nên những tác động tiêu cực lên tăng trưởng toàn cầu”.
Viễn cảnh khu vực
Đông Á Thái Bình Dương: Tăng trưởng khu vực Đông Á Thái Bình Dương sẽ giảm xuống còn 6,2% trong năm 2017 do tăng trưởng tại Trung Quốc tiếp tục giảm nhưng tăng trưởng các nước khác lại tăng. Tăng trưởng tại Trung Quốc sẽ tăng chậm lại và đạt 6,5%. Các chính sách kinh tế vĩ mô sẽ hỗ trợ các lực đẩy tăng trưởng nội địa khi nước này phải đối đầu với tình trạng giảm cầu bên ngoài, đầu tư tư nhân kém và thừa năng lực trong một số ngành. Các nước khác sẽ tăng trưởng nhanh và đạt mức trung bình 5% trong năm 2017 nhờ các nước xuất khẩu nguyên vật liệu quay trở lại mức tăng trưởng trung bình dài hạn. Các nước nhập khẩu nguyên vật liệu, trừ Trung Quốc, sẽ giữ ở mức ổn định với trường hợp ngoại lệ là Thái Lan. Nhờ mức độ niềm tin được tăng cường và các chính sách hỗ trợ nên tốc độ tăng trưởng tại Thái Lan sẽ tăng. In-đô-nê-xi-a dự kiến sẽ tăng trưởng 5,3% nhờ đầu tư tư nhân tăng. Ma-lai-xi-a sẽ tăng 4,3% do đã điều chỉnh thích ứng với tình trạng giá hàng nguyên vật liệu sụt giảm và nay giá đã chững lại.
Châu Âu và Trung Á: Các nước trong khu vực dự kiến sẽ đạt mức tăng trưởng 3,5% năm 2017 do các nước xuất khẩu nguyên vật liệu và kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ hồi phục. Con số dự báo dựa trên giả định giá hàng nguyên vật liệu sẽ hồi phục và tình trạng bất ổn chính trị sẽ cải thiện. Trong năm nay Nga sẽ tăng trưởng 1,5% do giá dầu sẽ chấm dứt chuỗi đi xuống. Azerbaijan sẽ tăng trưởng 1,2% và Kazakhstan sẽ tăng trưởng 2,2% nhờ giá nguyên vật liệu ổn định trở lại và mất cân đối kinh tế được thu hẹp. Tăng trưởng kinh tế Ukraine dự kiến sẽ tăng và đạt 2%.
Khu vực Mỹ La-tinh và Ca-ri-bê: Dự báo khu vực này sẽ quay trở lại tăng trưởng dương và đạt 1,2% trong năm 2017. Brazil sẽ tăng trưởng 0,5% nhờ một số cản trở trong nước được giảm bớt. Tình trạng giảm đầu tư tại Mexico gây ra bởi chính sách chưa rõ ràng tại Hoa Kỳ sẽ làm cho tăng trưởng giảm nhẹ, xuống còn 1,8%. Argentina sẽ giảm bớt chính sách thắt chặt tài khoá và tăng đầu tư, dự báo sẽ đạt mức tăng 2,7% năm nay. Trong khi đó, Venezuela sẽ vẫn bị thiệt hại gây ra bởi mất cân đối kinh tế nghiêm trọng và dự kiến tăng trưởng âm 4,3%. Nhìn chung, tăng trưởng tại các nước khu vực Ca-ri-bê sẽ ổn định ở mức 3,1%.
Trung đông và Bắc Phi: Tăng trưởng trong khu vực sẽ phục hồi nhẹ và đạt 3,1%, trong đó các nước nhập khẩu dầu hoả đạt mức tăng mạnh nhất. Trong số các nước xuất khẩu dầu, Ả-rập Xê-út dự báo sẽ tăng nhẹ và đạt 1,6%. Cộng hoà Hồi giáo I-ran nhờ khôi phục sản xuất dầu và đầu tư nước ngoài được tăng cường nên sẽ đạt tốc độ tăng trưởng 5,2%. Các con số dự báo trên dựa trên giả định giá dầu sẽ tăng lên mức 55 USD/thùng trong cả năm.
Nam Á: Tăng trưởng trong khu vực dự kiến tăng nhẹ và đạt 7,1% trong năm 2017 nhờ Ấn Độ tiếp tục tăng trưởng mạnh. Nếu không tính Ấn Độ, tăng trưởng khu vực sẽ đạt 5,5% nhờ chi tiêu trong cả khu vực công và tư đều tăng mạnh, đầu tư vào hạ tầng, và đầu tư tư nhân tăng trở lại. Dự báo Ấn Độ sẽ tăng trưởng 7,6% trong năm tài chính 2018 nhờ các biện pháp cải cách loại bỏ bớt các nút thắt từ phía cung trong nước và tăng năng suất lao động. Tăng trưởng của Pakistan cũng tăng và đạt 5,5% tính theo giá yếu tố sản xuất trong năm tài chính 2018 nhờ đầu tư vào nông nghiệp và hạ tầng.
Khu vực châu Phi hạ Sahara: Tốc độ tăng trưởng khu vực này sẽ tăng nhẹ và đạt 2,9% trong năm 2017 do các nước tiếp tục điều chỉnh và thích ứng với giá nguyên vật liệu thấp. Nam Phi và các nước xuất khẩu dầu dự kiến tăng trưởng giảm trong khi các nước không phụ thuộc nhiều vào tài nguyên thiên nhiên sẽ duy trì ở mức cao. Tăng trưởng tại Nam Phi sẽ đạt 1,1%. Nigeria sẽ vượt qua suy thoái và tăng trưởng 1%. Angola dự kiến sẽ tăng trưởng 1,2%.
