6 tỉnh đứng đầu 6 khu vực về công khai ngân sách

Số liệu tham chiếu

Chỉ số công khai ngân sách (POBI) là công cụ giúp các tỉnh, thành phố có thể tham chiếu và đo đạc mức độ công khai, minh bạch trong quản lý NSNN và mức độ thực thi Luật NSNN năm 2015. POBI giúp tăng niềm tin của người dân và các đối tác phát triển đối với quản lý ngân sách tại địa phương thông qua các hình thức minh bạch, giải trình và sự tham gia về ngân sách. POBI là cũng là công cụ giúp cho Việt Nam thực hiện ngày càng tốt hơn nỗ lực cải cách hành chính và tài khóa, góp phần thực hiện cam kết với mục tiêu phát triển bền vững SDG 16 về minh bạch, giải trình có sự tham gia của người dân.

Với POBI, chính quyền địa phương có thể theo dõi, đánh giá mức độ công khai minh bạch về ngân sách nhằm nâng cao hiệu quả và hiệu lực quản trị địa phương. POBI là một sáng kiến quốc gia, được thực hiện độc lập bởi các tổ chức nghiên cứu, phi lợi nhuận. Khảo sát POBI 2018 được thực hiện chính bởi hai tổ chức thành viên Liên minh BTAP là Trung tâm Phát triển và Hội nhập (CDI) và Viện nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) với sự hỗ trợ của tổ chức Oxfam, trong khuôn khổ dự án “Thúc đẩy công khai, minh bạch và sự tham gia của người dân vào quản lý ngân sách Nhà nước.”

Bộ câu hỏi khảo sát POBI được thiết kế dựa trên các quy định của Luật NSNN năm 2015 và các quy định về công khai minh bạch hiện hành của Việt Nam. Phương pháp đánh giá POBI được xây dựng dựa vào tham khảo phương pháp khảo sát về công khai ngân sách quốc gia (OBI) của Tổ chức Đối tác ngân sách Quốc tế (IBP) và các chuẩn mực quốc tế trong lĩnh vực ngân sách (bao gồm các hướng dẫn của IMF, OECD, INTOSAI). POBI 2018 là khảo sát dựa trên bằng chứng về công khai các tài liệu ngân sách địa phương của 63 tỉnh, thành phố Việt Nam.

Nguồn minh chứng là các tài liệu ngân sách tỉnh được công khai trên cổng thông tin điện tử của UBND, HĐND, Sở Tài chính và Sở Kế hoạch và Đầu tư của tỉnh. 4 POBI 2018 bao gồm hai trụ cột về quá trình công khai minh bạch và sự tham gia về ngân sách gồm (i) trụ cột về minh bạch công khai ngân sách; (ii) trụ cột về sự tham gia. Năm 2018 là năm đầu tiên thực hiện khảo sát POBI có các yếu tố về sự tham gia. Trụ cột thứ nhất, về công khai minh bạch ngân sách. Trụ cột này bao gồm các chỉ số về tính đầy đủ, kịp thời, sẵn có và thuận tiện của 9 loại tài liệu ngân sách. Trụ cột này được tính là chỉ số công khai ngân sách POBI 2018. Trụ cột này gồm 65 câu hỏi có tính điểm.

Điểm số POBI 2018 là điểm số của 65 câu hỏi này quy về thang điểm 100. Trong số 9 tài liệu khảo sát để tính điểm POBI 2018 có 7 loại tài liệu ngân sách bắt buộc phải công khai theo Luật ngân sách Nhà nước 2015 và 2 tài liệu ngân sách cần phải công khai theo như thông lệ tốt của quốc tế. 7 loại tài liệu bắt buộc phải công khai theo như Luật Ngân sách nhà nước 2015 bao gồm: (i) Báo cáo Dự thảo dự toán ngân sách tỉnh năm 2019 trình Hội đồng nhân dân tỉnh; (ii) Báo cáo dự toán ngân sách tỉnh năm 2019 đã được HĐND tỉnh quyết định; (iii) Báo cáo tình hình thực hiện ngân sách tỉnh quý 1/2018; (iv) Báo cáo tình hình thực hiện ngân sách tỉnh 6 tháng đầu năm 2018; (v) Báo cáo tình hình thực hiện ngân sách tỉnh quý 3/2018; (vi) Báo cáo số liệu và thuyết minh tình hình thực hiện ngân sách tỉnh năm 2018; (vii) Báo cáo quyết toán ngân sách tỉnh đã được HĐND tỉnh phê chuẩn (viii) Báo cáo ngân sách công dân; (ix) Kế hoạch Đầu tư công.

Có 3 tài liệu ngân sách không tính điểm trong trụ cột này gồm có: (i) Hướng dẫn xây dựng dự toán ngân sách cấp tỉnh năm 2019; (ii) Báo cáo tình hình nợ công của tỉnh năm 2017 hoặc 2018; (iii) Kết quả kiểm toán ngân sách nhà nước, kết quả thực hiện các kiến nghị của Kiểm toán nhà nước năm 2017 hoặc 2018. Mặc dù hiện tại các tài liệu này theo Luật NSNN 2015 chưa phải là tài liệu bắt buộc công khai.

Tuy nhiên đây là những thông lệ quốc tế tốt mà các tỉnh nên thực hiện. Việc công khai các tài liệu này giúp người dân có hiểu biết tốt hơn về tình hình quản lý ngân sách tại địa phương. Trụ cột thứ hai, về sự tham gia của người dân trong quá trình ngân sách địa phương. Trụ cột này bao gồm tiêu chí về mức độ tham gia của người dân thông qua khảo sát mức độ UBND tỉnh và Sở Tài chính tỉnh tạo điều kiện cho người dân tham gia vào quy trình ngân sách tại tỉnh và trách nhiệm phản hồi của các cơ quan này đối với các câu hỏi của công dân liên quan tới ngân sách nhà nước.

POBI 2018 cũng đưa vào các chấm điểm các tài liệu liên quan đến việc giám sát ngân sách và sự tham gia của người dân vào quá trình thực hiện và công khai ngân sách. Nội dung này được quy định tại Điều 16 – Luật NSNN 2015 và được hướng dẫn thi 5 hành bởi Nghị định 163/2016/NĐ-CP quy định về chi tiết thi hành một số điều của Luật NSNN 2015.

Trụ cột này gồm 6 câu hỏi có tính điểm trong đó 4 câu hỏi về mức độ chính quyền địa phương tạo điều kiện để người dân tham gia vào chu trình ngân sách thông qua cổng thông tin điện tử của Sở tài chính; 2 câu hỏi về mức độ phản hồi thông tin của Sở tài chính tỉnh đối với câu hỏi/yêu cầu cung cấp thông tin của người dân.

Xếp hạng POBI 2018

Kết quả công khai minh bạch ngân sách của địa phương được thực hiện theo thang điểm với 4 mức. Mức A: Từ 75 – 100 điểm quy đổi, được hiểu là mức độ công khai ĐẦY ĐỦ. Mức B: Từ 50 – dưới 75 điểm quy đổi), được hiểu là mức độ công khai TƯƠNG ĐỐI. Mức C: Từ 25 – dưới 50 điểm quy đổi, được hiểu là mức độ công khai CHƯA ĐẦY ĐỦ. Mức D: Từ 0 – dưới 25 điểm quy đổi, được hiểu là mức độ công khai ÍT.

Thời gian thực hiện khảo sát nhằm đảm bảo các thông tin công khai tại các tỉnh là sẵn có và được công khai theo đúng quy định của Luật NSNN 2015 và hướng dẫn tại Thông tư 343/2016/TT-BTC. Với khảo sát POBI 2018, thời điểm áp dụng để tính các tài liệu có được công khai và cơ chế sự tham gia về ngân sách địa phương là 31/01/2019 trở về trước.

Đây là thời điểm mà theo đúng quy định, tất cả các tài liệu về ngân sách được đánh giá đều đã phải được công bố công khai. Khảo sát POBI 2018 bắt đầu được tiến hành vào các ngày 01-02 đến 30 tháng 02 năm 2019. Các kết quả với minh chứng được gửi tới các địa phương để phản hồi từ 1/3/2019 tới 15/5/2019.

Kết quả xếp hạng về minh bạch ngân sách Kết quả khảo sát POBI 2018 cho thấy chỉ số trung bình về công khai ngân sách tỉnh đạt 51 51 điểm trên tổng số 100 điểm quy đổi xếp hạng, cao hơn so với chỉ số trung bình đối với POBI 2017 là 30.5 điểm. Điều này cho thấy mức độ công khai ngân sách nhà nước của 63 tỉnh/thành phố năm 2018 đã cải thiện hơn so với năm 2017.

Năm 2018, có 6 tỉnh công khai ĐẦY ĐỦ thông tin về ngân sách nhà nước và không còn tỉnh nào có điểm số POBI bằng 0, trong khi năm 2017 có 4 tỉnh có điểm số POBI bằng 0 và không có tỉnh nào công khai ĐẦY ĐỦ thông tin về ngân sách tỉnh.

Trong Xếp hạng công khai ngân sách POBI 2018, có 6 tỉnh được xếp vào nhóm A- công khai ĐẦY ĐỦ bao gồm: Vĩnh Long (90.52 điểm), Bà Rịa - Vũng Tàu (85.91 điểm), Đà Nẵng (83.09 điểm), Vĩnh Phúc (82.05 điểm), Quảng Nam (76.68 điểm) và Hậu Giang (76.66 điểm). Có 27 tỉnh (công khai TƯƠNG ĐỐI, 21 tỉnh công khai CHƯA ĐẦY ĐỦ và 9 tỉnh ÍT công khai.

POBI 2018 cũng cho thấy sự khác biệt giữa mức độ công khai ngân sách tỉnh của các vùng. Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và vùng Đồng bằng sông Cửu Long là hai vùng có điểm xếp hạng POBI trung bình cao nhất, lần lượt là 60.9 và 59.16 điểm, tiếp theo đó là vùng Đông Nam Bộ (54.37 điểm) và Đồng bằng sông Hồng (50.55 điểm). Vùng Bắc Trung Bộ có số điểm trung bình thấp nhất trong 7 vùng địa lý, chỉ đạt 40.33 điểm, tiếp đó là Trung du và miền núi Bắc bộ (42.9 điểm) và khu vực Tây Nguyên (46.3 điểm).

6 tỉnh đứng đầu 6 khu vực về công khai ngân sách

• Cao Bằng đứng đầu trong vùng Trung du và miền núi Bắc bộ với 74.6 điểm.
• Vĩnh Phúc đứng đầu khu vực Đồng bằng sông Hồng với 82.05 điểm ● Quảng Trị đứng đầu khu vực Bắc Trung bộ với 67.43 điểm
• Đà Nẵng đứng đầu khu vực Duyên hải Nam Trung bộ với 83.09 điểm
• Kon Tum đứng đầu khu vực Tây Nguyên với 61.29 điểm
• Bà Rịa - Vũng Tàu đứng đầu khu vực Đông Nam bộ với 85.91 điểm
• Vĩnh Long đứng đầu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và cũng là đứng đầu cả nước với 90.52 điểm