Vừa qua, Tổng thống Chile Gabriel Boric cho biết sẽ tiến hành quốc hữu hoá ngành công nghiệp lithium của nước này. Chile hiện là nước sản xuất lithium lớn thứ hai thế giới, chiếm 26% tổng nguồn cung lithium toàn cầu.
Với vị thế là quốc gia có trữ lượng lithium lớn thứ ba thế giới, hoạt động khai thác lithium tại Chile đang trở thành lĩnh vực kinh doanh giàu tiềm năng khi nhu cầu xe điện được dự báo sẽ bùng nổ trong những năm tới đây, kéo theo đó là nhu cầu về lithium – nguyên liệu chính cho pin xe điện. Tuy nhiên, quá trình khai thác và chế biến lithium gây tác động lớn đến môi trường xung quanh, đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước.
Chia sẻ về vấn đề quốc hữu hoá ngành công nghiệp lithium, Tổng thống Gabriel Boric cho biết: “Đây là cơ hội tốt nhất mà chúng ta có để chuyển đổi sang một nền kinh tế phát triển và bền vững. Chúng ta không thể lãng phí nó được.”
Ông Gabriel Boric sẽ trình đề xuất quốc hữu hoá ngành công nghiệp lithium lên Quốc hội Chile để xem xét thông qua trong nửa cuối năm nay. Nếu đề xuất này được phê duyệt, dự kiến hai doanh nghiệp tư nhân khai thác và chế biến lithium lớn nhất Chile là SQM (Sociedad Quimica Y Minera de Chile) và Albemarle sẽ được hợp nhất và chuyển đổi thành một doanh nghiệp do Chính phủ Chile quản lý.
SQM và Albemarle hiện là hai hãng cung ứng lithium lớn nhất thế giới và là nhà cung cấp chính cho hàng loạt hãng sản xuất pin xe điện và lắp ráp xe điện như Tesla, LG Energy Solution, SK On. Theo hãng phân tích dữ liệu OEC, trong giai đoạn từ tháng 2/2022 đến tháng 2/2023, kim ngạch xuất khẩu lithium carbonate của Chile đã lên tới 768 triệu USD.
Tuy nhiên, Tổng thống Gabriel Boric cho biết Chính phủ Chile sẽ không chấm dứt trước thời hạn các hợp đồng đã cấp cho các doanh nghiệp tham gia khai thác lithium tại nước này nhưng nhấn mạnh rằng hy vọng các bên sẽ sẵn sàng hợp tác với Chính phủ khi các hợp đồng kết thúc.
Hãng khai thác đồng quốc doanh Chile Codelco dự kiến sẽ được giao nhiệm vụ để thiết lập và vận hành doanh nghiệp quốc doanh trong mảng lithium. Codelco hiện là hãng khai thác đồng lớn nhất thế giới.
Hãng tin Reuters cho biết hợp đồng khai thác lithium của SQM và Albemarle sẽ lần lượt hết hạn vào năm 2030 và năm 2043. Đại diện hãng Albemarle hiện cho biết những thông tin trên “không gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của hãng” và hãng này đang tiếp tục thảo luận về việc gia tăng đầu tư vào ngành công nghiệp lithium tại Chile.
Chile không phải là quốc gia đầu tiên quốc hữu hoá hoặc đẩy mạnh việc kiểm soát của nhà nước đối với việc khai thác các nguồn tài nguyên quan trọng. Trước Chile, Mexico đã tiến hành quốc hữu hoá nguồn việc khai thác, thăm dò lithium hồi năm 2022 và Indonesia đã cấm xuất khẩu quặng nickel thô kể từ năm 2021.
Một số nhà quan sát nhận định việc quốc hữu hoá các doanh nghiệp khai thác lithium của Chile có thể khiến các nhà đầu tư tiềm năng chuyển hướng đến các quốc gia khác như Australia, Argentina hoặc Bolivia. Đây là những nơi có trữ lượng lithium lớn và việc khai thác kim loại này chưa có sự điều tiết mạnh của nhà nước. Khoảng 54% trữ lượng lithium toàn cầu hiện nằm trong khu vực “tam giác” Chile – Bolivia – Argentina. Với dung lượng sạc lớn và tuổi thọ kéo dài, pin lithium ngày càng được coi là công nghệ thay đổi cuộc chơi đối với một số ngành công nghiệp thời gian tới.
