Tính đến tháng 10/2022, hàng hóa xuất khẩu Việt Nam đã là đối tượng của 224 vụ việc điều tra phòng vệ thương mại từ các thị trường nước ngoài. Riêng 11 tháng đầu năm 2022, đã có 16 vụ hàng hóa của Việt Nam bị điều tra tại các thị trường xuất khẩu.
Số vụ kiện phòng vệ với hàng hóa Việt vẫn đang tăng mạnh trong những năm gần đây, tỷ lệ thuận với kim ngạch xuất khẩu của nền kinh tế . Tính đến 15/12, quy mô xuất nhập khẩu cả nước đã vượt 700 tỷ USD, trong đó xuất khẩu gần 357 tỷ USD, với 8 nhóm hàng xuất khẩu kim ngạch từ 10 tỷ USD trở lên.
Nếu trước đây, chỉ có những mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn mới bị dính kiện nhiều, thì nay, cả những nhóm hàng xuất khẩu với kim ngạch không đáng kể cũng dễ dàng bị kiện. Ngoài Mỹ, EU, Australia…sử dụng công cụ phòng vệ thương mại nhiều thì hiện đã lan sang cả những nước mới có FTA với Việt Nam, trao đổi thương mại còn khiêm tốn như Mexico, Canada.
Số liệu năm 2021, Mỹ là quốc gia có số vụ điều tra phòng vệ thương mại nhiều nhất với hàng hoá xuất khẩu Việt Nam với 41 vụ, Ấn Độ là 28 vụ, Thổ Nhĩ Kỳ 24 vụ, Canada 18 vụ, Indonesia 11 vụ, Malaysia 10 vụ, Thái Lan 8 vụ…
Theo ông Chu Thắng Trung, Phó cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương), với xu hướng các quốc gia tăng cường các biện pháp bảo hộ ngành sản xuất nội địa, thì hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục vào tầm ngắm bị điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại tại nhiều thị trường.
Nhưng, không chỉ gói gọn ở 3 hình thức phòng vệ chính, gồm: chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ, gần đây, hàng Việt bị tăng khởi kiện chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại.
"Hiện nay, trong 16 vụ việc mà Việt Nam đang phải xử lý trong 11 tháng qua cũng có một số vụ việc liên quan đến việc điều tra lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại", ông Trung cho hay.
Với 15 FTA đang thực thi đã tạo điều kiện để hàng hóa gia tăng xuất khẩu, được ưu đãi thuế nhưng khi một mặt hàng có sự gia tăng xuất khẩu quá mạnh tại một thị trường, cũng gia tăng bị khởi kiện.
Theo ông Chu Thắng Trung cho rằng, việc tăng phòng vệ từ các quốc gia nhập khẩu cho thấy dấu hiệu rất đáng mừng là hàng hóa Việt Nam ngày càng có chỗ đứng vững chắc hơn tại các thị trường nước ngoài và tạo ra một sức ép cạnh tranh đối với hàng hóa của nước nhập khẩu. Đó là nguyên do khiến nhóm doanh nghiệp nước sở tại đệ đơn tới nhà quản lý đề nghị điều tra đối với hàng nhập khẩu.
