Kêu gọi nông dân giảm trồng lúa do tình trạng khô hạn
Hãng tin Bloomberg vừa dẫn lời Tổng thư ký Văn phòng Tài nguyên Nước Quốc gia Thái Lan (ONWR) Surasri Kidtimonton cho biết Chính phủ Thái Lan đang kêu gọi nông dân nước này giảm trồng lúa để tiết kiệm nước. Động thái này diễn ra khi Ấn Độ vừa mới cấm xuất khẩu gạo.
Tại Thái Lan, lúa gạo được trồng chủ yếu ở miền Trung nước này. Tuy nhiên, ông Surasri Kidtimonton kêu gọi nông dân ở đây nên chuyển sang canh tác các loại cây trồng khác vốn sử dụng ít nước hơn so với cây lúa nhằm tiết kiệm nước. Thái Lan đang đối mặt với rủi ro khô han nghiệm trọng trong những tháng tới đây dưới tác động của hiện tượng El Nino. Hiện tổng lượng mưa tại miền Trung nước này đã giảm hơn 40% so với mức thông thường.
Theo ông Surasri Kidtimonton, việc hạn chế trồng lúa sẽ giúp đảm bảo nước cho hoạt động sinh hoạt của các hộ gia đình. Trước đó, hồi cuối tháng 5/2023, ONWR đã ra khuyến cáo nông dân nước này chỉ nên canh tác một vụ lúa duy nhất trong năm nay, thay vì hai vụ như thông thường do lo ngại tình trạng khô hạn cục bộ.
Việc giảm trồng lúa gạo của Thái Lan có thể khiến nguồn cung gạo cho xuất khẩu của nước này giảm xuống, đẩy tình trạng căng thẳng nguồn cung gạo trên toàn cầu tăng lên. Thị trường vốn đang chịu cú sốc cung khi Ấn Độ - nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới đột ngột ngưng xuất khẩu gạo tẻ (vốn chiếm 80% tổng lượng gạo xuất khẩu của nước này) kể từ ngày 20/7. Bên cạnh đó, Nga và Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất cũng vừa tạm ngưng xuất khẩu gạo.
Việc Ấn Độ ngưng xuất khẩu gạo đã buộc các khách hàng trên toàn cầu phải tìm nguồn cung thay thế, đổ dồn vào Thái Lan và Việt Nam – hai nước xuất khẩu gạo lớn hàng đầu thế giới, sau Ấn Độ. Theo dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, trong năm 2022, Thái Lan chiếm 15% tổng lượng gạo xuất khẩu toàn cầu; con số này là 13,5% đối với Việt Nam. Qua đó, đẩy giá gạo của Việt Nam và Thái Lan lên mức cao nhất kể từ năm 2008 đến nay.
"Không thể yêu cầu người dân ngừng trồng lúa khi giá gạo đang tốt. Chúng tôi còn lo ngại hơn về việc lượng mưa không đều trong giai đoạn tháng 8-10 có thể làm giảm sản lượng gạo của Thái Lan trong vụ thu hoạch chính", ông Chookiat Ophaswongse – Chủ tịch Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết.
Có thể không đáp ứng đủ nhu cầu xuất khẩu gạo
Theo dự báo hồi đầu tháng 6/2023 của Trung tâm Nghiên cứu Kasikorn (KRC, Thái Lan), sản lượng lúa gạo của Thái Lan trong vụ canh tác chính năm nay có thể giảm khoảng 6% xuống còn từ 25,1 - 25,6 triệu tấn dưới tác động của hiện tượng thời tiết El Nino. Vụ canh tác chính tại phía Bắc Thái Lan diễn ra từ tháng 5 đến tháng 12 hàng năm, tại phía Nam Thái Lan diễn ra từ tháng 9 đến tháng 5 năm sau.
Trong khi đó, sản lượng lúa gạo của vụ thứ hai trong năm nay dự báo sẽ đạt khoảng 7,6 triệu tấn. Như vậy, tổng sản lượng lúa gạo của Thái Lan trong năm 2023 sẽ đạt từ 32,7 – 33,2 triệu tấn, tăng nhẹ so với năm ngoái và vừa đủ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước cũng như xuất khẩu, theo KRC.
Tuy nhiên, trung tâm nghiên cứu này nhấn mạnh sản lượng lúa gạo của Thái Lan có thể giảm xuống hơn nữa nếu như tình trạng khô hạn kéo dài. Đồng thời, ước tính của KRC được đưa ra trước khi Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo. Do đó, một số chuyên gia quốc tế cảnh báo Thái Lan khó có thể đáp ứng đủ nhu cầu xuất khẩu gạo trong năm nay.
Trong tuần trước, đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu gạo tại Bangkok (Thái Lan) cho biết: “Các doanh nghiệp kinh doanh gạo (Thái Lan) bị sốc vì lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ đã khiến giá gạo bị đẩy lên cao”.
Vị đại diện này cũng cho biết hiện nguồn cung gạo cho xuất khẩu trên thị trường nội địa Thái Lan rất khan hiếm và khó có thêm nguồn cung mới trong ngắn hạn.
Hiện một số hãng kinh doanh gạo quốc tế kỳ vọng sự thiếu hụt nguồn cung từ Thái Lan có thể được bù đắp bởi Việt Nam. Tình hình thuỷ văn tại Việt Nam, đặc biệt là các vùng canh tác lúa gạo trọng điểm ở khu vực đồng bằng Sông Cửu Long, đã diễn ra khá ổn định trong những tháng đầu năm nay, giúp duy trì sản lượng ở mức tốt.
Dù khả năng hiện tượng El Nino xuất hiện tăng cao từ tháng 6 trở đi có thể khiến lượng mưa giảm xuống, nhưng Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế (IGC) vẫn dự báo sản lượng lúa gạo Việt Nam năm nay vẫn đạt 29 triệu tấn, cao hơn mức sản lượng của Thái Lan.
Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo của Việt Nam đã tăng 21% so với cùng kỳ năm ngoái.
