Khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, phát triển xanh, bền vững được định hướng là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021- 2030 của Việt Nam; Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030; Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Chương trình hành động quốc gia hoàn thiện chính sách và pháp luật nhằm thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam giai đoạn 2023 - 2027.
Nhằm góp phần triển khai, cụ thể hóa các định hướng, mục tiêu trên, Bộ Công Thương phối hợp với các dự án do chính phủ Thụy Sĩ hỗ trợ, tổ chức Diễn đàn năm 2023, tiếp tục tập trung chủ đề “Xúc tiến xuất khẩu xanh” nhằm mục đích bàn về các giải pháp thực hành phát triển xanh, xuất khẩu xanh, giải pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu của thị trường nhập khẩu, các quy định của của các nước nhập khẩu như thỏa thuận xanh châu Âu, cơ chế điều chỉnh các-bon, ...
Đây cũng là cơ sở để Bộ Công Thương xây dựng chính sách thúc đẩy xúc tiến xuất khẩu xanh, các giải pháp cho hiệp hội và doanh nghiệp xúc tiến chuyển đổi xanh trong sản xuất và xuất khẩu, giải pháp về xúc tiến xuất khẩu xanh.
Hiện nay, các cơ quan chính phủ, tổ chức công và khối tư nhân trên thế giới ngày càng quan tâm những vấn đề liên quan tới chủ đề sản xuất và thương mại xanh. Tăng trưởng xanh, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn đang trở thành xu thế tất yếu nhằm giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới mục tiêu trung hòa các-bon và phát triển bền vững.
Nhiều nền kinh tế phát triển trên thế giới đã đặt ra những quy định liên quan đến môi trường khắt khe hơn đối với hàng hóa nhập khẩu như chính sách tăng trưởng xanh châu Âu, thỏa thuận xanh châu Âu kèm theo các cơ chế chương trình như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (Carbon Border Adjustment Mechanism - CBAM); Chiến lược từ Trang trại đến bàn ăn (Farm to Fork); Kế hoạch Hành động kinh tế tuần hoàn (Circular Economy Action Plan) hay Chiến lược đa dạng sinh học đến năm 2030. Chính vì vậy, để không bị loại khỏi cuộc chơi bởi các tiêu chuẩn cao về môi trường và xã hội do các thị trường nhập khẩu đặt ra, các nước xuất khẩu cần thay đổi tư duy, quan tâm tới “tính xanh” của chuỗi cung ứng, trong thương mại quốc tế để đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật khắt khe của thị trường.
Việt Nam là một trong các quốc gia có những cam kết mạnh mẽ về môi trường tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu (COP26), trong đó có cam kết tiên phong đi đầu trong chuyển đổi năng lượng, cùng với chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, với cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Đây là nhiệm vụ vừa mang tính xu thế của thời đại, vừa hết sức cần thiết đối với Việt Nam trong quá trình hội nhập và phát triển kinh tế.
Đồng thời Việt Nam cũng là quốc gia có nền ngoại thương phát triển, nói cách khác nền kinh tế phụ thuộc lớn vào ngoại thương. Vì vậy, việc chuẩn bị cho các doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu của Việt Nam thích ứng hiệu quả với những tiêu chuẩn xanh mới phát sinh, là sống còn đối với nền kinh tế Việt Nam.
Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu xanh 2023 đã tạo kênh đối thoại, tham vấn nhiều bên liên quan từ các tổ chức, chuyên gia giàu kinh nghiệm trong nước và quốc tế để định hình, xác định các vấn đề các khó khăn, cơ hội trong phát triển thương mại xanh, đề xuất các giải pháp và chính sách hỗ trợ về thương mại xanh; định hình hướng tới tiêu chuẩn hóa chuỗi cung ứng xanh, xác định và đề xuất giải pháp và chính sách hỗ trợ trong triển khai các sáng kiến xúc tiến xuất khẩu xanh.
Diễn đàn gồm hai phiên thảo luận. Phiên thứ nhất với chủ đề Xúc tiến xuất khẩu xanh, phát triển bền vững - thực tiễn quốc tế và khuyến nghị cho Việt Nam tập trung vào các nội dung: Xu hướng chuyển đổi xanh trong thương mại quốc tế và những tác động trực tiếp đến xuất khẩu trong bối cảnh thực thi CBAM; Kinh tế tuần hoàn và thẩm định doanh nghiệp trong chuỗi giá trị - các chính sách quan trong của EU, Đức và những hoạt động hỗ trợ đề xuất cho các ngành xuất khẩu của Việt Nam; Vai trò và trách nhiệm của các TPO, BSO trong việc thúc đẩy xuất khẩu xanh.
Phiên thứ hai với chủ đề Chuyển đổi xanh trong hệ sinh thái xúc tiến xuất khẩu Việt Nam tập trung vào các nội dung: Cơ chế, chính sách thúc đẩy công nghiệp và thương mại xanh của Việt Nam; Giới thiệu về kiểm kê và tính toán khí nhà kính (GHG), tổng quan về chứng chỉ các-bon; Vai trò và trách nhiệm của doanh nghiệp trong chuyển đổi xanh (một số ngành công nghiệp trọng điểm của Việt Nam).
Diễn đàn cũng dành thời gian để các hiệp hội chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn của doanh nghiệp ngành mình đi tiên phong trong sản xuất xanh, khuyến khích triển khai các mô hình chuỗi kinh tế tuần hoàn, phát triển xuất khẩu bền vững, đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh trên toàn cầu.
Sản xuất xanh, xuất khẩu xanh, tăng trưởng xanh là những vấn đề phát triển kinh tế có tính thời đại, thường xuyên được đề cập tới trong thời gian gần đây. Do đó, những thông tin trao đổi tại Diễn đàn không chỉ hữu ích cho các doanh nghiệp Việt Nam để xây dựng, phát triển chiến lược sản xuất, kinh doanh đáp ứng yêu cầu và xu hướng thị trường mà còn gợi mở nhiều định hướng, giải pháp cho các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương, các hiệp hội ngành hàng trong việc thúc đẩy các sáng kiến trung hòa các-bon, kinh tế tuần hoàn, nâng cao khả năng cung cấp hoạt động hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp hướng tới tính bền vững của chuỗi cung ứng trong thời gian tới. Cao hơn cả là tiến tới thực hiện thành công các mục tiêu đặt ra tại Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
