Thời gian vừa qua, Thương vụ Việt Nam tại Nigeria nhận được một số đơn của các doanh nghiệp trong nước, đề nghị giải quyết khiếu nại các doanh nghiệp Nigeria, Cameroon và Togo lừa đảo.
Các đối tượng lừa đảo thường giả mạo là doanh nghiệp lớn ở một nước Tây Phi, đôi khi tự nhận là tổ chức phi Chính phủ, tổ chức từ thiện hoặc một cơ quan của Nhà nước. Trong số này có nhiều cơ quan không có chức năng tổ chức đấu thầu và ký kết các hợp đồng thương mại. Theo Thương vụ Việt Nam tại Nigeria, các doanh nghiệp cần chú tới 4 dạng lừa đảo tại khu vực Tây Phi. Cụ thể:
Thứ nhất, lừa đảo trong đấu thầu: Các đối tượng lừa đảo thường lấy tên một tổ chức tại châu Phi, tạo một trang web giả, đưa ra một gói thầu với giá trị cao, cần nhập khẩu các mặt hàng từ Việt Nam và yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam gửi thư xin dự thầu. Trong một thời gian ngắn, đối tượng lừa đảo gửi một thư thông báo doanh nghiệp Việt Nam đã “thắng thầu”, đề nghị trả lệ phí đấu thầu, từ 1.500 – 3.000 USD. Sau đó sẽ thay đổi tên tổ chức, địa chỉ, email và điện thoại, để tiếp tục lừa đảo doanh nghiệp khác;
Thứ hai, lừa đảo trong việc nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam: Các đối tượng lừa đảo thông báo có đơn hàng hàng nhập khẩu trị giá từ 01 – 02 triệu USD. Các đối tượng này thường ‘‘chấp nhận ngay giá chào hàng, không trả giá”. Sau đó đề nghị doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam trả phí môi giới, hoặc trả chi phí thủ tục xin mã số giấy phép nhập khẩu, phí luật sư v.v....từ 01 – 02%/trị giá lô hàng;
Thứ ba, lừa đảo trong việc xuất khẩu (gỗ, sắt phế liệu v.v…): Các đối tượng lừa đảo chào giá xuất khẩu hàng hóa (gỗ, sắt phế liệu), có giá thấp hơn thị trường, tạo cho các doanh nghiệp nhập khẩu Việt Nam bị “ảo tưởng sẽ có lợi nhuận cao”, nếu nhập khẩu hàng của họ. Đối tượng lừa đảo yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam chuyển tiền đặt cọc 20-30%. Sau khi nhận tiền cọc, sẽ không giao hàng;
Thứ tư, ký nhiều hợp đồng xuất khẩu (gỗ), giao một vài hợp đồng đầu đúng hạn, các hợp đồng sau không giao hàng: Các đối tượng này thường ký 5 – 10 hợp đồng xuất khẩu hàng hóa cho các doanh nghiệp Việt Nam. Thực hiện giao 1-2 hợp đồng đúng thời hạn, chất lượng tốt, nhằm tạo ra sự tin tưởng cho doanh nghiệp nhập khẩu Việt Nam. Từ hợp đồng thứ ba, đối tượng lừa đảo yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam chuyển tiền đặt cọc từ 30% - 50% trị giá hợp đồng, chiếm đoạt tiền số tiền này, sau đó không giao hàng.
Trang web lừa đảo xuất khẩu sắt vụn tại Nigeria (www.williamruttanltd.wixsite.com/william) sau khi bị Thương vụ phát hiện, đã được gỡ bỏ Khi nhận được các email có nội dung như trên, đề nghị doanh nghiệp trong nước tự tra cứu xác minh tên và mã số thuế doanh nghiệp (Taxpayer Identification Number - TIN) của các đối tượng giao dịch nước ngoài, theo hướng dẫn như sau:
+ Tại Nigeria:
- Tra cứu tên doanh nghiệp (miễn phí): http://publicsearch.cac.gov.ng/ComSearch/
- Tra cứu mã số thuế - TIN (miễn phí): https://apps.firs.gov.ng/tinverification/
+ Tại Togo tra cứu tên doanh nghiệp: http://www.cfetogo.org/
+ Tại Cameroon:
- Tra cứu thông tin chi tiết phải trả phí: http://smespro.com/contact/
- Tra cứu tên công ty miễn phí (tham khảo): http://www.info-clipper.com/en/company/search/cameroon.cm.html
Thương vụ Việt Nam tại Nigeria lưu ý các doanh nghiệp trong nước:
1. Không chuyển tiền với bất cứ hình thức nào khi đối tác đề nghị, ví dụ: phí môi giới, phí thủ tục xin mã số giấy phép nhập khẩu (NAFDAC), phí luật sư v.v....
2. Thanh toán:
- Mặc dù thẩm định doanh nghiệp thuộc các nước Tây Phi có thật, tuy nhiên cá doanh nghiệp này vẫn có thể lừa đảo. Để tránh bị rủi ro, khi ký hợp đồng xuất khẩu-nhập khẩu, doanh nghiệp trong nước nên áp dụng hình thức thanh toán “Thư tín dụng không hủy ngang, thanh toán ngay (Irrevocable L/C, At sight);
- Không dùng các hình thức thanh toán T/T, D/A, D/P. Một số doanh nghiệp trong nước đã bị mất vốn, khi áp dụng hình thức 30% trả trước, 70% trả sau (đối với hàng xuất khẩu), hoặc mất tiền đặt cọc từ 30 – 50% (đối với hàng nhập khẩu).
