Là chuyên gia tư vấn chuyển đổi số cho doanh nghiệp Việt Nam với hàng trăm dự án trong thời gian qua, ông Trần Kiên Dũng, Chuyên gia ILO, Giám đốc Công ty TNHH ProfM Việt Nam đưa ra ví dụ, tôi vừa mới làm việc với một doanh nghiệp và cũng đưa ra lời đề xuất, có vẻ như thời điểm hiện nay thì doanh nghiệp này đã sẵn sàng bước vào câu chuyện chuyển đổi số rồi. Tuy nhiên lại cũng nhận lại được các thông tin phản hồi rằng có lẽ là bên em vẫn chưa phù hợp cho việc này, cách đây 1-2 tháng thì bọn em cũng gặp một số chuyên gia và họ nói rằng là doanh nghiệp này chưa sẵn sàng cho chuyển đổi số đâu và khi chuyển đổi số như vậy thì chỉ chỉ làm cho doanh nghiệp mất tiền thôi và có rất nhiều những tấm gương, những case study điển hình thất bại trong vấn đề về chuyển đổi số.
Ở góc nhìn của tôi, có lẽ chúng ta sẽ phải xem lại định nghĩa thế nào được gọi là chuyển đổi số. Một doanh nghiệp nếu như đang ở một cấp độ quản lý gọi là theo cách truyền thống, thủ công mà ngay lập tức áp dụng các thiết bị chuyển đổi số vào hiện trường mà chưa có nền tảng quản trị tốt cũng chưa có nền tảng nhân sự tốt thì đúng là hoàn toàn không phù hợp. Rất nhiều người vẫn quan điểm rằng là chuyển đổi số là chuyển đổi toàn bộ cả mô hình kinh doanh, số hóa toàn bộ mô hình kinh doanh, đưa ra một mô hình kinh doanh mới, đưa ra một phương thức sản xuất mới mang lại trải nghiệm mới cho khách hàng thì đúng. Để làm được việc đó thì nó đòi hỏi sự đầu tư vào con đường rất dài.
Nhưng ở một góc nhìn khác, chúng ta có thể coi như đây là một lộ trình và chuyển đổi số có thể bắt đầu từ việc số hóa các dữ liệu. Sau giai đoạn này chúng ta số hóa các quá trình sản xuất, các quá trình quản trị, quá trình vận hành của chúng ta và sau đó mới bắt đầu quan tâm đến thay đổi mô hình kinh doanh của doanh nghiệp. Thì ở góc nhìn này thì có lẽ là càng sớm càng tốt. Chúng ta có thể bắt tay ngay vào lộ trình này được.
Vấn đề lớn nhất của doanh nghiệp Việt Nam là rất nhiều doanh nghiệp có lẽ là cũng cũng chưa nghĩ đến vấn đề này và và họ vẫn tưởng tượng chuyển đổi số của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp sản xuất là một câu chuyện rất xa vời, là tự động hoá toàn bộ nhà máy, một nhà máy không có ánh sáng, thậm chí là không có người, một vài người ngồi ở đâu đó trước màn hình máy tính có thể vận hành được cả nhà máy thì đây là một câu chuyện khá là viển vông và đúng, chúng ta sẽ không hướng tới việc như vậy.
Khẳng định chuyển đổi số là xu thế tất yếu, ông Trần Kiên Dũng khuyến nghi, doanh nghiệp hãy ngay lập tức nghĩ đến con đường chuyển đổi số trước mặt và đâu sẽ điểm bắt đầu của doanh nghiệp của mình.
Về cơ chế chính sách, trong những năm vừa qua, tôi cũng may mắn được đồng hành và cũng nhìn thấy là chương trình hỗ trợ phát triển công nghiệp từ phía Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương và các chương trình theo Quyết định 68 cũng như IDC đã triển khai rất nhiều hoạt động như vậy thì cũng mang lại khá nhiều lợi ích cho một cộng đồng các doanh nghiệp.
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần cân nhắc tới việc là chúng ta cung cấp con cá hay cung cấp cần câu, một giải pháp tốt, một định hướng tốt và những chương trình đào tạo như đào tạo chuyên gia tư vấn do Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương và Samsung triển khai là những chương trình rất tốt.
Bên cạnh đó, những cơ chế, chính sách và tạo ra khung hay những cơ chế để khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào hoạt động này cũng là một điều mà có thể chúng ta hướng tới.
Cùng với đó, như tôi vừa mới nghe chia sẻ và cũng như nhiều các doanh nghiệp mà tôi đã được đi qua thì những hoạt động hỗ trợ này đôi khi nằm rải rác ở các doanh nghiệp và chúng ta vẫn chưa có một cái “platform” để tất cả mọi người có thể bước chân vào nền tảng đó, nhìn thấy những điểm thành công của nhau, nhìn thấy bài học thành công và thất bại của nhau để từ đó rút ra kinh nghiệm và những bài học riêng cho mình.
Nếu như có một đơn vị đứng ra tổ chức là một nhóm, một hiệp hội nào đó để cho các doanh nghiệp có thể cùng bắt tay nhau, cùng phát triển thì sẽ tạo nên sức lan tỏa rất lớn và mang lại giá trị cho tất cả các bên.
Mặc dù vậy, trong bối cảnh mới hiện nay, yêu cầu chuyển đổi số và áp dụng sản xuất thông minh sẽ tạo ra rất nhiều cơ hội, song thách thức thì cũng không hệ nhỏ đối với các doanh nghiệp trong sản xuất và cung ứng toàn cầu nói chung và doanh nghiệp sản xuất Việt Nam nói riêng.
Ông Chu Việt Cường - Giám đốc Trung tâm hỗ trợ phát triển Công nghiệp, Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương phân tích, cơ hội là các doanh nghiệp sẽ đi tắt, đón đầu, nhận được sự hỗ trợ từ phía Nhà nước để phục vụ công tác chuyển đổi số của mình.
Còn thách thức như chúng ta đã nói đi nói lại là thách thức về ý chí của lãnh đạo; về công nghệ; và về hạ tầng kỹ thuật; về con người và các mối quan hệ quốc tế,…
Để có thể nắm bắt được các xu hướng chuyển đổi số thì doanh nghiệp cũng cần phải đầu tư vào công nghệ và hạ tầng, áp dụng các công nghệ tiên tiến như Big Data, IoT,…
Thứ hai là đào tạo về kỹ năng, công nghệ cho các đội ngũ cán bộ quản lý, thậm chí là đội ngũ nhân viên và phát triển đội ngũ lãnh đạo có tầm nhìn chiến lược.
Thứ ba là tăng cường hợp tác quốc tế với các Tập đoàn lớn để giúp cho doanh nghiệp tiếp cận nhanh chóng hơn trong việc áp dụng chuyển đổi số vào sản xuất.
Thứ tư là hướng đến phát triển bền vững và tiết kiệm năng lượng.
