Với tiềm năng lớn này, các công trình xây dựng là một trong những “đối tượng” đang được gấp rút triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng (TKNL).
Những năm gần đây, cùng với sự phát triển kinh tế của đất nước, tốc độ tăng trưởng của các đơn vị DN nói riêng và của ngành xây dựng nói chung cũng đạt mức cao, từ 12-16%/năm. Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng của sản xuất, mức tiêu thụ năng lượng và tài nguyên thiên nhiên trong các khu vực xây dựng cũng ngày một gia tăng. Hiện nay, tổng năng lượng tiêu dùng trong lĩnh vực xây dựng ước đạt 20-24% tổng năng lượng quốc gia.
Với tốc độ tiêu thụ năng lượng lớn như vậy, tiềm năng tiết kiệm ở khu vực này cũng không nhỏ chút nào. Theo ông Đào Hồng Thái: "Kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới đã cho thấy, nếu quản lý tốt khâu thiết kế xây dựng công trình theo hướng sử dụng năng lượng có hiệu quả sẽ tiết kiệm được trung bình từ 20-30% năng lượng tiêu thụ trong khu vực này".
Cụ thể, theo đánh giá của các chuyên gia, tiềm năng TKNL trong các công trình xây dựng của Việt Nam tương đối lớn, ở cả các công trình đang xây dựng, những công trình đang sử dụng hoặc sắp cải tạo. Cụ thể, đối với các công trình mới, nếu áp dụng đồng bộ các giải pháp thiết kế kiến trúc, sử dụng các vật liệu TKNL, lắp đặt và vận hành các trang thiết bị có hiệu suất năng lượng cao, có cán bộ quản lý năng lượng đủ trình độ thì có thể tiết kiệm từ 30-40% năng lượng tiêu thụ. Còn đối với các công trình đang hoạt động hoặc sắp cải tạo, nếu tiến hành kiểm toán năng lượng và sau đó triển khai áp dụng những giải pháp TKNL thì tiềm năng sẽ ở vào mức 15-20%.
Theo ông Nguyễn Công Thịnh – Vụ Khoa học công nghệ và môi trường – Bộ Xây dựng, việc các tòa nhà này tiêu tốn nhiều năng lượng một phần là do chưa có những chế tài đủ mạnh để thúc đẩy việc sử dụng năng lượng hiệu quả. Bên cạnh đó, ý thức của người sử dụng năng lượng chưa cao. Tuy nhiên, điều đáng lưu tâm nhất lại nằm ở việc thiết kế, lắp đặt và xây dựng những công trình này. Cụ thể, tại nhiều công trình, lớp vỏ công trình có thiết kế và vật liệu không đảm bảo yêu cầu TKNL, đơn cử như sử dụng các loại kính có độ dày, màu sắc và độ cách nhiệt không phù hợp. Ngoài ra, vật dụng sử dụng nhiều năng lượng nhất trong các toà nhà, công trình là điều hoà nhiệt độ (sử dụng khoảng 70-75% tổng năng lượng) một phần là do được lắp đặt không phù hợp như đặt nhiệt độ quá thấp, không vệ sinh, bảo dưỡng định kỳ… Ngoài ra, tại nhiều công trình, do cách thiết kế không tận dụng được ánh sáng tự nhiên, lại sử dụng quá nhiều thiết bị chiếu sáng bằng đèn sợi đốt cũng khiến cho việc sử dụng năng lượng không hiệu quả.
Nhận thức được những tồn tại này, Bộ Xây dựng đã có những kế hoạch để thúc đẩy việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các công trình xây dựng. Cụ thể, Bộ đã và đang đẩy mạnh việc xây dựng và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật và pháp quy kỹ thuật về TKNL. Bên cạnh đó, Bộ cũng khuyến khích, thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các công trình xây dựng bằng cách: Trao giải thưởng và cấp chứng chỉ cho các toà nhà và công trình đảm bảo hiệu quả năng lượng; Tổ chức xây dựng các tiêu chuẩn về “công trình xanh” và cấp chứng chỉ cho các công trình đạt tiêu chuẩn “công trình xanh”. Bên cạnh đó, Bộ cũng đã triển khai xây dựng các dự án thí điểm ứng dụng các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các toà nhà tại một số đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng. Từ đó, những mô hình này cũng sẽ được nhân rộng. Bộ Xây dựng cũng tổ chức điều tra, khảo sát, kiểm toán năng lượng, xây dựng cơ sở dữ liệu về sử dụng năng lượng trong các công trình xây dựng trọng điểm.
Ngoài ra, để trang bị thêm kiến thức về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Bộ sẽ có những chính sách hỗ trợ tổ chức các khoá đào tạo, tập huấn trong nước và quốc tế nhằm tăng cường năng lực về quản lý và sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cho các cán bộ thẩm định, cấp phép xây dựng tại các tỉnh, thành phố trong cả nước. Riêng đối với vấn đề thiết kế, để tạo tiền đề thúc đẩy ý thức sử dụng năng lượng ngay trong lực lượng kiến trúc sư trẻ, Bộ đang gấp rút để đưa vấn đề này vào các tài liệu giảng dạy tại các trường đại học như kiến trúc, xây dựng./
