Công nghệ bảo quản giúp nâng cao giá trị trái vải

Chiếu xạ - Công nghệ an toàn

Xử lý chiếu xạ được biết đến như một biện pháp kiểm dịch hiệu quả đối với nhiều loại côn trùng khác nhau. Áp dụng công nghệ xử lý chiếu xạ không chỉ có khả năng kiểm soát tiêu diệt côn trùng, duy trì chất lượng mà còn kéo dài thời gian bảo quản quả vải. Chiếu xạ được xem là công nghệ an toàn, nên nhiều nước như Israel, Mỹ, Úc, nhiều nước châu Âu… yêu cầu các loại sản phẩm hoa quả nhập khẩu phải được kiểm dịch bằng biện pháp này. Ủy ban hỗn hợp giữa FAO, WHO và IAEA, năm 1980 đã khẳng định chiếu xạ không làm giảm dinh dưỡng trong thực phẩm.

Tại Việt Nam, Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội đã thử nghiệm áp dụng biện pháp chiếu xạ gamma dưới liều 400 Gy, kết hợp các biện pháp xử lý hóa chất và giữ ở nhiệt độ thấp để bảo quản quả vải tươi, kết quả cho thấy hoàn toàn không xuất hiện sâu hại như mẫu đối chứng, việc kết hợp nhúng dung dịch hóa chất bảo quản carbendazim (CBZ) và giữ lạnh ở nhiệt độ khoảng 120C có thể tăng thời gian bảo quản quả đến 3 tuần. Nếu tăng liều chiếu lên khoảng 400 Gy trên nguồn Co-60 kết hợp làm lạnh ở 40C, ngoài việc kiểm soát hoàn toàn các loại côn trùng hại quả còn giúp kéo dài thời gian bảo quản quả đến 20 ngày. Như vậy đã đảm bảo được thời gian vận chuyển giới hạn trong 15 ngày và 5 ngày lưu thông trong siêu thị, tức đáp ứng về cơ bản yêu cầu của các nước nhập vải thiều từ Việt Nam

Hiện nay, đối với hoạt động chiếu xạ trái cây, Công ty cổ phần Sơn Sơn và Cty cổ phần An Phú là hai doanh nghiệp duy nhất tại Việt Nam được Mỹ cấp code chiếu xạ và cả hai đều nằm ở phía Nam. Còn ở phía Bắc có Trung tâm chiếu xạ Hà Nội nhưng để Trung tâm này đạt chuẩn được phía Mỹ công nhận thì còn cần nâng cấp, đầu tư thêm nhiều trang thiết bị mới.

CAS - Công nghệ ưu việt

CAS (Cells Alive System) hay “hệ thống tế bào còn sống” là công nghệ lạnh đông nhanh với chức năng CAS. Nguyên lý cơ bản của công nghệ CAS là sự kết hợp giữa quá trình lạnh đông nhanh (-30 đến -60 độ C) và dao động từ trường (50 Hz đến 5 MHz). Đây là sáng chế độc quyền của Tập đoàn ABI Nhật Bản, được đánh giá là một công nghệ tiên tiến, tích cực nhằm đạt được, khống chế và tối ưu hóa các thông số bảo quản. Các sản phẩm được bảo quản bằng công nghệ CAS sau một thời gian ít nhất được 1 năm, sau rã đông, sản phẩm vẫn giữ được độ tươi nguyên, giữ được màu sắc, hương vị, chất lượng sản phẩm. Năm 2013, Viện Nghiên cứu và Phát triển vùng (Bộ KH&CN) đã thử nghiệm triển khai công nghệ CAS để bảo quản quả vải thiều tươi và thu được kết quả khả quan. Năm 2014, Việt Nam đã xuất khẩu 20 tấn vải được xử lý bằng công nghệ CAS sang Nhật Bản và nhận được phản hồi tích cực về chất lượng sản phẩm.

Theo Bộ KH&CN, ngay năm 2015 công nghệ này có thể được áp dụng với một số nhà vườn đạt yêu cầu về quy trình sản xuất hàng hóa an toàn tại Bắc Giang.

Xử lý trái vải không xông SO₂ - Năng suất vượt trội

Công nghệ xử lý trái cây không sử dụng SO₂ được chế tạo, thử nghiệm, kiểm chứng của Bộ Nông nghiệp Isarel và được cấp bằng sáng chế tại Mỹ năm 2000. Với thiết kế đơn giản, quy trình xử lý gồm 4 bước cơ bản: Xử lý nước lạnh, xử lý nước nóng, xử lý bằng HCL loãng và làm khô. Quả vải sau khi xử lý bằng công nghệ này có các ưu điểm nổi bật như: có thể giữ nguyên màu vỏ và chất lượng quả vải từ 30-45 ngày, loại bỏ hiện tượng nâu hóa trên quả vải sau 3 ngày. Dây chuyền bảo quản được thiết kế linh hoạt, công suất 1- 70 tấn/giờ, hệ thống phân loại kích thước quả tự động phân chia làm 5 nhóm kích thước. Dây chuyền đạt hiệu quả cao trong phân loại và sàng lọc đáp ứng được tiêu chuẩn xuất khẩu sang các nước trong khu vực và trên thế giới.

Qua một thời gian xem xét, đánh giá, nhận thấy công nghệ xử lý trái vải không sử dụng SO₂ có tính khả thi cao trong việc áp dụng vào địa bàn tỉnh Bắc Giang, Đề tài Nghiên cứu ứng dụng công nghệ của Công ty Juran (Israel) bảo quản quả vải thiều tươi và một số loại quả khác do Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN (Sở KH&CN Bắc Giang) chủ trì vừa được Bộ KH&CN phê duyệt. Khi công nghệ này được áp dụng sẽ góp phần giảm tổn thất cho quá trình bảo quản sau thu hoạch và giảm sức lao động cho người nông dân, nâng hiệu quả sản xuất quả vải và tăng thu nhập cho người dân tại vùng trồng vải.