Trong định hướng đó, việc xác lập và khai thác tài sản trí tuệ, đồng thời đẩy mạnh chuyển giao công nghệ cho các chủ thể OCOP và ngành du lịch được xem là giải pháp then chốt để chuẩn hóa chất lượng, xây dựng thương hiệu, gia tăng giá trị và mở rộng thị trường cho Điện Biên trong giai đoạn mới.
Sở hữu trí tuệ - nền tảng bảo vệ và phát triển giá trị OCOP
Nghị quyết Đại hội XV Đảng bộ tỉnh Điện Biên nhấn mạnh yêu cầu phát triển nông nghiệp hàng hóa, sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn với xây dựng thương hiệu và nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm địa phương. Trong tiến trình này, sở hữu trí tuệ đóng vai trò như “tấm khiên” pháp lý bảo vệ sản phẩm, đồng thời là “đòn bẩy” giúp gia tăng giá trị trên thị trường.
Thực tế cho thấy, nhiều sản phẩm OCOP của Điện Biên gắn với điều kiện tự nhiên, tri thức bản địa và bản sắc văn hóa vùng cao. Nếu không được đăng ký và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, những giá trị này rất dễ bị sao chép, khai thác trái phép hoặc mất lợi thế cạnh tranh khi mở rộng thị trường. Việc xác lập quyền đối với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý hay kiểu dáng bao bì không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của chủ thể sản xuất mà còn tạo cơ sở để chuẩn hóa chất lượng, truy xuất nguồn gốc và nâng cao niềm tin của người tiêu dùng.
Theo tinh thần Nghị quyết XV, tỉnh định hướng đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ sản xuất, trong đó việc hỗ trợ xác lập, quản lý và khai thác tài sản trí tuệ cho sản phẩm OCOP là một nội dung quan trọng. Đây là cách tiếp cận phù hợp để OCOP không dừng lại ở “sản phẩm địa phương” mà từng bước trở thành hàng hóa có thương hiệu, có vị thế trên thị trường rộng lớn hơn.
Cùng với sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ được Nghị quyết Đại hội XV Đảng bộ tỉnh Điện Biên xác định là một trong những giải pháp then chốt nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế địa phương. Trong lĩnh vực OCOP, chuyển giao công nghệ không chỉ dừng lại ở việc đầu tư máy móc, thiết bị, mà quan trọng hơn là tiếp nhận đồng bộ các quy trình kỹ thuật trong sản xuất, bảo quản, chế biến, đóng gói và quản lý chất lượng theo hướng ngày càng chuẩn hóa.
Việc ứng dụng công nghệ phù hợp giúp các chủ thể OCOP từng bước khắc phục những hạn chế cố hữu của sản xuất quy mô nhỏ và thủ công, như chất lượng chưa đồng đều, thời gian bảo quản ngắn, khó đáp ứng các yêu cầu về an toàn thực phẩm và môi trường. Khi quy trình được cải tiến và kiểm soát tốt hơn, sản phẩm OCOP không chỉ nâng cao giá trị sử dụng mà còn gia tăng khả năng tiếp cận các kênh phân phối hiện đại, mở rộng không gian thị trường ra ngoài phạm vi địa phương, từng bước tham gia vào chuỗi giá trị rộng hơn.
Tinh thần xuyên suốt của Nghị quyết XV là phát triển dựa trên khoa học công nghệ nhưng không chạy theo công nghệ bằng mọi giá, mà lựa chọn giải pháp phù hợp với điều kiện tự nhiên, trình độ sản xuất và khả năng tiếp nhận của người dân, doanh nghiệp. Đối với Điện Biên, một tỉnh miền núi với đặc thù về địa hình, dân cư và điều kiện kinh tế - xã hội, cách tiếp cận này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bảo đảm công nghệ được ứng dụng thực chất, hiệu quả và bền vững.
Ở góc độ dài hạn, chuyển giao công nghệ còn là nền tảng để OCOP gắn kết chặt chẽ hơn với các ngành kinh tế khác, đặc biệt là du lịch. Khi sản phẩm được chuẩn hóa về chất lượng, bao bì và thông tin, OCOP có điều kiện trở thành sản phẩm trải nghiệm, quà tặng và nội dung văn hóa đặc trưng trong các tour, tuyến du lịch. Qua đó, công nghệ không chỉ góp phần nâng chất sản phẩm, mà còn thúc đẩy sự lan tỏa giá trị kinh tế - văn hóa, phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững được Nghị quyết Đại hội XV xác định cho giai đoạn 2025-2030.
Gắn sở hữu trí tuệ với du lịch, lan tỏa giá trị văn hóa và trải nghiệm
Trong định hướng phát triển đến năm 2030, Đại hội Đảng bộ tỉnh Điện Biên lần thứ XV xác định du lịch là ngành kinh tế quan trọng, gắn với bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa, cảnh quan thiên nhiên. Ở góc độ này, sở hữu trí tuệ không chỉ dành cho sản phẩm vật chất mà còn mở rộng sang các sản phẩm du lịch, dịch vụ và trải nghiệm văn hóa.
Các sản phẩm OCOP khi được bảo hộ và xây dựng thương hiệu bài bản sẽ trở thành một phần quan trọng trong hệ sinh thái du lịch địa phương: từ quà tặng, ẩm thực, sản phẩm thủ công đến các câu chuyện văn hóa đi kèm. Khi đó, sở hữu trí tuệ góp phần bảo vệ tri thức truyền thống, nghề thủ công và bản sắc văn hóa của cộng đồng, đồng thời tạo giá trị kinh tế bền vững cho người dân.
Chuyển giao công nghệ trong du lịch, theo tinh thần Nghị quyết XV, tập trung vào ứng dụng công nghệ số trong quản lý, quảng bá và nâng cao chất lượng dịch vụ. Việc số hóa thông tin điểm đến, câu chuyện sản phẩm, quy trình sản xuất OCOP giúp du khách tiếp cận trải nghiệm một cách thuận tiện, minh bạch và hấp dẫn hơn. Công nghệ cũng giúp kết nối OCOP với du lịch theo hướng chuyên nghiệp, thay vì phát triển manh mún, tự phát.
Nghị quyết Đại hội XV Đảng bộ tỉnh Điện Biên khẳng định vai trò kiến tạo của Nhà nước trong việc hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ, điều này được thể hiện ở việc hỗ trợ tư vấn, đào tạo, kết nối chuyên gia, cũng như tạo điều kiện để doanh nghiệp, hợp tác xã tiếp cận các chương trình hỗ trợ của Trung ương.
Cách tiếp cận xuyên suốt là lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, Nhà nước đóng vai trò đồng hành, dẫn dắt và tạo môi trường thuận lợi. Đây chính là nền tảng để các chủ thể OCOP và du lịch mạnh dạn đầu tư cho sở hữu trí tuệ, tiếp nhận công nghệ mới và từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh.
Nhìn tổng thể, sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ không phải là những khái niệm xa rời thực tiễn, mà đang trở thành công cụ thiết thực để Điện Biên hiện thực hóa các mục tiêu phát triển được nêu trong Nghị quyết Đại hội XV. Khi được triển khai đồng bộ, hai trụ cột này sẽ giúp OCOP và du lịch của tỉnh phát triển theo chiều sâu, dựa trên tri thức, công nghệ và bản sắc văn hóa, thay vì khai thác ngắn hạn.
Trong dòng chảy phát triển mới, Điện Biên đang từng bước khẳng định hướng đi phù hợp: phát triển kinh tế gắn với bảo tồn giá trị truyền thống, lấy khoa học - công nghệ làm động lực, lấy con người và cộng đồng làm trung tâm. Đây chính là nền tảng quan trọng để OCOP và du lịch không chỉ là lợi thế trước mắt, mà trở thành động lực tăng trưởng bền vững của tỉnh trong giai đoạn 2025-2030 và những năm tiếp theo.
