Nhà máy Nhiệt điện Sơn Động ra đời ngoài ý nghĩa cung cấp điện còn có ý nghĩa thứ 2, đó là nhiệm vụ tiêu thụ than cho các đơn vị sản xuất than tại vùng Hoành Bồ, Đồng Rì do than từ các đơn vị này nếu vận chuyển ra ngoài Cảng Hòn Gai tiêu thụ sẽ có chi phí vận tải quá lớn, khiến giá thành đội lên cao. Than được biến thành điện để truyền tải đi xa là một bài toán chiến lược. Tuy nhiên, chính việc cấp than hiện nay cho Nhà máy Nhiệt điện lại gặp phải trở ngại và trở thành một bài toán khó khi sản lượng than của các mỏ than tại khu vực này có chất lượng không đảm bảo, đồng thời sản lượng than khai thác không đủ. Nếu phải chở than từ các đơn vị ngoài Hòn Gai, Uông Bí vào thì chi phí quá lớn và ý nghĩa thứ 2 của dự án này bị tác dụng ngược.
Ngay từ quá trình chạy thử, phát điện trưng dụng, với nguồn than được cung cấp từ Công ty TNHH 1TV Than 45 (Tổng Công ty Đông Bắc), nguồn than này đã được cho là chất lượng thấp, không đủ nhiệt năng cung cấp cho lò hơi. Để gia tăng sự hấp thụ nhiệt, nhà thầu đã đề xuất lắp đặt kéo dài thêm 6 mét giàn ống hấp thụ nhiệt trong buồng đốt nhưng cũng không cải thiện được tình hình.
Để khắc phục tình hình, Tập đoàn đã họp bàn với các đơn vị cung cấp than trong khu vực và Nhà máy. Giải pháp được áp dụng là dùng than đạt chất lượng của Xí nghiệp Than Hoành Bồ (Công ty Than Uông Bí) pha trộn với than của Công ty TNHH 1 TV Than 45. Nhưng khó khăn vẫn chưa hết do sản lượng than của Hoành Bồ không đủ. Theo dự án mở rộng sản xuất, Xí nghiệp Than Hoành Bồ dự kiến sẽ đưa công suất lên 500 ngàn tấn/năm. Tuy nhiên, năm 2010, sản lượng của Xí nghiệp mới chỉ đạt 250 ngàn tấn. Năm nay, theo ông Phạm Văn Tứ, Phó giám đốc Công ty thì chưa chắc Xí nghiệp đã giữ được mức sản lượng bằng năm 2010 do các vỉa than tại khu vực này càng khai thác càng mỏng, trữ lượng giảm dần. Một số khu vực đào mới không có than. Hệ số đào lò của Xí nghiệp hiện nay đã lên đến 14 mét/1000 tấn than. Và như vậy, năm nay Nhà máy Nhiệt điện Sơn Động dự kiến vẫn thiếu 200 ngàn tấn than phải cung cấp từ ngoài vùng Đồng Rì, Tân Dân.
Để đưa 200 ngàn tấn than bổ sung cho Nhà máy điện với chi phí hợp lý, Tập đoàn đã được UBND tỉnh Quảng Ninh đồng ý cho mở một tuyến đường từ Công ty TNHH 1TV Than Đồng Vông (than Uông Bí) dài 6km, trị giá 37 tỷ đồng để vận chuyển than từ Đồng Vông sang Sơn Động. Nếu đi vòng đường Hòn Gai, Hoành Bồ phải mất 80 km. Hiện nay tuyến đường đang được gấp rút san gạt để có thể vận chuyển than kịp thời cho Nhà máy. Nhưng cũng theo ông Phạm Văn Tứ, tình hình thăm dò các vỉa than tại khu vực Đồng Vông cũng không được sáng sủa. Cấu trúc các vỉa than cũng tương tự như tại khu vực Hoành Bồ. Các vỉa than ở đây đang được khoan thăm dò bổ sung cũng có điều kiện địa chất phức tạp, vỉa mỏng dẫn tới sản lượng khai thác khó có thể đưa lên cao. Qua tìm hiểu chúng tôi cũng được biết, Xí nghiệp Than Thăng Long thuộc Tổng Công ty Đông Bắc qua 2 năm triển khai thăm dò mở vỉa tại khu vực Hoành Bồ để triển khai dự án khai thác than hầm lò nhưng cũng gặp rất nhiều khó khăn về tài nguyên và thủ tục cấp phép mỏ.
Nhà máy Nhiệt điện Sơn Động, theo tính toán, nhu cầu hoạt động cần đến 700 nghìn tấn than/năm để cho công suất điện 220 MW. Đây là một thách thức không nhỏ.
