Hàng giả hàng nhái đã "về" đến vùng sâu
Thông tin về thực trạng hàng giả, gian lận xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ diễn biến phức tạp với những thủ đoạn tinh vi, ông Trần Hữu Linh - Tổng Cục trưởng Tổng Cục Quản lý thị trường (QLTT) nhấn mạnh, hiện nay, hàng giả, hàng nhái đã trở thành vấn nạn, đang diễn ra ngày càng tinh vi ở nhiều tỉnh thành trong cả nước.
Không chỉ ở các thành phố, vùng đồng bằng, nạn hàng giả hàng nhái, gian lận xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ lan đến tận những vùng sâu, vùng xa của cả nước, ông Linh thông tin.
Nhận thức rõ tình hình, Tổng cục QLTT xác định năm 2020 là năm lực lượng QLTT sẽ tập trung vào công tác đấu tranh phòng ngừa, kiểm tra, xử lý vi phạm tại các địa bàn, tụ điểm nổi cộm về hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và coi đây là mục tiêu quan trọng hàng đầu.
Theo đó, Tổng cục QLTT vừa ký Quyết định 3972/QĐ-TCQLTT phê duyệt Kế hoạch đấu tranh phòng ngừa, kiểm tra, xử lý vi phạm tại các địa bàn, tụ điểm nổi cộm về hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đến hết năm 2020. Trong đó, hàng trăm tụ điểm nổi cộm về hàng giả, hàng nhái tại 20 tỉnh, thành phố sẽ được Tổng cục QLTT triển khai kiểm tra đến hết tháng 12/2020.
Trong kế hoạch này, các mặt hàng sẽ nằm trong diện đấu tranh, kiểm tra, xử lý là mặt hàng thực phẩm, thực phẩm chức năng, thời trang, trang sức, đồng hồ, mỹ phẩm, quần áo, giày dép, túi ví và các loại mặt hàng khác có xuất hiện tình trạng hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Tổng cục QLTT xác định, đến hết tháng 3/2020, 100% số cơ sở kinh doanh tại các địa bàn nổi cộm được tuyên truyền, vận động, phổ biến pháp luật, ký cam kết không kinh doanh hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và không tái phạm...
Đến hết tháng 6/2020, 50% số cơ sở kinh doanh tại các địa bàn nổi cộm không còn kinh doanh hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; 70% số cơ sở kinh doanh đã bị xử phạt vi phạm hành chính không tái phạm.
Đến hết tháng 12/2020, 90% đến 100% số cơ sở kinh doanh tại các địa bàn nổi cộm không còn kinh doanh hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; 90% đến 100% số cơ sở kinh doanh tại các địa bàn nổi cộm đã bị xử phạt vi phạm hành chính không tái phạm.
Tuy nhiên, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh cho rằng, kế hoạch đặt ra là vậy nhưng để thực hiện tốt vẫn rất cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành liên quan, đặc biệt là các đơn vị thuộc Bộ Khoa học Công nghệ như Cục Sở hữu Trí tuệ, Thanh tra và cơ quan về quản lý tiêu chuẩn đo lường chất lượng.
Trước mắt Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh đề xuất, Bộ Khoa học và Công nghệ cần sửa đổi, bổ sung Luật sở hữu trí tuệ cũng như các Nghị định hướng dẫn theo hướng nâng cao chế tài xử phạt, có thể xử lý hình sự các trường hợp tái phạm đối với hành vi giả mạo nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý.
“Có một nghịch lý đã và đang xảy ra trong thực tiễn kiểm tra kiểm soát thịt trường. Khi bị tịch thu, sản phẩm đó trở thành tài sản nhà nước được mang đi đấu giá và đưa vào lưu thông trên thị trường, nhưng do không có nhãn, hàng hóa đó lại bị bắt giữ. Cần có cơ quan gắn mác cho sản phẩm sau khi bị tịch thu”, ông Trần Hữu Linh đề xuất.
Ngoài ra, ông Linh cũng đề cập đến việc thành lập và phát triển đội ngũ giám định viên. Bởi hiện nay, số giám định viên thực hiện việc giám định sở hữu công nghiệp rất ít, không đáp ứng được thực tế yêu cầu của công việc.
Làm việc xuyên địa phương tìm giải pháp chống hàng giả, gian lận xuất xứ
Đồng tình với những ý kiến của Bộ Công Thương cũng như Kế hoạch đấu tranh mà Tổng cục QLTT đề xuất trong năm 2020, Bộ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ Chu Ngọc Anh đề nghị đầu mối của 2 Bộ cần có những biện pháp thực tiễn để tăng cường sự phối hợp hiệu quả giữa hai đơn vị.
“Phải làm từ gốc. Trước tiên cần tuyên truyền đến người dân và doanh nghiệp để họ hiểu và quan tâm nhiều hơn đến vấn đề hàng giả, vi phạm xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh đề nghị.
Đặc biệt, với Kế hoạch đấu tranh mà Tổng cục QLTT vừa đề xuất, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh sẽ chỉ đạo các đơn vị trong Bộ sẵn sàng hợp tác, trao đổi thông tin để tìm ra hướng đi mang lại hiệu quả cao nhất.
Trong đó, Bộ Khoa học Công nghệ sẽ tập trung vào lĩnh vực đào tạo, nâng cao năng lực sở hữu trí tuệ; cung cấp thông tin xung quanh vấn đề thể chế, pháp lý để biến thành kênh trao đổi thường xuyên giữa hai đơn vị, gắn với cơ chế hành chính, có tính hệ thống, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhấn mạnh.
Riêng với quan điểm “công tác giám định chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đối với những sản phẩm mà lực lượng QLTT cần giám định nhưng giám định viên không đáp ứng được, ảnh hưởng đến thời gian công bố sản phẩm có vi phạm hay không”, đại diện Vụ Khoa học Công nghệ - Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học & Công nghệ) thừa nhận, Viện chỉ có 4 vụ có thẻ giám định viên nhưng chỉ có 1 Vụ hoạt động trong lĩnh vực này.
Do đó, số công chức hoạt động trong lĩnh vực này chưa đáp ứng được yêu cầu bức thiết hiện nay. Tuy nhiên, đại diện Vụ khẳng định “Trong thời gian tới, dưới mọi hình thức Bộ Khoa và học Công nghệ sẵn sàng phối hợp tổ chức bồi dưỡng cho Bộ Công Thương đặc biệt Tổng cục QLTT các vấn đề liên quan đến đào tạo, nâng cao năng lực và các kiến thức liên quan đến sở hữu trí tuệ.
Kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đồng tình và đánh giá cao các ý kiến đề xuất, đánh giá, nhận định cũng như chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ Chu Ngọc Anh.
Người đứng đầu ngành Công Thương nhấn mạnh, sau hôm nay, đầu mối hai Bộ phải ngồi lại với nhau để bàn về những câu chuyện cụ thể trong thực tiễn triển khai, kiểm tra, kiểm soát các vấn đề liên quan đến hàng giả, hàng nhái, vi phạm xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đang tồn tại hiện nay.
Trong đó, phải tìm ra những nút thắt trong quản lý nhà nước, xác định nguyên nhân tồn tại để đưa ra những giải pháp, xác định rõ nhiệm vụ, khả năng cũng như năng lực của mỗi bên. Từ đó xây dựng những danh mục nhiệm vụ cụ thể, đưa ra những giải pháp phối hợp, triển khai một cách nhịp nhàng, thống nhất, hiệu quả trên cơ sở hỗ trợ, giúp đỡ nhau.
Cùng với đó, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng đề nghị, hai Bộ phải cùng nhau rà soát mang tính toàn diện, tổng hợp những mặt được và chưa được, kể cả trong những văn bản quy phạm pháp luật để từ đó tạo nên khung khổ pháp lý chi tiết, cụ thể, giải quyết được từ gốc của vấn đề.
“Cuối năm, hoặc trong đầu năm tới hai Bộ cần có những buổi làm việc với các địa phương, nhất là hai thành phố lớn Thủ đô Hà Nội và TP. HCM để tìm những giải pháp cụ thể trong việc chống hàng giả, gian lận xuất xứ, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.
