Đóng cửa đường bay thiệt hại hơn 10.000 tỷ đồng
Cụ thể, các hãng hàng không bị ảnh hưởng trực tiếp sau khi Việt Nam áp dụng các biện pháp phòng chống dịch như: tạm dừng khai thác các chuyến bay giữa Việt Nam - Trung Quốc, dừng nhập cảnh hành khách đã qua Trung Quốc trong vòng 14 ngày và do ảnh hưởng dây chuyền của các thị trường quốc tế (đặc biệt là Hong Kong, Đài Loan và Macau) và nguồn khách quốc tế trên thị trường nội địa.
Theo số liệu thống kê của Cục Hàng không Việt Nam (Bộ GTVT), trước khi có dịch Covid – 19, thị trường hàng không Việt Nam - Trung Quốc có 14 hãng của cả hai nước tham gia khai thác. Trong đó có 11 hãng Trung Quốc (tổng tần suất đạt 240 chuyến/chiều/tuần) và 3 hãng nội địa là Vietnam Airlines, Jetstar Pacific Airlines và Vietjet Air khai thác 72 đường bay từ 5 điểm tại Việt Nam đến 48 điểm tại Trung Quốc. Tổng tần suất đạt 276 chuyến/chiều/tuần thường lệ và 145 chuyến/tuần/chiều không thường lệ.
Với các hãng hàng không Việt Nam, đường bay Việt Nam - Trung Quốc chiếm 18,1% thị trường quốc tế và chiếm 26,1% sản lượng vận chuyển quốc tế. Cục Hàng không Việt Nam cho biết, thị trường Trung Quốc đang chiếm khoảng hơn 18% thị trường quốc tế.
Riêng với các hãng hàng không trong nước, thị trường này chiếm tới 26,1% sản lượng vận chuyển quốc tế. Việc dừng khai thác thị trường này khiến các hãng hàng không Việt Nam mất doanh thu trung bình 400.000 khách/tháng và một lượng không nhỏ doanh thu từ nguồn khách này trên các đường bay nội địa.
Bên cạnh đó, các hãng hàng không Việt Nam còn phải mất thêm nhiều chi phí liên quan đến việc hoàn trả, hủy vé cho khách đã đặt chỗ, chi phí liên quan đến công tác vệ sinh phòng dịch...
Thống kê của Cục Hàng không từ ngày 1 đến 7/2/2020 (1 tuần sau khi dừng khai thác đường bay giữa VN - Trung Quốc), tổng thị trường vận chuyển hàng không VN đạt 1,95 triệu khách, giảm 4,5% so với cùng kỳ 2019 (thị trường quốc tế giảm 14,1%).
Theo một thống kê khác, năm 2019, lượng khách trên các đường bay giữa Việt Nam - Trung Quốc đạt khoảng hơn 7,5 triệu khách trong đó hơn 4,6 triệu là do các hãng hàng không trong nước vận chuyển.
“Ngay giữa cao điểm Tết mà thị trường còn sụt giảm. Điều này là minh chứng rõ nhất những thiệt hại mà thị trường hàng không Việt Nam phải gánh chịu do dịch nCoV. Sơ bộ cho thấy, thiệt hại ban đầu của việc dừng các đường bay này của các hãng hàng không Việt Nam lên tới khoảng hơn 10.000 tỷ đồng”, Cục Hàng không Việt Nam thông tin.
Doanh thu, lợi nhuận giảm kéo cổ phiếu đi xuống
Những nguy cơ sụt giảm doanh thu, lợi nhuận, thậm chí là lợi nhuận âm đã phản ánh ngay trên thị trường chứng khoán khi mã cổ phiếu HVN của Vietnam Airlines trong giai đoạn từ 30/1 đến 6/2 đã giảm giá tới 6.600 đồng, tương đương mức giảm 20,12% giá trị. Điều này đồng nghĩa 1/5 vốn hóa thị trường, tương ứng hơn 9.300 tỷ đồng, của Vietnam Airlines đã bốc hơi chỉ trong một tuần.
Tương tự, trong giai đoạn 30/1 đến 6/2, cổ phiếu VJC của Vietjet Air đã giảm 19.500 đồng, tương đương mức giảm 12,97% giá trị. Việc cổ phiếu của Vietjet Air giảm giá 6 trên 7 phiên giao dịch trong giai đoạn 30/1 đến 6/2 khiến vốn hóa "bay hơi" 10.300 tỷ.
Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cũng đã mất 13,24% giá trị cổ phiếu trong tuần qua. Giá cổ phiếu ACV đã giảm 9.000 đồng trong giai đoạn 30/1 đến 6/2, khiến doanh nghiệp mất gần 20.000 tỷ đồng vốn hóa trên sàn.
Những doanh nghiệp phụ trợ hàng không khác cũng ghi nhận cổ phiếu mất giá là Công ty CP Dịch vụ Hàng không Sân bay Tân Sơn Nhất (mã SAS, giảm 11,22% giá trị cổ phiếu), Công ty CP Dịch vụ Hàng hóa Sài Gòn (SCS, giảm 9,23%), Công ty CP Dịch vụ Hàng hóa Nội Bài (NCT, giảm 4,62%), Công ty CP Phục vụ Mặt đất Sài Gòn (SGN, giảm 4,02%)...
Kịch bản phục hồi sau dịch Covid – 19
Cục Hàng không dự kiến các kịch bản: nếu đến tháng 4/2020 hết dịch viêm phổi cấp do virus Covid – 19, lượng khách thông qua các sân bay của Việt Nam đạt khoảng 119 triệu (giảm 2,1% so với cùng kỳ); nếu tháng 6/2020 hết dịch, lượng khách thông qua khoảng 111,6 triệu (giảm 4,2%); nếu tháng 8/2020 hết dịch, lượng khách thông qua khoảng 98,5 triệu (giảm 15,5%).
Đánh giá về khả năng phục hồi, một lãnh đạo của Vietnam Airlines nhận định: “Căn cứ từ kinh nghiệm của những đợt dịch trước, gần nhất là dịch SARS, sẽ cần ít nhất 2 tháng sau khi chính quyền công bố hết dịch, thị trường mới dần ổn định, chưa nói đến việc tăng trưởng.
Điều này có nghĩa là nếu trong tháng 3 chính quyền công bố hết dịch thì phải đến tháng 5, thị trường hàng không mới hoạt động bình thường trở lại, kịp cho mùa cao điểm hè. Dịch còn kéo dài ngày nào thì hàng không ảnh hưởng nặng nề ngày đó”.
Để hỗ trợ, tạo điều kiện cho các hãng hàng không Việt Nam, Cục Hàng không kiến nghị Bộ Giao thông vận tải báo cáo Thủ tướng cho phép thực hiện cơ chế giảm giá dịch vụ hàng không do Nhà nước quản lý như điều hành bay, hạ cất cánh; chỉ đạo các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ hàng không có các biện pháp giảm giá, phí do doanh nghiệp quyết định cho các hãng hàng không Việt Nam; khuyến khích các hãng hàng không và các nhà cung cấp dịch vụ hàng không chủ động thảo luận, hiệp thương để điều chỉnh các mức giá dịch vụ cũng như giãn tiến độ thanh toán giá dịch vụ phù hợp.
Đến thời điểm này, có tới hơn 50 hãng hàng không đã tạm dừng các chuyến bay đến và đi từ Trung Quốc đại lục. Nhiều hãng hàng không cắt giảm đường bay đến Trung Quốc như: Cathay Pacific, Singapore Airlines, Silk Air, Air Newzealand... Nhiều quốc gia đã ban hành lệnh cấm hoặc tạm thời cấm các chuyến bay đi - đến Trung Quốc như: Indonesia, Pakistan... Một số quốc gia khác như Singapore, Úc, Đài Loan, Nhật Bản, Mỹ... đã cấm nhập cảnh những người nước ngoài đã đến Trung Quốc trong 14 ngày.
