Khác biệt là lợi thế
Để đưa đặc sản vùng miền đi xa, doanh nhân Nguyễn Thị Thành Thực tâm sự, từ năm 2015 bà dành nhiều tâm huyết và thời lượng cho việc thay đổi những cách làm truyền thống trước đây để có thể cập nhật được xu hướng của thế giới và có những nghiên cứu và về vấn đề tình hình nông nghiệp và nông sản Việt Nam.
Cách đây 7 năm, khi nông nghiệp của chúng ta chưa được đầu tư nhiều như hiện nay, bà đã xác định 3 vùng cần hỗ trợ phát triển nhiều nhất là Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ.
Theo bà, để phát triển trong nông nghiệp đặc sản vùng miền của Việt Nam, cơ hội chúng ta cạnh tranh lớn nhất chính là 3 vùng mà chúng ta vốn cho là các vùng khó khăn về giao thông, hạ tầng. Cũng vì những khó khăn như vậy nên còn rất nhiều tiềm năng. Tiềm năng đầu tiên là ưu việt về thiên nhiên, ví dụ như là chênh lệch nhiệt độ ngày - đêm, những khoáng chất tự nhiên trong các vùng đất đấy; đặc biệt những vùng đất ấy chưa bị ô nhiễm nhiều và bản thân những con người ở những vùng đất ấy còn giữ nhiều kinh nghiệm truyền thống, những kỹ năng khác biệt về thu hái, chế biến món ăn...
Chính những điều ấy tạo nên sự khác biệt. Với kinh nghiệm của mình, doanh nhân Nguyễn Thị Thành Thực nhận thấy giá trị lớn nhất trong chuỗi giá trị chính là giá trị thương hiệu và cái yếu tố cốt lõi để xây dựng nên giá trị thương hiệu chính là tính khác biệt.
Công nghệ quyết định
Doanh nhân Nguyễn Thị Thành Thực cho biết thương mại điện tử là xu hướng rất lớn trong bối cảnh quá trình chuyển đổi số quốc gia, phát triển nền kinh tế số, xã hội số và công dân số được Đảng và Chính phủ đặt trọng tâm phát triển. Chuyển đôi số và phát triển kinh doanh nông sản, đặc sản vùng miền qua thương mại điện tử cũng là sứ mệnh của cộng đồng doanh nghiệp và nông dân Việt Nam, theo bà Nguyễn Thị Thành Thực.
Vị nữ doanh nhân cũng nhấn mạnh để đáp ứng yêu cầu giao dịch thương mại điện tử, khâu quan trọng nhất là hoàn thiện, đóng gói sản phẩm tùy theo điều kiện của điểm bán và điều kiện vận chuyển, bảo quản, khâu quan trọng thứ hai là việc vận chuyển hàng hoá.
Bà lấy ví dụ, trái vải thiều bán ở những xe bán ngoài chợ hay trong siêu thị để bày bán có gió, nhiệt độ lạnh thì sẽ bị thâm vải rất nhanh. Tuy nhiên cũng là trái vải thiều như vậy, với phương pháp đóng gói như vậy, công ty của bà đóng hàng xuất khẩu đi Trung Quốc đảm bảo được ba ngày ba đêm trong điều kiện bình thường không bị hư hỏng và không bị mất màu; chi phí hư hao của sản phẩm rất thấp. Một ví dụ khác như sản phẩm cam sành ở Hàm Yên, Tuyên Quang từ tận gốc chuyển đến Hà Nội không xa nhưng có thể chênh lệch đến ba bốn lần giá, bởi vì đặc thù của trái cam đấy có hạt tinh dầu rất to và dễ bị dập dầu thì sẽ bị thối rất nhanh. Vậy mỗi loại nông sản, đặc sản vùng miền cần có phương án đóng gói, bảo quản phù hợp để giữ được chất lượng tốt nhất khi phân phối đến tay người tiêu dùng.
Doanh nhân Nguyễn Thị Thành Thực cũng nhấn mạnh đến vấn đề truy xuất nguồn gốc và việc ứng dụng công nghệ thông tin để thực hiện điều này do “nếu không ứng dụng công nghệ thông tin thì không ai có thể đi đến tận vùng sâu, vùng xa để xác định cái này của nhà ai hay có đúng xuất xứ ở đó hay không”.
Hiện tại, Công ty Cổ phần Công nghệ Phần mềm Auto Agri của vị nữ doanh nhân đã có những sản phẩm về công nghệ tiện ích vừa phục vụ cho quản lý sản xuất nông nghiệp, vừa phục vụ cho truy xuất nguồn gốc, cũng như kết nối thương mại đến các sàn thương mại điện tử. Đây là nền tảng mở, có thể tích hợp, chia sẻ tất cả dữ liệu với các nền tảng khác; có thể chia sẻ đa phương tiện, từ ghi chép, hình ảnh, video, voice thoại…Với phần mềm này, người nông dân không biết chữ cũng cập nhật được nhật ký điện tử như ngày gieo hạt, ngày bón phân… Người quản lý vùng trồng dù ở xa vẫn theo dõi được nhật ký điện tử đó một cách minh bạch. Công ty đã được công nhận là doanh nghiệp khoa học công nghệ và 100% là sản phẩm của Việt Nam, toàn bộ hạ tầng của Việt Nam và được giám sát bởi các cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam.
Auto Agri hiện đã được ứng dụng thí điểm cho khoảng 16 tỉnh; trong đó có khu vực vùng sâu, vùng xa như huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang đã số hóa tất cả các sản phẩm OCOP của địa phương. Đối với Tuyên Quang, đã hỗ trợ cho chương trình bò H’mông, giúp cho bà con xóa đói giảm nghèo và đặc biệt số hóa từng con bò. Đặc biệt đối với tỉnh Đắk Lắk, công ty đã phối hợp với địa phương tiến hành số hóa hoạt động sản xuất nông nghiệp tại 21.000 hộ dân của tỉnh trên nền tảng Auto Agri.
Đi cùng nhau dưới mô hình liên kết chuỗi
Bên cạnh việc thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động sản xuất nông nghiệp, nữ doanh nhân Nguyễn Thị Thành Thực nhấn mạnh muốn nông sản Việt Nam “đi xa” thì những nhà sản xuất và nhà kinh doanh cần phải được liên kết với nhau.
Vào tháng 2/2022, vị nữ doanh nhân đã trực tiếp đến Bình Phước, gặp gỡ và trao đổi với các nông dân tiêu biểu về đường hướng thành lập Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp số với sứ mệnh liên kết, hỗ trợ các hộ nông dân ứng dụng số vào sản xuất.
Đến tháng 5/2022, Hợp tác xã đã được thành lập gồm 12 nhân sự nòng cốt (3 lãnh đạo và 9 thành viên). Giám đốc HTX là nông dân ưu tú Đặng Dương Minh Hoàng, Chủ Nông trại Thiên Nông (H. Bù Gia Mập, Bình Phước) - một thanh niên rất tâm huyết trong xây dựng thương hiệu cho nông sản, nhất là quả bơ Bình Phước. Anh Nguyễn Minh Hiếu, Chủ sở hữu của Gia Bảo Ecofarm (H. Phú Riềng, Bình Phước) và chị Phạm Thị Vân, startup tiêu biểu trong lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại tỉnh Bến Tre và trong tư vấn về nhu cầu thị trường là các Phó Giám đốc HTX. Các thành viên còn lại gồm: doanh nhân Nguyễn Thị Thành Thực (tỉnh Bắc Giang), người khởi xướng việc ứng dụng nền tảng Nông nghiệp số AutoAgri; anh Nguyễn Thanh Minh, Chủ Nông trại Micfarm (TX. Phước Long); chị Mai Thị Tươi, nhà cung cấp vật tư nông nghiệp và phân bón lớn ở tỉnh Thái Bình cùng các nông dân trẻ tiên tiến khác...
HTX có chức năng phổ cập sổ nhật ký điện tử vườn cho nông dân, giúp địa phương hệ thống hóa số liệu, chủ động kết nối cung - cầu; tư vấn về vật tư, phân bón, kỹ thuật chăm sóc và thiết kế vườn; sử dụng công nghệ trong chăm sóc vườn; xây dựng chuỗi kết nối nông dân với kênh thu mua cuối cùng, giảm bớt khâu trung gian, mang lại tính ổn định cho nông sản.
Theo anh Đặng Dương Minh Hoàng, bên cạnh đầu tư công nghệ chế biến, chú trọng thị trường nội địa, chuyển đổi số sẽ giúp nông dân nâng cao năng suất, chất lượng, tối ưu hóa sản xuất, giảm chi phí, thông tin minh bạch, chính xác, kết nối cung - cầu, khắc phục tình trạng thiếu thông tin về thị trường. Anh Hoàng kỳ vọng HTX sẽ góp sức để nâng tầm giá trị, thương hiệu của nông sản; tích cực xây dựng thị trường trong và ngoài nước cho nông sản, giúp nền nông nghiệp Bình Phước phát triển. Việc tham gia HTX giúp những người nông dân giải quyết khâu bảo quản giống với phương pháp ướp đông bằng nitơ; qua đó, giảm thiệt hại về tài chính do hàng bị tồn đọng, hư hỏng.
HTX Dịch vụ nông nghiệp số Bình Phước cũng đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác với Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Bình Phước. Qua đó, 2 bên sẽ phối hợp xây dựng chuỗi kết nối các hợp tác xã, nhà nông trong tỉnh với kênh thu mua cuối cùng góp phần xây dựng và phát triển thị trường trong và ngoài nước bền vững, ổn định cho nông sản.
Đồng thời, 2 bên sẽ cùng tổ chức các hoạt động kết nối cung - cầu sản phẩm, dịch vụ khoa học công nghệ, đặc biệt về chuyển đổi số giữa các nhà khoa học, tổ chức, doanh nghiệp khoa học công nghệ trong và ngoài nước với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, HTX, nhà nông tại Bình Phước có nhu cầu áp dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong kinh doanh, sản xuất. Ngoài ra, HTX đã ký kết các biên bản ghi nhớ hợp tác với Sở Công Thương và Hội Nông dân tỉnh Bình Phước.
Việc ra đời HTX Dịch vụ nông nghiệp số Bình Phước sẽ giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã nông nghiệp, hộ sản xuất - kinh doanh, nông hộ tiếp cận với chuyển đổi số hiệu quả nhất nhằm tăng sức cạnh tranh, chủ động mở rộng thị trường đầu ra, thu hút nguồn khách hàng đa dạng và giảm bớt khâu trung gian để gia tăng lợi nhuận.
