Doanh nghiệp ngành Công Thương chủ động trong công tác bảo vệ môi trường

Luật Bảo vệ môi trường 2020 (Số 72/2020/QH14) được Quốc hội thông qua 17/11/2020, có hiệu lực từ 01/01/2022 là văn bản pháp lý có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ trong tư duy quản lý môi trường từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, lấy doanh nghiệp và người dân làm trung tâm của hoạt động bảo vệ môi trường. Có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2022, sau hơn 3 năm triển khai, các quy định của Luật cùng hệ thống văn bản dưới Luật như các nghị định, thông tư hướng dẫn đã từng bước đi vào thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu ô nhiễm và thúc đẩy phát triển bền vững trong lĩnh vực Công Thương.

Cùng với đó thời gian qua nhiều Quy chuẩn kỹ thuật cũng đã được ban hành, quy định các tiêu chuẩn bắt buộc áp dụng để kiểm soát chất lượng môi trường. Cụ thể như: QCVN 19:2024/BTNMT: Quy chuẩn về khí thải công nghiệp; QCVN 01:2025/BTNMT: Quy chuẩn về khoảng cách an toàn môi trường đối với khu dân cư; QCVN 14:2025/BTNMT: Quy chuẩn về nước thải sinh hoạt và đô thị; QCVN 40:2025/BTNMT: Quy chuẩn về nước thải công nghiệp; QCVN 26:2025/BNNMT: Quy chuẩn về tiếng ồn; QCVN 27:2025/BNNMT: Quy chuẩn về độ rung…

Chia sẻ tại hội thảo “Hoàn thiện chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường- Góc nhìn từ doanh nghiệp ngành Công Thương” do Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp tổ chức gần đây tại Lào Cai, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) cho biết luôn nghiêm túc tuân thủ các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, thường xuyên cập nhật, phổ biến, hướng dẫn các đơn vị thành viên các quy định mới của pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Cụ thể ngay sau khi Luật BVMT 2020 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thực hiện Luật ra đời Vinachem đã nghiên cứu, rà soát sửa đổi và ban hành Quy chế Bảo vệ môi trường trong Tập đoàn (tại Quyết định số 108/QĐ-HCVN ngày 16/5/2022 của Hội đồng thành viên Tập đoàn Hóa chất Việt Nam), nhằm tạo sự thống nhất về công tác BVMT, đồng thời để quản lý, giám sát, điều hành trong công tác bảo vê môi trường tại các nhà máy sản xuất.

Giai đoạn 2022 – 2024 Vinachem đã giành nguồn lực là 118.838 triệu đồng/năm đầu tư cho các công trình hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính (tăng 43.313 triệu đồng/năm so với giai đoạn 2016 – 2021 75.525 triệu đồng/năm). Nguồn lực này được Tập đoàn đầu tư vào cải tạo, nâng cấp, các công trình, hệ thống xử lý môi trường hiện hữu nhằm đáp ứng quy chuẩn môi trường ngày càng nghiêm ngặt theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành; Tăng cường đầu tư cho hệ thống quan trắc môi trường tự động; Đầu tư mới hoặc bổ sung hệ thống xử lý môi trường, đặc biệt tại các khu vực phát sinh chất thải có tính chất đặc thù tại một số dự án mới được đưa vào hoạt động; Nâng cao năng lực phòng ngừa và ứng phó sự cố môi trường tại các khu vực có nguy cơ cao, như hệ thống thu gom, ngăn chặn sự cố rò rỉ dầu, hóa chất…

Tại Hội thảo Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (TKV) cho biết, ngay sau khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực, Tập đoàn đã ban hành các Quy chế, quy định trong quản lý hoạt động bảo vệ môi trường, đồng thời phê duyệt triển khai các Đề án/chương trình/nhiệm vụ dài hạn trong lĩnh vực này. Theo đó TKV cùng các đơn vị thành viên đã tích cực triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp sản xuất xanh sạch hơn, đáp ứng Tiêu chí Môi trường “Sáng - Xanh - Sạch” của Tập đoàn và các quy định của pháp luật về BVMT, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, thích ứng với biến đổi khí hậu, tiến dần tới mục tiêu “Xanh hóa môi trường khai thác mỏ” và “Đưa công viên vào trong Mỏ, Nhà máy”. Đồng thời Tập đoàn cũng tăng cường quản lý các mặt nhằm đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Tập đoàn Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PVN) cho biết thời gian qua đã tích cực tham gia góp ý cùng Bộ TNMT, Bộ Công Thương trong quá trình xây dựng các quy định trong Luật BVMT cũng như xây dựng, chỉnh sửa các văn bản dưới Luật. Hiện Tập đoàn đã xây dựng được Hệ thống An toàn Sức khỏe Môi trường (ATSKMT) với các tài liệu hướng dẫn quy định nội bộ, song song với đó tổ chức tập huấn, đào tạo, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật mới, quy định nội bộ về ATSKMT; xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu kết nối cũng như tổ chức kiểm tra để kịp thời điều chỉnh…;

Tại tất cả các dự án đầu tư, PVN và các đơn vị thành viên luôn tuân thủ các quy định pháp luật về lập và trình phê duyệt các tài liệu thiết yếu như: Báo cáo đánh giá tác động môi trường, Đăng ký môi trường, Hồ sơ cấp giấy phép môi trường, Kế hoạch phòng ngừa ứng phó sự cố tràn dầu, hóa chất và Kế hoạch phòng ngừa ứng phó sự cố chất thải, biện pháp kỹ thuật về giám sát, thu gom, xử lý nước thải, chất thải rắn, khí thải và quan trắc môi trường…đúng quy định pháp luật về môi trường…; PVN đã triển khai thực hiện lắp đặt và vận hành hệ thống quan trắc môi trường tự động trên toàn hệ thống, kết nối và truyền dữ liệu trực tuyến đến Sở Nông nghiệp Môi trường địa phương; cũng như chủ động nghiên cứu, làm việc với các đối tác để đáp ứng các quy định về Kiểm kê KNK, Xác định các cơ sở phát thải lớn, thu thập thông tin về các dự án tạo tín chỉ tiềm năng …dần định hình được hướng giảm phát thải…

Chia sẻ tại Hội thảo bà Đỗ Phương Dung – Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp cho biết qua quá trình theo dõi, nhận thấy doanh nghiệp ngành Công Thương hiện đã có chuyển biến rõ rệt cả về nhận thức lẫn hành động trong công tác bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp đã không còn né tránh, mà khi gặp khó khăn, vướng mắc, doanh nghiệp đã chủ động trao đổi trực tiếp với Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường Công nghiệp để được hướng dẫn, tháo gỡ. Điều này cho thấy sự thay đổi từ bị động sang chủ động trong thực thi pháp luật về môi trường. Ở chiều ngược lại Cục ATMT luôn đồng hành, hướng dẫn doanh nghiệp trên cơ sở đảm bảo mục tiêu môi trường nhưng không gây đứt gãy sản xuất.

Có thể thấy các doanh nghiệp đã có thay đổi đáng kể về nhận thức, hiểu rõ hơn vai trò trách nhiệm BVMT, tích cực phối hợp với cơ quan quản lý từ đó chủ động xây dựng các kế hoạch hành động, giải pháp, đầu tư cải thiện công nghệ, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý môi trường. Tuy nhiên, hiện vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc trong thực thi các quy định pháp luật trong công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt là đối với các điều chỉnh và quy định mới như đánh giá tác động môi trường, đăng ký môi trường, quản lý khí thải công nghiệp, tái chế, xử lý chất thải…

Thực tế Dự thảo Báo cáo Chính trị của Đại hội lần thứ 14 đã đưa “BVMT” cùng với phát triển Kinh tế - Xã hội là nhiệm vụ trung tâm, thể hiện cam kết phát triển bền vững dựa trên ba trụ cột: kinh tê, xã hội và môi trường. Trong đó BVMT không chỉ là nghĩa vụ mà là cơ hội để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam. Theo đó, nhiều quy định mới cần tiếp tục hoàn thiện để đồng bộ, thống nhất và khả thi. Cụ thể như Luật BVMT 2020 dự kiến sẽ được sửa đổi trong năm 2026. Trong quá trình sửa đổi Luật, thời gian tới rất cần những ý kiến đóng góp từ các doanh nghiệp ngành Công Thương nhằm hoàn thiện các quy định, để Luật đi vào cuộc sống mang tính khả thi cao.