Sơn La: Diện mạo mới, vị thế mới khi xây dựng nông thôn mới

Theo báo cáo tổng kết của UBND tỉnh Sơn La ngày 05/6/2025, hiện tại, toàn Tỉnh đã có 74 xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), 11 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, thành phố Sơn La hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, và huyện Quỳnh Nhai cơ bản đạt chuẩn Bộ tiêu chí huyện NTM.

Những con số đó là minh chứng rõ ràng nhất cho sự đồng lòng, nỗ lực không ngừng nghỉ của chính quyền và người dân toàn Tỉnh. Từng tuyến đường được mở rộng, từng con suối được kè đá, từng cổng bản được dựng lên không chỉ làm thay đổi diện mạo nông thôn, mà còn góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.

Phong trào xây dựng NTM tại Sơn La được triển khai bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng, thiết thực, phù hợp với điều kiện từng địa phương và được toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và nhân dân hưởng ứng tích cực.

Đặc biệt, các địa phương đã cụ thể hóa những mục tiêu chung thành những việc làm thiết thực, gắn liền với đời sống và nhu cầu của người dân. Điều này góp phần làm cho phong trào không còn là khẩu hiệu, mà trở thành hành động, trở thành tinh thần trong cuộc sống của mỗi người dân Sơn La.

Trong hành trình xây dựng NTM, có thể nhắc đến xã Ngọc Chiến (huyện Mường La) - một trong những điểm sáng của tỉnh Sơn La. Ngọc Chiến là xã đầu tiên của huyện Mường La đạt chuẩn NTM theo bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025. Từ một vùng quê nghèo, địa phương này đã chuyển mình mạnh mẽ với những con đường bê tông rộng rãi, cổng bản khang trang, tuyến đường được thắp sáng bằng bóng điện, trồng hoa, tường đá cuội, vừa giữ gìn truyền thống vừa đánh thức tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng.

Tại huyện Mai Sơn, phong trào “Chung sức xây dựng nông thôn mới” được gắn liền với các cuộc vận động và chương trình thiết thực như “Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch”, “Ngày về cơ sở”, “Thứ bảy, chủ nhật xanh”. Trong giai đoạn vừa qua, huyện đã hoàn thành bê tông hóa hơn 257 km đường liên bản, nội bản, nội đồng với sự đóng góp của người dân trị giá hơn 28 tỷ đồng.

Nổi bật trong thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM là việc xây dựng mô hình bản NTM, bản NTM kiểu mẫu. Các mô hình mẫu này là điểm nhấn cho từng địa phương; đồng thời khuyến khích các địa phương khác trong tỉnh tham gia xây dựng thôn, bản nông thôn kiểu mẫu. Đến tháng 5/2025, huyện có 10 xã đạt chuẩn NTM, trong đó 2 xã đạt chuẩn nâng cao; 37 bản đạt chuẩn NTM, 16 bản đạt chuẩn kiểu mẫu.

Giai đoạn từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh Sơn La có thêm 10 xã đạt chuẩn NTM, 2 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, nâng tổng số xã NTM trên toàn Tỉnh lên 59 xã, 5 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; có 13 thôn, bản NTM, 8 bản NTM kiểu mẫu. Giai đoạn 2023-2025, dự kiến tổng nguồn vốn huy động cho xây dựng NTM gần 81.000 tỷ đồng; trong đó, vốn ngân sách nhà nước 255,5 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương đối ứng 544,8 tỷ đồng; vốn tín dụng 54.900 tỷ đồng; huy động doanh nghiệp, cộng đồng dân cư 3.458 tỷ đồng và vốn ngân sách nhà nước lồng ghép từ chương trình, dự án khác 21.754 tỷ đồng.

Điểm nhấn đặc biệt trong phong trào xây dựng NTM ở Sơn La là sự vào cuộc mạnh mẽ của các đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội, thể hiện rõ nét tinh thần “toàn dân chung tay”. Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đã phối hợp với các tổ chức thành viên, các cơ quan hữu quan đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với triển khai các mô hình đoàn kết phát triển kinh tế, hỗ trợ giảm nghèo bền vững nâng cao đời sống Nhân dân và xây dựng đô thị văn minh, xanh, sạch đẹp.

Với sự nỗ lực của ngành Công Thương, Công ty Điện lực Sơn La, cùng sự chung tay góp sức từ các chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM và nguồn vốn ngân sách địa phương, lưới điện quốc gia đã vươn tới những bản làng vùng cao, vùng sâu, vùng xa của tỉnh Sơn La giúp cải thiện tiện nghi sinh hoạt mà còn mang lại cơ hội phát triển kinh tế - xã hội. Riêng năm 2024, tỉnh Sơn La tập trung lồng ghép các nguồn vốn để cấp điện cho 10.775 hộ dân, với tổng nguồn vốn huy động cho các dự án, chương trình hơn 191 tỷ đồng. Đưa tỷ lệ hộ được sử dụng điện sinh hoạt toàn tỉnh đạt trên 99,5%. Lưới điện quốc gia đã vươn tới những bản làng vùng sâu, vùng xa, vùng cao, biên giới, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, tạo đà thúc đẩy phát triển kinh tế - xã.

Cùng với đó, Hội Cựu chiến binh các cấp tổ chức 215 buổi tuyên truyền cho hơn 50 nghìn lượt người, mở 40 lớp tập huấn cho 480 lượt hội viên. Hội viên cựu chiến binh cũng đã hiến hơn 112.000 m² đất, tham gia hơn 111.000 ngày công lao động và đóng góp gần 10 tỷ đồng.

Hội Nông dân đã vận động 16.117 hội viên đăng ký gia đình văn hóa, tham gia tu sửa, xây dựng công trình trực tiếp và phối hợp triển khai xây dựng hạ tầng nông thôn đạt 580 cầu cống và 19,78 km đường giao thông nông thôn. Số tiền mặt đóng góp cho xây dựng nông thôn mới là 23.840 triệu đồng; hiến 140.021 m2 đất; đóng góp 121.946 ngày công lao động; 73.284 km đường, kênh mương được sửa chữa và làm mới. Đặc biệt, Hội đã hỗ trợ xây dựng 73 mô hình sản xuất kinh doanh phát triển kinh tế, 448 mô hình bảo vệ môi trường.

Hội Liên hiệp Phụ nữ với những mô hình đặc sắc như “Thu gom rác thải nhựa”, “Chi hội phụ nữ 3 sạch xây dựng nông thôn mới", "Tuyến đường phụ nữ tự quản” đã góp phần thay đổi nhận thức và hành động trong cộng đồng. Hội cũng hỗ trợ thành lập 21 hợp tác xã và nhiều mô hình kinh tế do phụ nữ khởi nghiệp, quản lý.

Đoàn Thanh niên là lực lượng xung kích, triển xây dựng 24 công trình thanh niên cấp tỉnh, 102 công trình thanh niên cấp huyện, 408 công trình thanh niên cấp cơ sở chung tay xây dựng NTM, tổng trị giá 2.729 tỷ đồng. Nhiều công trình nổi bật như “Ánh sáng bản làng”, hỗ trợ nông dân đưa sản phẩm lên các nền tảng số (Tiktok, Facebook) để quảng bá, bán hàng trực tuyến, góp phần chuyển đổi số trong nông nghiệp.

Đặc biệt, về phía lực lượng Công an tỉnh cũng tích cực tham gia với các mô hình như “Câu lạc bộ cảm hóa giáo dục giúp đỡ người lầm lỡ hòa nhập cộng đồng”; “Chợ kiểu mẫu đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ tại Chợ Chiềng An, thành phố Sơn La”; “Zalo, Camera an ninh tại các xã trên địa bàn tỉnh”, qua đó góp phần đảm bảo an ninh nông thôn. Đặc biệt, Dự án “Hạnh phúc cho em” đã huy động xây dựng 67 điểm trường và 8 “nhà hạnh phúc” cho trẻ em vùng khó khăn.

Với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng lợi”, phong trào xây dựng NTM ở Sơn La đang lan tỏa mạnh mẽ, đi sâu vào đời sống, trở thành động lực phát triển bền vững. Giai đoạn 2021-2025, phong trào “Sơn La chung sức xây dựng nông thôn mới” không chỉ là thi đua, mà là bước chuyển về tư duy và hành động. Với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và người dân, Sơn La đang từng bước làm mới nông thôn, không chỉ về hạ tầng, mà còn ở chất lượng sống, văn hóa, môi trường và an sinh xã hội.

Những nỗ lực của chính quyền và nhân dân trong xây dựng NTM đã tạo cho tỉnh Sơn La có diện mạo mới, vị thế mới. Hệ thống cơ sở hạ tầng được xây dựng khang trang, đời sống của nhân dân không ngừng được nâng lên. Chương trình làm thay đổi nhận thức của đa số người dân, thu hút bà con tham gia xây dựng nông thôn mới. Từ chỗ số đông còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào đầu tư của Nhà nước đã chuyển sang chủ động, tự tin tham gia tích cực vào xây dựng NTM. Xây dựng NTM đã trở thành phong trào sôi động khắp cả Tỉnh.

Qua phong trào toàn dân Xây dựng NTM, các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào các dân tộc được bảo tồn và phát huy, đời sống văn hóa tinh thần của người dân được nâng cao. Hơn nữa, đã hình thành Bộ máy chỉ đạo và tham mưu giúp việc đồng bộ từ tỉnh Sơn La tới cơ sở, hoạt động ngày càng chuyên nghiệp, là nòng cốt tổ chức thực hiện Chương trình với hiệu quả cao, chất lượng. Đội ngũ cán bộ vận hành Chương trình, đặc biệt là đội ngũ cán bộ cơ sở đã có tiến bộ rõ rệt, nhận thức đầy đủ hơn và chỉ đạo chương trình có hiệu quả hơn, nhất là trong việc xây dựng dự án, vận động quần chúng và tổ chức, thực hiện dự án, thực hành dân chủ ở nông thôn.

Sự thành công nhanh chóng của chương trình xây dựng NTM là ngay từ lúc triển khai, tỉnh Sơn La chỉ đạo các ban ngành đoàn thể phải thực sự phát huy vai trò chủ thể của người dân. Công tác tuyên truyền, vận động quần chúng phải là giải pháp quan trọng hàng đầu. Làm cho dân hiểu, dân tin, dân hưởng ứng bằng sự tham gia bàn bạc, hiến kế, đóng góp công, của và chủ động thực hiện các nhiệm vụ của mình là yếu tố quyết định sự thành công của Chương trình.