Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ (Matexim) là một trong những đơn vị đầu tư khá hiệu quả vào lĩnh vực khai thác và chế biến sâu khoáng sản tại Bắc Kạn, tỉnh có tiềm năng về tài nguyên khoáng sản, phổ biến là chì, kẽm, sắt, măng-gan.
Đầu tư vào một địa bàn đặc biệt khó khăn như tỉnh Bắc Kạn, Matexim xác định cho mình hướng đi vững chắc, bài bản vào lĩnh vực khai thác và chế biến sâu quặng sắt. Sau khi được cấp mỏ sắt có hàm lượng nghèo trung bình 30 - 35% sắt, Công ty đã đầu tư hơn 100 tỷ đồng xây dựng nhà máy nghiền tuyển tinh quặng sắt công suất 200.000 tấn/năm với hàm lượng sắt trên 65% tại mỏ sắt Bản Cuôn 1 và Bản Quân. Nhà máy này là cơ sở để cung cấp nguyên liệu sản xuất cho Nhà máy Sắt xốp của Công ty.
Dự án xây dựng Nhà máy Sắt xốp Bắc Kạn được Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bắc Kạn cấp giấy chứng nhận đầu tư số 13221000002 ngày 14/8/2009. Trong đó, tổng mức đầu tư là 549,6 tỷ đồng, công suất 100.000 tấn sắt xốp/năm và thời hạn thực hiện dự án là 30 năm. Mục tiêu dự án là sản xuất sắt xốp, cung cấp nguyên liệu cho ngành Thép, đặc biệt là lĩnh vực sản xuất thép chất lượng cao và thép hợp kim. Việc xây dựng Nhà máy Sắt xốp của Matexim phù hợp với định hướng phát triển của ngành Thép trong Quy hoạch phát triển ngành Thép Việt Nam, giai đoạn 2007 - 2015, có xét đến 2025.
Ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất sắt xốp
Được khởi công xây dựng từ tháng 5/2011, Nhà máy Sắt xốp Bắc Kạn hoàn thành xây dựng cơ bản và mua sắm thiết bị vào năm 2012. Từ 2013, Nhà máy bước vào giai đoạn chạy thử, hiệu chỉnh thiết bị, chuyển giao công nghệ và sản xuất.
Là một trong những đơn vị tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất, sau khi tham khảo và cân nhắc kỹ lưỡng, Matexim đã lựa chọn công nghệ sản xuất sắt xốp là hoàn nguyên trực tiếp Midrex (luyện kim phi cốc) trong lò Tuynel, đây là công nghệ hợp lý, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nguồn tài nguyên của đất nước, đảm bảo hài hòa giữa phát triển công nghiệp với bảo vệ môi trường sinh thái.
Quặng sắt thô khai thác trong tự nhiên có hàm lượng từ 30 - 40% sắt, được đưa vào nghiền tuyển để nâng hàm lượng Fe lên trên 65%, có hạt rất mịn (cỡ hạt 0,074 mm chiếm khoảng 70%). Quặng sắt tinh được chuyển về Nhà máy, để hoàn nguyên qua hệ thống thiết bị sản xuất với công nghệ tiên tiến cho ra đời sản phẩm sắt xốp với hàm lượng Fe xấp xỉ 90%, S và P dưới 0,05%. Sản phẩm đã được hóa nghiệm tại Công ty TNHH Giám định SGS Việt Nam và cho kết quả hoàn toàn phù hợp với công bố chất lượng của Nhà máy. Sản phẩm của Nhà máy đã được các nhà máy sản xuất phôi thép và đúc gang trong nước đưa vào sử dụng cùng với sắt phế liệu để sản xuất phôi thép và các sản phẩm gang đúc dùng để chế tạo máy. Các nhà máy sản xuất trong nước đã nghiên cứu, phân tích rất chi tiết về các tiêu chuẩn kỹ thuật cũng như hiệu quả kinh tế của việc phối trộn sắt xốp với thép phế liệu trước khi đưa vào sản xuất đã đưa sắt xốp vào danh mục nguyên liệu của mình. Sắt xốp có cấu trúc phân tử phức hợp, bền vững và chứa ít tạp chất, hàm lượng cacbon thấp nên được xem là nguyên liệu sạch trong ngành luyện thép. Sắt xốp luyện thành phôi, từ đó cán ra các loại thép phục vụ cho các ngành cơ khí chế tạo máy, quốc phòng, xây dựng...
Trong thời gian tới sản phẩm sắt xốp do Matexim sản xuất sẽ là nguồn nguyên liệu chất lượng cao, không tạp chất với giá thành hợp lý cho các nhà sản xuất phôi thép và gang đúc cả trong và ngoài nước.
Hướng tới xuất khẩu
Dự kiến từ năm 2014 trở đi, Nhà máy sẽ dần nâng sản lượng. Tuy nhiên, để Nhà máy có thể sản xuất đạt 100% công suất thì còn phụ thuộc nhiều vào thị trường. Điều đó đặt ra mục tiêu cho Matexim là hướng tới xuất khẩu ra các thị trường như Nhật, Hàn Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Trung Quốc.
Nhà máy Sắt xốp Bắc Kạn là cơ sở công nghiệp duy nhất sản xuất kim loại sắt từ tận dụng quặng nghèo trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, góp phần nâng cao giá trị khoáng sản, giải quyết việc làm cho lao động địa phương từ khâu khai thác khoáng sản đến chế biến. Hiện, Nhà máy có gần 200 lao động với thu nhập bình quân trên 4 triệu đồng/ người/tháng. Khi Nhà máy hoạt động đủ công suất, số lượng lao động có thể sẽ tăng lên gấp đôi. Thu nhập hiện vẫn chưa cao, nhưng đối với một địa bàn còn nhiều khó khăn như Bắc Kạn thì rõ ràng là rất đáng khích lệ.
Matexim là thành viên của Tổng Công ty Máy Động lực và Máy Nông nghiệp Việt Nam, được thành lập từ năm 1969. Với 45 năm xây dựng và phát triển, Matexim có nhiều chi nhánh trải khắp cả nước, riêng tại tỉnh Bắc Kạn có 2 chi nhánh là: Chi nhánh Matexim Bắc Kạn và Chi nhánh Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ - Nhà máy Sắt xốp Bắc Kạn. Tổng doanh thu hàng năm của Công ty lên tới hàng ngàn tỷ đồng, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt khoảng 40 triệu USD/năm.
