Trong ca khúc “Gọi tên bốn mùa”, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã chọn “gọi mưa vào hạ” làm mùa đầu tiên, và tôi, tôi cũng muốn đến với phố Hàng Mã bắt đầu là mùa Hạ. Có lẽ vì trong tôi còn nguyên vẹn cảm giác hồ hởi náo nức của một thời khi trước mắt là cả một kỳ nghỉ hè sôi động với lời hứa của mẹ luôn là “Cho lên phố Hàng Mã mua đồ chơi”, bởi đó cũng là dịp 1/6 - ngày Tết thiếu nhi. Lúc này, phố là phố, phố của nhộn nhịp, phố của đồ chơi.
Rồi một ngày ngang phố, bỗng bất chợt thấy lóng lánh những chiếc đèn ông sao, những chiếc mũ sư tử được bày bán thì đích thị Thu rồi. Cũng là phố của những món đồ chơi, nhưng lúc này, phố không còn là phố, phố đã là chợ - chợ Trung thu. Ta có thể mua được những món đồ chơi như vậy ở bất cứ đâu nhưng nếu chưa lên đến “chợ” để ngắm, để cảm nhận thì Tết đoàn viên vẫn cảm thấy chưa tròn và dường như hơi Thu vẫn còn mỏng manh lắm.
Nếu dịp nào đi qua, thấy nổi bật trên phố là thông xanh, tuyết trắng hòa với sắc đỏ rực rỡ của những chiếc mũ Noel xinh xắn thì ta biết một mùa Giáng sinh đã sắp về, một năm mới sắp đến. Phố lung linh, huyền diệu, phố rạng rỡ, nhộn nhịp đã xua tan cảm giác lạnh buốt, tê tái của mùa Đông. Đông không còn khắc khoải, lạnh giá mà đã trở nên ấm áp lạ thường. Lúc này, phố lại là phố - phố của Giáng sinh.
Khi ngập tràn phố là sắc đỏ, sắc vàng của đèn lồng, của bao lì xì, hay rực rỡ các món đồ trang trí Tết thì Xuân như đã về gần lắm trước hiên nhà. Những ngày này, con phố lúc nào cũng tấp nập, nhộn nhịp, từng bừng, náo nức, phố như không ngủ. Cùng với Hàng Lược, Hàng Đường, Đồng Xuân, Chả Cá, phố đã trở thành một trung tâm mua sắm đồ trang trí Tết. Lúc này, phố lại không là phố nữa, phố đã là chợ Tết in dấu ấn trong lòng biết bao thế hệ.
Tôi muốn nhắc đến mùa Hạ đầu tiên để gọi tên những ngày Xuân sau cùng. Vì sao ư? Vì tuy gọi sau nhưng Xuân lại là mùa khởi đầu của một năm mới, mùa khởi đầu của biết bao dự định, biết bao hoài bão, ước mơ. Tôi yêu lắm những ngày Xuân trên phố, tôi yêu lắm mùa Xuân Hà Nội - mùa khởi đầu của những mầm xanh.
Từ cái náo nức mùa Hạ, cái da diết mùa Thu, nỗi khắc khoải mùa Đông hay rộn ràng Xuân đến, ta đều có thể nghe rõ hơi thở từng mùa trên phố. Nhưng thật thiếu sót nếu không nhắc đến một mùa nữa đặc trưng của riêng Hà Nội mà Hàng Mã là nơi để cảm nhận rõ nhất - đó là mùa Cưới. Tất tật những món đồ cần chuẩn bị trang trí cho ngày vui nhất đời ta đều có thể tìm được ở đây. Tuy được bày bán quanh năm nhưng dịp cuối năm mới là rộn ràng nhất. Nhìn những đôi bạn trẻ ríu rít sát vai nhau sánh bước, trao nhau những ánh mắt nồng nàn, những cái nắm tay thật chặt mới thấy câu nói “sa mạc là thiên đường nếu có anh ở đó” thật chẳng ngoa chút nào. Và ai đó cũng sẽ cảm thấy xốn xang trong lòng khi nhớ lại cách đây mươi năm mình cũng đã bước chân trên “con đường Hạnh Phúc”.
Chỉ dài độ vài trăm mét thôi nhưng Hàng Mã đã được mệnh danh là phố của mua sắm, phố của lễ hội. Mặt hàng truyền thống bao đời là vàng mã nhưng nay, trong hơi thở đời sống mới, các mặt hàng được bày bán nơi đây đã phong phú hơn rất nhiều.
Ghé qua nhà người quen, thấy chị có vẻ “chững” hơn nhưng phong thái vẫn còn nhanh nhẹn lắm. Chị luôn tay nhặt hàng giới thiệu, tư vấn cho khách, thuần thục và lưu loát chẳng khác các cô nhân viên siêu thị được đào tạo bài bản về cách thức bán hàng. Chị bảo: “Phải nắm bắt nhanh em ạ, nếu không thì mình mất khách. Mà mùa nào lễ ấy, bây giờ nhiều ngày lễ lắm, Đông - Tây - Kim - Cổ có tất, các mặt hàng cứ gọi là xoay như chong chóng”.
Vậy đấy, những gì truyền thống họ vẫn giữ, nhưng họ - những người con của phố đã nhanh nhạy nắm bắt thời cuộc, thích nghi rất nhanh sự giao thoa văn hóa mà hội nhập mang lại. Truyền thống Á Đông họ cũng rành mà văn hóa phương Tây họ cũng thạo. Sự giao thoa văn hóa khiến cho đời sống tinh thần của mọi người thêm rất nhiều điều thú vị, nhưng hơn cả, sự giao thoa ấy đã mang thêm nhiều cơ hội kinh doanh cho những người con của phố.
Xuân đang về từng bừng, náo nức, khi “hồn hòa vào cùng với đất trời”, đó cũng là khi phố tất bật, rộn rã trong sự xoay vần của trời đất để cùng với bao người con Hà Nội tạo nên khúc giao mùa thiêng liêng và ấm áp.
