Tập đoàn khí đốt quốc doanh Nga Gazprom vừa cho biết giá khí đốt tại châu Âu trên thị trường giao ngay hiện đã lên tới 2.500 USD/1.000 m3 và theo các ước tính thận trọng nếu xu hướng này kéo dài thì giá khí đốt tại đây sẽ vượt mức 4.000 USD/1.000 m3 trong mùa Đông năm nay, tăng 60% so với mức giá hiện tại.
Lưu lượng khí đốt được Nga cung cấp cho Liên minh châu Âu (EU) đã sụt giảm mạnh kể từ khi cuộc xung đột quân sự Nga – Ukraine bùng nổ hồi cuối tháng 2 và EU áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn nhằm vào nền kinh tế Nga, bao gồm cả các biện pháp tác động đến lĩnh vực năng lượng của nước này. Điều này đang khiến hàng loạt quốc gia EU đối mặt tình trạng thiếu hụt nguồn cung khí đốt nghiêm trọng và có thể rơi vào một cuộc khủng hoảng an ninh năng lượng khi mùa Đông - mùa cao điểm tiêu thụ năng lượng đang đến gần.
Giá khí đốt giao tháng 11/2022 trên Sàn giao dịch TTF (Hà Lan) hiện đạt hơn 233 EUR/MWh, cao gấp hơn 8 lần so với cùng kỳ năm ngoái do tình trạng căng thẳng nguồn cung hiện nay. Trước đó, hồi tháng 3, giá khí đốt trên sàn TTF đã có lúc đạt mức cao kỷ lục 335 EUR/Mwh do lo ngại Nga sẽ ngưng cung cấp khí đốt cho EU. Giá khí đốt TTF được xem là giá tham khảo chuẩn cho các giao dịch khí đốt tại châu Âu.
Trong những tuần gần đây, Gazprom đã giảm lưu lượng khí đốt qua tuyến đường ống Nord Stream 1 tới Đức xuống chỉ còn 20% công suất do các tranh chấp về thiết bị vận hành đường ống này. Nord Stream 1 hiện là một trong những tuyến đường ống dẫn khí chủ chốt từ Nga sang EU còn hoạt động. Ukraine đã dừng hoạt động một trong những tuyến đường xuất khẩu khí đốt sang châu Âu của Gazprom.
Gazprom cũng cho biết lượng xuất khẩu khí đốt của tập đoàn này trong nửa đầu tháng 8 đã giảm 36,2% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống chỉ còn 78,5 tỷ m3. Trong tháng 7, lượng khí đốt xuất khẩu của Gazprom đã giảm hơn 58% so với cùng kỳ năm 2021. Chuyên gia kinh tế Evgeniy Suvorov thuộc Ngân hàng CentroCerdit Bank (Nga) dự báo lượng xuất khẩu khí đốt của Gazprom trong cả tháng 8 này sẽ giảm 59% so với cùng kỳ năm ngoái.
Giới phân tích cảnh báo giá khí đốt tại châu Âu sẽ còn neo ở mức cao kỷ lục khi khu vực này đang đối mặt mùa hè nắng nóng lịch sử và nhiệt độ vẫn ở mức trong thời gian còn lại, khiến nhu cầu sử dụng điện để làm mát tăng vọt. Đồng thời, sản lượng điện gió, thuỷ điện, và điện hạt nhân tại đây đều giảm xuống. Nhiều quốc gia trong khu vực vẫn đang phải dựa vào các nhà máy nhiệt điện khí để đảm bảo cung ứng năng lượng
Giá khí đốt tăng cao kỷ lục cũng gia tăng thách thức đối với các nước EU trong việc “chạy đua” lấp đầy các kho dự trữ khí cho mùa Đông sắp tới. Thông thường, giá khí đốt sẽ xuống mức thấp trong mùa Hè và các nước sẽ thu gom dự trữ cho những tháng cao điểm sử dụng vào mùa Đông.
Hiện nhiều nước EU kỳ vọng sẽ mua được nhiều khí đốt hơn từ Na Uy. Trong một cuộc họp báo diễn ra ngày 15/8, Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Store cho biết nước này sẽ ưu tiên cung cấp khí đốt cho châu Âu ở mức nhiều nhất có thể để giảm tác động từ việc Nga cắt nguồn cung khí cho EU.
Bộ Năng lượng Na Uy đã phê chuẩn giấy phép tăng sản lượng đối với một số mỏ khí đốt lớn tại nước này nhưng cũng cảnh báo mức sản lượng tăng thêm có thể sẽ không quá cao.
“Chúng tôi đã tăng xuất khẩu khí đốt khoảng 10%. Đây thực sự là mức tối đa có thể. Chúng tôi sẽ làm tất cả những gì có thể để duy trì mức sản lượng xuất khẩu cao như này”, Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Store nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, nhiều quốc gia EU cũng đang cạnh tranh quyết liệt với các nước châu Á như Hàn Quốc và Nhật Bản để thu gom các lô khí tự nhiên hoá lỏng trên thị trường giao ngay châu Á, khiến giá mặt hàng năng lượng này tại châu Á tăng mạnh trong thời gian gần đây.
