Về nơi khởi thủy
Là một trong ba đơn vị xuất hiện sớm nhất, cả công trường xây dựng với trên 1,5 vạn CBCNV đều dành tình cảm và sự hỗ trợ tốt nhất cho Xưởng luyện gang, đó cũng là lý do người ta vẫn nói rằng, Xưởng luyện gang chính là hạt nhân, là đơn vị quan trọng số 1 của khu công nghiệp Gang thép lịch sử này. Chính vì vậy, Xưởng Gang khi đó đã trở thành tâm điểm của cả nước, nhận được sự quan tâm tối đa của Chính phủ. Ngày 31/1/1963, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã về công trường xây dựng và giao nhiệm vụ cho Công ty Gang thép Thái Nguyên là “Phấn đấu đưa lò cao số I vào sản xuất thuận lợi và vững chắc vào cuối năm 1963 hoặc đầu năm 1964”. Sau khi lò cao số I chính thức hoạt động, ngày 20/12/1963, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã đích thân cắt băng khánh thành công trình đầu tiên của nền công nghiệp Việt Nam dưới chế độ mới.
Nhưng có lẽ ngày 01/01/1964 mới thực sự là ngày mà niềm vui của người gang thép vỡ òa: Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đến thăm Thái Nguyên và khu Gang thép. Những người thợ luyện gang xúc động và tự hào đón Bác lên sàn đúc lò cao số I, cùng Người chứng kiến mẻ gang số 201 ra lò. Dòng gang đỏ ánh hồng lên những gương mặt người thợ vây quanh vị lãnh tụ kính yêu. Bác ân cần thăm hỏi những người thợ trực tiếp sản xuất tại lò cao, nhắc nhở tác phong nề nếp và ý thức lao động, kỷ luật công nghiệp. Và người ân cần dặn dò: “Để làm ra gang thép tốt, thì người công nhân và cán bộ phải tôi luyện tinh thần cách mạng, lập trường giai cấp và ý thức làm chủ cho cứng rắn như thép, như gang, nhất là cán bộ, đảng viên, đoàn viên phải làm như thế”. Lời dạy của Người đã trở thành kim chỉ nam cho toàn thể CBCNV Xưởng luyện Gang, đã lan truyền ra toàn Công ty Gang Thép Thái Nguyên và có tác dụng lan tỏa mạnh mẽ tới toàn thể những người lao động trong toàn quốc đang hướng về một công trình vĩ đại, tiêu biểu nhất cho nền công nghiệp Việt Nam lúc bấy giờ.
Năm tháng qua đi, Xưởng Gang đã vững bước trưởng thành, vẫn hiên ngang, vững vàng trải qua mọi biến động đau thương của đất nước, và luôn làm tốt nhiệm vụ cung cấp gang để làm ra thép, phục vụ nền công nghiệp từ trong thời chiến tranh đến ngày hòa bình.
Sứ mệnh mới trong thời kỳ mới
Đất nước hòa bình, chắc phục được những khó khăn về cơ chế tổ chức và quản lý sản xuất, Xưởng luyện Gang bắt đầu đa dạng hóa sản phẩm theo xu hướng đổi mới, rồi làm quen với việc sản xuất trong cơ chế quản lý mới và đặc biệt, tập trung đổi mới công nghệ, đổi mới quản lý doanh nghiệp, phát triển mở rộng sản xuất. Ngày 14/2/1989, Xưởng luyện Gang đã được đổi tên thành Nhà máy Luyện Gang. Đến ngày 1/7/2009 Công ty Gang thép Thái Nguyên chuyển sang hoạt động theo mô hình công ty cổ phần, Nhà máy luyện Gang đã nhanh chóng thích nghi với mô hình mới, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý đã ban hanh nhiều qui chế qui định mới, tăng cường cômng tác kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất lao động và hiệu quả SXKD. Nhà máy cũng tiến hành triển khai các bước thực hiện hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001- 2000 và chương trình 5S từ tháng 4/2002, được Trung tâm chứng nhận phuc hợp tiêu chuẩn quốc tế QUACERT đánh giá cấp chứng nhận. Việc xây dựng và thực hiện hệ thống quản lý chất lượng ISO và 5S đã tạo sự chuyển biến tích cực, đồng bộ trên tất cả các mặt quản lý và điều hành của Nhà máy.
Tròn nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ cái ngày lịch sử mẻ gang đầu tiên ra lò 29/11/1963, dù trải qua rất nhiều khó khăn, song nhờ luôn phát huy truyền thống lao động cần cù, dũng cảm, năng động, sáng tạo và đoàn kết, nên đã có được một Nhà máy Luyện Gang với một đội ngũ CBCNV đông đảo, lành nghề, nhiệt huyết và sáng tạo không ngừng.
Vững như sắt, bền như gang, đó là phẩm chất của những người làm ra gang và phẩm chất này luôn được phát huy trong mọi tình huống. Nhà máy Luyện Gang 50 qua đã, đang và sẽ mãi vẹn tròn một sứ mệnh vì cuộc đời.