Phát triển ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam: Bền vững, an toàn, làm chủ công nghệ

Nhiều bước tiến quan trọng

Ngày 8/10, tại thành phố Đà Nẵng, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam tổ chức Hội nghị Khoa học và Công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 16 (VINANST - 16) năm 2025.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, hơn 40 năm qua, ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam đã có nhiều bước tiến quan trọng: từ nghiên cứu cơ bản, ứng dụng trong y tế, nông nghiệp, công nghiệp, đến an toàn bức xạ, quan trắc môi trường, đào tạo nguồn nhân lực và từng bước tiếp cận các công nghệ hạt nhân tiên tiến trên thế giới. Những đóng góp này đã góp phần thiết thực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và an ninh năng lượng của đất nước.

Ông Lê Xuân Định cho biết, chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ, ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam cần phát triển bền vững, thận trọng, từng bước, tuyệt đối không đánh đổi an toàn lấy tiến độ hay quy mô, đồng thời xây dựng văn hóa an toàn làm nền tảng, phát triển năng lực nội sinh và làm chủ công nghệ hạt nhân. Tăng cường đầu tư cho nghiên cứu khoa học, hạ tầng, đào tạo nhân lực chất lượng cao, và chuẩn bị điều kiện khoa học - công nghệ cho việc phát triển chương trình điện hạt nhân trong tương lai.

"Hội nghị lần này cũng nhằm thúc đẩy hợp tác quốc tế, đây là dịp quan trọng để các nhà khoa học, cơ quan quản lý, các tổ chức trong và ngoài nước cùng trao đổi, chia sẻ kết quả nghiên cứu, sáng kiến và giải pháp nhằm cụ thể hóa tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư vào thực tiễn phát triển ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam", Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định nhấn mạnh.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã trình bày hơn 200 báo cáo khoa học thuộc nhiều lĩnh vực từ nghiên cứu cơ bản, phát triển công nghệ, ứng dụng trong thực tiễn đến quản lý an toàn.

Trong đó Phiên toàn thể tập trung thông tin về các công nghệ hạt nhân tiên tiến trên cơ sở phân tích tổng quan về những thành tựu phát triển triển và đóng góp của các nước có nền công nghệ hạt nhân tiên tiến trên thế giới.

Bên cạnh đó, các báo cáo cũng cung cấp thông tin về các nhiệm vụ trọng điểm như Dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân (CNST), Đề án Lò phản ứng mô đun nhỏ (SMR); Công nghệ chùm tia điện tử và sự phát triển của máy gia tốc phục vụ chiếu xạ… cũng như kế hoạch phát triển nguồn nhân lực và giải pháp nâng cao năng lực hỗ trợ kỹ thuật của Vinatom...

Qua đó, các nhà khoa học Việt Nam và quốc tế trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, đồng thời đề xuất các hướng đi mới, phù hợp với nhu cầu phát triển của đất nước. 

Đà Nẵng phát huy hiệu quả ứng dụng bức xạ trong phát triển kinh tế - xã hội

Phát biểu tại Hội nghị, Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Phạm Đức Ấn cho biết, năng lượng nguyên tử hiện đã và đang được ứng dụng ngày càng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực đời sống như: công nghiệp, nông nghiệp, y tế, môi trường, nghiên cứu khoa học… góp phần thiết thực vào phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Theo ông Phạm Đức Ấn, Đà Nẵng hiện nay có khoảng trên 500 cơ sở bức xạ, tập trung chủ yếu trong việc ứng dụng bức xạ, đồng vị phóng xạ trong công tác khám, chữa bệnh với nhiều kỹ thuật tiên tiến của y học hạt nhân, ung bướu - xạ trị. Bên cạnh đó, có các cơ sở sử dụng nguồn phóng xạ, thiết bị bức xạ trong công tác kiểm tra an ninh, soi chiếu, chiếu xạ công nghiệp, bảo quản thực phẩm… đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Công tác quản lý nhà nước về ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ; an toàn bức xạ và hạt nhân trên địa bàn thành phố được đảm bảo, các thủ tục hành chính trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử luôn được thực hiện sớm hạn tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, công dân.

Đồng thời, thành phố đã thành lập Ban chỉ huy ứng phó sự cố bức xạ hạt nhân, ban hành kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ, hạt nhân và tổ chức diễn tập thường xuyên hàng năm nhằm chủ động ứng phó kịp thời khi có sự cố và nâng cao khả năng phối hợp giữa các lực lượng liên ngành cũng như nhận thức cộng đồng về an toàn bức xạ hạt nhân.

"Với nhận thức sâu sắc về các giá trị to lớn của việc ứng dụng năng lượng nguyên tử trong nhiều ngành, từ sản xuất công nghiệp, chế biến nông sản, y học hạt nhân, đến xử lý môi trường và giám sát tài nguyên thiên nhiên, thành phố Đà Nẵng mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ, hợp tác của các Bộ, ngành liên quan, tổ chức quốc tế, chuyên gia, nhà khoa học để ứng dụng công nghệ, kỹ thuật hạt nhân phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ môi trường và chăm sóc sức khỏe nhân dân cũng như nâng cao năng lực nội sinh, tăng khả năng ứng phó với các thách thức hiện nay", Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng thông tin.

Hội nghị Khoa học và Công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 16 (VINANST - 16) năm 2025 diễn ra trong 03 ngày, từ ngày 08 đến ngày 10/10/2025.