Tăng cường năng lực về bảo vệ môi trường trong quản lý, vận hành hồ chứa quặng đuôi

Hội thảo có sự tham gia của đại diện các sở Công Thương (cán bộ phụ trách về an toàn và môi trường) và gần 30 doanh nghiệp khai thác và chế biến khoáng sản. Đây là hoạt động nhằm tăng cường năng lực về bảo vệ môi trường và công tác phòng ngừa ứng phó với sự số hồ chứa quặng đuôi được quy định tại Thông tư 41/2020 TT-BCT ngày 30/11/2020 (Thông tư 41) của Bộ Công Thương quy định về quản lý vận hành hồ chứa quặng đuôi trong hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản.

Phát biểu tại Hội thảo ông Tô Xuân Bảo - Cục trưởng Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường công nghiệp cho biết mặt dù công tác quản lý cũng như nhận thức của doanh nghiệp trong thực hiện các quy định của công tác bảo vệ môi trường đã có nhiều thay đổi nhưng thực tế hiện vẫn cho thấy tiềm ẩn nhiều nguy cơ trong khai thác và chế biến khoáng sản nhất là công đoạn lưu giữ tại các bãi thải, hồ thải, đã có nhiều sự cố tác động xấu đến môi trường ảnh hưởng đến đời sống của người dân.

Xuất phát từ thực tiễn này Cục ATMT phối hợp các đơn vị tổ chức Hội thảo bên cạnh tiếp tục nâng cao nhận thức thức giải đáp các thắc mắc trong thực thi Thông tư 41, đồng thời qua đó giúp các doanh nghiệp học hỏi chia sẻ các kinh nghiệm thực tiễn trong quản lý, vận hành hồ chứa quặng đuôi từ đó đề xuất, kiến nghị các giải pháp phù hợp với thực tiễn…

Theo Viện Khoa học và Công nghệ mỏ - Luyện kim hiện có trên 5.000 điểm mỏ, quặng của khoảng 60 loại khoáng sản khác nhau nằm rải rác ở các tỉnh trên cả nước. Hiện khai thác khoảng sản ở nước ta chủ yếu áp dụng phương pháp khai thác lộ thiên. Phương pháp khai thác hầm lò chủ yếu được áp dụng với quặng chì kẽm, vàng và một số loại khác với công suất nhỏ…

Đến nay vẫn chưa có quy chuẩn tiêu chuẩn trong thiết kế xây dựng các hồ thải, đa phần các doanh nghiệp khai thác chế biến khoáng sản tự lên phương án thiết kế, vì thế tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn, đe dọa môi trường.

Thông tư 41 có một số quy định: "các Chủ sở hữu phải định kỳ báo cáo và lưu trữ thông tin, dữ liệu hồ chứa. Các báo cáo phải được gửi về Cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền trước ngày 31/01 và 31/7 hàng năm dưới dạng file điện tử. Sở Công Thương có trách nhiệm tổng hợp tình hình quản lý các hồ chứa quặng đuôi trên địa bàn quản lý, gửi báo cáo về Bộ Công Thương trước ngày 31/3 hàng năm. Chủ sở hữu phải thực hiện các quy định tại Thông tư này chậm nhất trước ngày 31 tháng 12 năm 2021.”

Thông tư đồng thời yêu cầu “Chủ sở hữu (Hồ thải) phải nhận diện, dự báo, đánh giá các rủi ro và từ đó chuẩn bị các phương án ứng phó khi sự cố xảy ra theo các kịch bản khác nhau”. Thực tế là sau gần 2 năm Thông tư 41 ra đời, đa số các doanh nghiệp đã triển khai hoàn thiện công tác quản lý theo quy định mới tuy nhiên vẫn còn nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn vướng mắc trong thực hiện các quy định.

Trình bày phổ biến hướng dẫn chi tiết thực hiện các quy định về quản lý vận hành hồ chứa quặng đuôi tại Thông tư 41, tại Hội thảo đại diện Cục ATMT cho biết đây là cơ sở pháp lý để giám sát quản lý vận hành hồ chứa quặng đuôi, nhằm giảm thiểu các nguy cơ, cũng như tăng cường năng lực thực thi ứng phó trong trường hợp sảy ra sự cố…

Tham luận về “Quản lý môi trường trong hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản” bên cạnh đưa ra hiện trạng và giải pháp quản lý môi trường trong hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản, ThS. Nguyễn Thị Lài – Viện Khoa học và Công nghệ mỏ - Luyện kim đồng thời đưa ra đề xuất về các giải pháp tái sử dụng chất thải mỏ Việt Nam dựa trên căn cứ đặc tính của từng loại chất thải mỏ (thông thường, nguy hại, có nguy cơ nguy hại) bao gồm Tái sử dụng nước thải, chất thải rắn…quay trở lại sản xuất, qua đó tiết kiệm tài nguyên giảm lượng thải ra môi trường.

Trình bày về Thực trạng và các quy định pháp luật cũng như kinh nghiệm thiết kế hồ đập chứa quặng đuôi trong hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản, ThS Nguyễn Thị Thu, Viện Khoa học và Công nghệ mỏ - Luyện kim giới thiệu chia sẻ kinh nghiệm trong thiết kế hồ chứa quặng đuôi, về các mô hình công trình hồ thải trong thực tiễn.

Ông Đào Duy Anh Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - Luyện kim trong khai thác và chế biến khoáng sản có nhiều loại hình khoáng sản khác nhau và theo đó quặng đuôi cũng khác nhau và được phân ra là chất thải thông thường, nguy hại hay có khả năng sinh ra chất thải nguy hại.

Theo ông Đào Duy Anh cần căn cứ vào các đặc điểm phân loại để thiết kế các hồ đập thải và không phải hồ đập nào cũng thực hiện được việc thoát nước, bởi với hồ lưu giữ chất thải nguy hại thì quy định phải có lớp chống thấm ngăn không cho nước thoát ra ngoài gây ảnh hướng đến môi trường …

Bên cạnh trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong quản lý vận hành hồ thải, chia sẻ giải đáp các vướng mắc trong thực hiện Thông tư 41, tại Hội thảo đa số các đại biểu đều quan tâm và đề xuất sớm ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn về hồ thải để thuận tiện cho doanh nghiệp cũng như công tác quản lý giám sát vận hành hồ, qua đó giảm thiểu các nguy cơ sảy ra sự cố, mất an toàn…

Kết luận hội thảo đại diện Cục ATMT cho biết sẽ tổng hợp các ý kiến báo cáo lãnh đạo Bộ Công Thương đồng thời kiến nghị Bộ chỉ đạo các đơn vị chức năng thực hiện nhằm sớm ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn để có cơ sở áp dụng…