Kinh tế đêm là những hoạt động dịch vụ diễn ra sau 18h hôm trước đến 6h sáng hôm sau gồm: Mua sắm tại các chợ đêm, ẩm thực, cửa hàng tiện lợi 24/24, nghệ thuật, âm nhạc, các chương trình giải trí, sự kiện, lễ hội, các điểm du lịch chỉ mở cửa vào ban đêm.
Xây dựng Hà Nội thành điểm đến sôi động, đặc sắc về kinh tế đêm
Là đầu tàu của vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, khai thác hoạt động kinh tế đêm là một đòi hỏi tất yếu đối với Hà Nội. Trước đây, các trung tâm thương mại hay quán ăn đêm tại Hà Nội chỉ mở cửa đến khoảng 22h, thì nay thời gian hoạt động đã kéo dài hơn rất nhiều. Ngoài ra, hàng loạt phố đi bộ đêm được đưa vào khai thác như: khu vực Tạ Hiện, phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, phố đi bộ Trần Nhân Tông, phố ẩm thực Tống Duy Tân, khu phố ẩm thực kết hợp đi bộ Đảo Ngọc - Ngũ Xã, thành cổ Sơn Tây; cho phép một số quán bar, nhà hàng trong khu phố cổ mở cửa đến 2 giờ sáng...
Bên cạnh những tuyến phố đi bộ, TP. Hà Nội còn có nhiều sản phẩm du lịch đêm thu hút du khách như tour “Đêm thiêng liêng” tại Nhà tù Hỏa Lò, tour đêm "Giải mã Hoàng thành Thăng Long"; tour "Đêm Hoàng cung Thăng Long - Một cảm nhận độc đáo"; chương trình trải nghiệm “Ngọc Sơn - Đêm huyền bí”.
“Ngọc Sơn - Đêm huyền bí” là sự kết hợp giữa kiến trúc cổ kính của Di tích Quốc gia đặc biệt đền Ngọc Sơn và các nghi lễ, truyền thuyết dân gian được lưu truyền tại di tích. Chương trình sử dụng âm thanh, ánh sáng, công nghệ trình chiếu hiện đại để truyền tải đến du khách những giá trị văn hóa truyền thống Việt Nam theo một cách mới mẻ nhất. Du khách khi tham gia chương trình trải nghiệm, sẽ được nhập vai vào các nghi lễ văn hóa dân gian truyền thống của người Việt, ngay chính tại nơi mà tiền nhân đã thực hiện các nghi lễ này.
Đầu năm 2024, Sở Du lịch Hà Nội cũng đã thông qua kế hoạch xây dựng, phát triển thêm một số sản phẩm du lịch đêm gắn với điểm đến như: Chợ hoa đêm Tây Hồ, làng hương Quảng Phú Cầu...
Giám đốc Sở Du lịch TP. Hà Nội cho biết, trong kế hoạch xây dựng, phát triển sản phẩm du lịch đêm trên địa bàn thành phố, Sở Du lịch TP. Hà Nội sẽ tiến hành khảo sát tiềm năng phát triển kinh tế đêm tại một số quận, huyện, thị xã; trên cơ sở đó, lựa chọn, xây dựng sản phẩm du lịch đêm phù hợp với lợi thế và điều kiện thực tiễn tại từng địa bàn. Hà Nội sẽ tập trung vào những tài nguyên mà có thể khai thác ngay được như hoạt động của các di tích, các loại hình nghệ thuật, ẩm thực.
Vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội
Hoạt động hiệu quả của không gian phố đi bộ, tour du lịch đêm, kéo dài thêm thời gian hoạt động thương mại, dịch vụ là những thành công ban đầu của thành phố. Dù hiện nay thành phố đã có nhiều hoạt động du lịch đêm diễn ra sôi nổi nhưng vẫn cần có cơ chế, chính sách phù hợp, đặc thù cho loại hoạt động này. Điều này có thể thấy rõ trong Kết luận số 80 của Bộ Chính trị về Quy hoạch Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.
Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội, kinh tế đêm không chỉ là một xu hướng mới mà còn là một lĩnh vực rất tiềm năng đối với các thành phố lớn, các đô thị lớn như Hà Nội. Kinh tế đêm đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội từ nhiều khía cạnh.
Đầu tiên, đó là tăng cường thu nhập và việc làm. Hoạt động kinh tế đêm tạo ra cơ hội việc làm cho người lao động, đặc biệt là trong các ngành như dịch vụ, du lịch, nhà hàng, giải trí.
Thứ hai, kinh tế đêm góp phần thu hút du khách. Các hoạt động vui chơi giải trí, ẩm thực và mua sắm vào ban đêm thu hút khách du lịch, tăng doanh thu cho các doanh nghiệp và đóng góp vào nguồn thu ngân sách.
Thứ ba, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân và du khách. Hoạt động kinh tế đêm cung cấp cho người dân và du khách nhiều lựa chọn về hoạt động giải trí, mua sắm và dịch vụ vào ban đêm, cải thiện chất lượng cuộc sống đô thị.
Thứ tư, kinh tế đêm góp phần thúc đẩy phát triển văn hóa và nghệ thuật. Hoạt động kinh tế đêm sẽ khuyến khích sự sáng tạo và phát triển các hoạt động văn hóa, nghệ thuật ban đêm, tăng cường sự đa dạng văn hóa và giới thiệu di sản văn hóa địa phương.
Việc đẩy mạnh triển khai các sản phẩm du lịch đêm, nhiều chuyên gia du lịch kỳ vọng Hà Nội sẽ trở thành địa phương thành công trong xây dựng các tour du lịch đêm cũng như đưa du lịch đêm trở thành sản phẩm quan trọng nhằm phát triển kinh tế ban đêm ở Hà Nội.
"Thắp sáng" kinh tế đêm ở Hà Nội
Mặc dù, kinh tế đêm của Hà Nội đã có sự tăng trưởng gần đây, tuy nhiên chưa thực sự bứt phá, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế. Liên quan đến vấn đề này, nhiều chuyên gia đã đóng góp ý kiến nhằm "thắp sáng" kinh tế đêm Hà Nội.
Theo ông Phùng Quang Thắng - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam, hoạt động du lịch trong kinh tế đêm cần sự tham gia của nhiều lĩnh vực và cần sự tham gia của người dân. Nhưng để làm được điều này đòi hỏi cơ quan quản lý có cơ chế chính sách phù hợp, đặc thù cho hoạt động kinh tế đêm, qua đó doanh nghiệp xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù như du lịch văn hóa, du lịch ẩm thực đêm, du lịch mua sắm.
“Tại Hà Nội, khu vực có thể tập trung cho kinh tế đêm là phố cổ thuộc quận Hoàn Kiếm. Tại đây, có thể xây dựng một số tour trải nghiệm về đêm đặc thù kết hợp với tour ẩm thực”, ông Thắng gợi ý.
Ông Bùi Hoài Sơn - Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội cho rằng: “Theo nghiên cứu trên thế giới, khách du lịch dành thời gian chính để tiêu dùng là vào ban đêm. Du lịch đêm có sự hấp dẫn riêng của nó. Dưới ánh sáng lung linh, huyền bí, những di tích được kể chuyện hay hơn bằng phương tiện kỹ thuật hiện đại, các hoạt động văn hóa cũng trở nên nhộn nhịp, hấp dẫn hơn”. Ông Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh, để phát triển của kinh tế đêm thì phải có sản phẩm đặc thù. Ngoài các thiết chế, di sản văn hóa còn có các loại hình dịch vụ, đòi hỏi phải có chính sách phù hợp. Chẳng hạn bảo tàng, thư viện, di tích thì giờ làm việc phải theo giờ giấc khác. Bên cạnh đó phải rút kinh nghiệm để có những sản phẩm phù hợp hơn với thị hiếu, nhu cầu của du khách.
