Lợi thế vị trí chiến lược và hạ tầng đồng bộ mở đường cho logistics bứt phá
Sau khi sáp nhập đơn vị hành chính, Ninh Bình có diện tích gần 4.000 km², dân số hơn 4,4 triệu người, với 129 đơn vị hành chính cấp xã. Đây là thị trường tiềm năng và nguồn lao động dồi dào, yếu tố quan trọng để phát triển ngành logistics.
Nằm ở cửa ngõ cực Nam của đồng bằng Bắc Bộ, Ninh Bình giữ vị trí giao thoa giữa ba vùng kinh tế - địa lý trọng điểm: Tây Bắc, châu thổ sông Hồng và Bắc Trung Bộ. Lợi thế này giúp tỉnh trở thành đầu mối giao thương thuận tiện với Thủ đô Hà Nội và các trung tâm kinh tế phía Bắc, đồng thời mở rộng liên kết với Thanh Hóa, Nghệ An và khu vực duyên hải miền Trung.
Về hạ tầng, Ninh Bình hiện có mạng lưới giao thông đa dạng và kết nối thuận lợi. Các tuyến quốc lộ huyết mạch như 1A, 10, 12B, 21A, 21B, 21C, 37B, 37C chạy qua địa bàn, cùng 5 tuyến cao tốc chiến lược: Cầu Giẽ - Ninh Bình, Mai Sơn - Quốc lộ 45, Ninh Bình - Hải Phòng, vành đai 5 vùng Thủ đô và Phủ Lý - Nam Định. Hệ thống cao tốc này giúp rút ngắn đáng kể thời gian vận chuyển hàng hóa đến các cảng biển, sân bay quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương trong nước và quốc tế.
Song song với đường bộ, tuyến đường sắt Bắc - Nam dài 94 km chạy qua Ninh Bình với 13 nhà ga. Bên cạnh đó, nhiều tuyến đường sắt chuyên dụng phục vụ nhà máy, cảng nội địa như Phủ Lý - Kiện Khê - Bút Sơn, cảng Ninh Bình... Đây là nền tảng quan trọng để phát triển vận tải đa phương thức, giảm áp lực cho đường bộ và tăng hiệu quả logistics.
Ninh Bình cũng sở hữu lợi thế đặc biệt về đường thủy nội địa. Toàn tỉnh có 34 cảng và hơn 100 bến thủy nội địa, tập trung dọc sông Đáy. Các cảng lớn như Ninh Phúc, Long Sơn, Khánh An, Vissai, Hoàng Long đóng vai trò trung chuyển hàng hóa chủ lực. Đặc biệt, kênh nối Đáy - Ninh Cơ đi vào hoạt động đã mở ra tuyến vận tải thủy Bắc - Nam thông suốt, rút ngắn hành trình từ Hải Phòng, Quảng Ninh đến Ninh Bình. Tuyến này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí vận tải mà còn góp phần phát triển logistics xanh, giảm khí thải và bảo vệ môi trường.
Ngoài ra, Đại lộ Hoa Lư - tuyến giao thông hiện đại vừa hoàn thành đang trở thành “trục động lực” mới, kết nối các khu, cụm công nghiệp và tạo điều kiện hình thành chuỗi dịch vụ hậu cần ven đô.
Đưa logistics trở thành động lực tăng trưởng xuất khẩu và tu hút đầu tư
Nhận diện rõ tiềm năng, UBND tỉnh Ninh Bình đã chỉ đạo tích hợp phát triển logistics vào Quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050. Theo đó, tỉnh xác định xây dựng 1 trung tâm logistics cấp vùng, 3 trung tâm logistics cấp tỉnh, cùng hệ thống cảng cạn (ICD) và khu dịch vụ logistics tại các địa bàn trọng điểm, gắn liền với khu công nghiệp và khu kinh tế.
Hiện Ninh Bình có 32 khu công nghiệp (KCN) với tổng diện tích gần 7.800 ha, trong đó 20 khu đã đi vào hoạt động, nhiều khu đạt tỷ lệ lấp đầy trên 90% như Khánh Phú, Gián Khẩu, Tam Điệp I. Đặc biệt, Khu kinh tế Ninh Cơ với quy mô gần 14.000 ha vừa được Chính phủ phê duyệt, được kỳ vọng trở thành “cực tăng trưởng” mới của khu vực Bắc Trung Bộ, tạo nguồn hàng dồi dào cho dịch vụ logistics.
Hoạt động xuất nhập khẩu của tỉnh cũng tăng trưởng mạnh mẽ, với sự tham gia của khoảng 1.100 doanh nghiệp. Các mặt hàng chủ lực gồm dệt may, giày dép, linh kiện điện tử, ô tô và phụ tùng, xi măng, hạt nhựa.... Đây là những nhóm hàng có nhu cầu logistics lớn, đòi hỏi hệ thống vận tải, kho bãi và dịch vụ logistics hiện đại, chuyên nghiệp hơn.
Công tác thu hút đầu tư vào lĩnh vực logistics được Ninh Bình triển khai đồng bộ, minh bạch và quyết liệt. Tỉnh duy trì đối thoại định kỳ với doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, cải thiện môi trường đầu tư. Nhờ đó, nhiều dự án quy mô lớn đã và đang được triển khai như: Nhà máy Thép Xanh số 1 Xuân Thiện Nam Định (vốn 88.000 tỷ đồng); Nhà máy Thép Xanh Xuân Thiện Nghĩa Hưng (10.000 tỷ đồng); KCN Dệt may Rạng Đông (vốn hạ tầng hơn 4.600 tỷ đồng).
Bên cạnh đó, tỉnh đang trình Chính phủ và các bộ, ngành xem xét dự án Cảng hàng không quốc tế Ninh Bình, với đề án khảo sát, quy hoạch được phê duyệt tháng 8/2025 với diện tích dự kiến là 720 ha và công suất phục vụ 10 triệu lượt khách mỗi năm. hứa hẹn thúc đẩy đáng kể sự phát triển kinh tế và du lịch trong khu vực.. Khi được triển khai, đây sẽ là “cú hích chiến lược”, mở ra cánh cửa hội nhập mới, đưa Ninh Bình trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa và hành khách của khu vực miền Bắc.
Song song, Ninh Bình cũng định hướng xây dựng cảng biển nước sâu tại Khu kinh tế Ninh Cơ, qua đó hoàn thiện chuỗi hạ tầng đường biển - đường bộ - đường sắt - hàng không, hình thành hệ thống logistics đa phương thức toàn diện.
Trong tương lai, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và tuyến ven biển Hải Phòng - Quảng Ninh - Ninh Bình sẽ mở ra không gian phát triển mới, tạo điều kiện kết nối liên vùng hiệu quả, đưa Ninh Bình vào vị thế trung tâm logistics đa phương thức của miền Bắc.
Có thể thấy phát triển logistics đang được Ninh Bình xác định là một trong ba trụ cột chiến lược của giai đoạn tăng trưởng mới, cùng với công nghiệp công nghệ cao và du lịch xanh. Với vị trí địa lý đặc biệt, hạ tầng giao thông đồng bộ, cùng quyết tâm chính trị mạnh mẽ, Ninh Bình đang từng bước kiến tạo nền tảng để trở thành trung tâm logistics cấp vùng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm chi phí vận tải, thúc đẩy xuất khẩu và thu hút đầu tư bền vững.
