Tiêu dùng xanh đang trở thành xu hướng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Ở Việt Nam, tiêu dùng xanh là một trong những nội dung quan trọng trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Vì vậy, tiêu dùng xanh ngày càng được quan tâm nhiều hơn, cùng với các hoạt động liên quan đến quá trình sản xuất và tiêu dùng bền vững đối với môi trường.
Vai trò của người tiêu dùng có ý nghĩa hết sức quan trọng trong trong quá trình phát triển kinh tế tuần hoàn. Chính vì vậy trong chương trình hành động cũng như chiến lược chính sách của Trung ương và địa phương, cũng như quy hoạch, kế hoạch của quốc gia đều yêu cầu các doanh nghiệp lồng ghép kinh tế tuần hoàn vào trong quá trình sản xuất.
Thực tế thời gian qua, để có thể tiêu dùng bền vững, người tiêu dùng vẫn rất cần có sự hỗ trợ, quan tâm, tạo điều kiện để từ các chủ thể liên quan như cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp sản xuất và phân phối. Khi các doanh nghiệp triển khai những chương trình hành động về sản xuất bền vững thường gặp nhiều khó khăn, khiến giá thành sản phẩm tăng lên, trong bối cảnh không phải người tiêu dùng nào cũng có đủ điều kiện chi trả cho những sản phẩm xanh, sản phẩm bền vững.
Mỗi người có thể thực hiện thay đổi hành vi từ những việc làm rất nhỏ trong đời sống hàng ngày. Ví dụ như khi sử dụng thực phẩm chỉ sử dụng những sản phẩm bền vững, sản phẩm ogannic, sản phẩm VietGAP, GlobalGAP, hạn chế sử dụng những sản phẩm thời trang nhanh, tiết kiệm điện, nước là những thói quen thường ngày có thể thay đổi của mỗi người tiêu dùng, nhất là những người tiêu dùng trẻ từ bản thân sau đó tác động và lan tỏa đến những người khác.
Có thể thấy, xu hướng tiêu dùng xanh đang phát triển nhanh trên thế giới và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó. Để cạnh tranh trên thị trường, xu hướng “xanh hóa” trong xây dựng thương hiệu ngày càng phổ biến, nhiều doanh nghiệp đã nỗ lực đầu tư sản xuất nhằm cho ra đời những sản phẩm đảm bảo yếu tố “xanh” và “sạch”, xây dựng thương hiệu xanh gắn với phát triển bền vững.
Tại Việt Nam, nhiều đơn vị đang thực hiện các chương trình kích cầu tiêu dùng xanh, đặc biệt là nỗ lực chung tay giảm rác thải nhựa, hạn chế sử dụng túi nilon. Nhiều siêu thị lớn của Việt Nam đã có những hành động cụ thể và thiết thực để giảm thiểu túi nilon, cũng như khuyến khích dùng túi sử dụng nhiều lần, chương trình tích điểm khi không sử dụng túi nilon.
Theo đó, các doanh nghiệp như Co.op mart Việt Nam, Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP. Hồ Chí Minh, Central Retail tạ Việt Nam … đã nỗ lực giảm thiểu việc sử dụng túi nylon, rác thải nhựa bằng cách sử dụng lá chuối gói rau củ, thực phẩm thay túi nylon; sử dụng, phân phối các sản phẩm bao bì thân thiện môi trường…
Tại Lotte Mart Việt Nam, đã có những bước chuẩn bị từ những năm gần đây trong việc tặng túi môi trường tái sử dụng cho người tiêu dùng, khuyến khích khách hàng khi đi mua sắm tại Lotte Mart mang theo túi môi trường tái sử dụng. Tại MM Mega Market, thay vì đưa ra túi nilon sử dụng một lần, MM bán những chiếc túi sử dụng nhiều lần với giá phải chăng, cung cấp những thùng carton, băng keo cho khách hàng,…
Nhiều cửa hàng trà sữa, cà phê đã chuyển sang kinh doanh theo xu hướng xanh bằng cách sử dụng ống hút tre hoặc inox thay cho ống hút nhựa; hạn chế sử dụng các loại nước đóng chai có bao bì khó phân hủy; chỉ sử dụng túi giấy thay vì sử dụng túi nylon…
Nhiều tổ chức, đơn vị tư nhân trên cả nước đã đứng ra vận động người dân mang đổi vỏ chai nhựa để lấy cây xanh. Xu hướng tiêu dùng xanh cũng kéo theo sự phát triển nở rộ của các chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch như Sói Biển, Bác Tôm, Home Food, Hano Farm.… nhằm đáp ứng nhu cầu mua sản phẩm sạch, rõ nguồn gốc của người dân. Vinamilk đã phát triển một chuỗi các trang trại xanh, hay Vinamit đã “biến” các sản phẩm nông sản Việt Nam thành những sản phẩm xanh, sạch, an toàn để xuất khẩu hoặc tiêu dùng trong nước.
Khi nền kinh tế ngày càng phát triển, mức sống người dân ngày càng được nâng cao, nhu cầu được sử dụng các sản phẩm, dịch vụ có chất lượng tốt, an toàn cũng ngày càng tăng, nhất là các sản phẩm phục vụ trực tiếp cho đời sống sinh hoạt của người dân.
Vì vậy, việc tăng cường triển khai và áp dụng các chính sách tiêu dùng xanh ở Việt Nam sẽ là một giải pháp hữu hiệu để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, hướng đến phát triển bền vững.
