Tìm hiểu Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam

Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (gọi tắt là JVEPA) là Hiệp định tự do Thương mại đầu tiên của Việt Nam ký với đối tác nước ngoài kể từ khi Việt Nam chính thức trở thành thành viên Tổ chức thương mại Thế giới. Đây là Hiệp định tự do thương mại thứ 10 của Nhật Bản ký với đối tác nước ngoài. Hiệp định này có nhiều ý nghĩa quan trọng đối với cả hai nước Việt Nam và Nhật Bản. Việc ký kết Hiệp định này tạo ra một khuôn khổ pháp lý hết sức thuận lợi cho cả hai nước, doanh nghiệp và người dân hai nước có điều kiện tiếp cận sâu hơn, rộng hơn các nguồn vốn, công nghệ, tài nguyên và nhiều dịch vụ khác mà hai bên sẵn có tiềm năng. Phía Việt Nam cũng hưởng nhiều lợi ích từ Hiệp định này. Vì là Hiệp định có phạm vi rộng, khác hẳn với Hiệp định tự do thông thường bao gồm nhiều lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư, công nghiệp, nông nghiệp, lao động, sở hữu trí tuệ...nên doanh nghiệp cũng có nhiều điều kiện để xúc tiến nhiều hoạt động thương mại, đầu tư và các lĩnh vực khác.

Về thương mại, theo qui định nêu rõ trong vòng 10 năm tới, hai nước tiến tới đưa hơn 92% giá trị xuất nhập khẩu được hưởng chế độ miễn thuế. Riêng Việt Nam khoảng 94,53% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Nhật Bản sẽ hưởng chế độ giảm thuế và Nhật Bản sẽ là 87,66%. Nhóm mặt hàng được hưởng ưu đãi thuế mạnh nhất gồm thuỷ sản, nông sản, dệt may, sắt thép, hoá chất và linh kiện điện tử. Việc thông qua Hiệp định này đã đáp ứng lòng mong mỏi của Chính phủ hai nước, cộng đồng doanh nghiệp cũng như người dân hai nước, góp phần đưa quan hệ Việt Nam Nhật Bản trở thành quan hệ đối tác chiến lược.

Để Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam Nhật Bản phát huy giá trị thực tiễn trong giai đoạn hiện nay cũng như trong tương lai, đặc biệt phía Việt Nam phải nỗ lực rất nhiều để hưởng những ưu đãi mà Hiệp định mang lại. Về lĩnh vực thương mại, Nhật Bản là thị trường lớn thứ hai của Việt Nam trong lĩnh vực xuất khẩu sau Mỹ. Trong nhiều năm qua, kim ngạch xuất khẩu có tăng trưởng nhưng chưa thật mạnh mẽ so với mong muốn của cả hai bên. Việc duy trì độ bền vững của tăng trưởng này cũng là một vấn đề để tận dụng cái lớn nhất sự ưu đãi của Hiệp định, Việt Nam phải nỗ lực tìm nhiều nguồn hàng xuất khẩu chất lượng cao, giá thành hạ, đáp ứng nhu cầu của thị trường Nhật; thay đổi cơ cấu mở rộng các mặt hàng xuất khẩu sang Nhật Bản. Các mặt hàng xuất khẩu truyền thống của Việt nam sang Nhật Bản là nông sản, thuỷ sản, dệt may, thủ công mỹ nghệ và khoáng sản thô. Muốn chiếm lĩnh thị trường Nhật bản một cách ổn định và lâu dài, tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu cần cải tạo cả cơ cấu xuất khẩu mặt hàng công nghiệp chế tạo. Trên cơ sở đó mới có thể tăng nhanh, tăng mạnh, tăng bền vững các mặt hàng xuất khẩu Việt Nam sang Nhật Bản.

Thị trường Nhật Bản là một trong những thị trường có yêu cầu cao về chất lượng đặc biệt là vấn đề kiểm dịch, vệ sinh an toàn thực phẩm. Mặc dù lâu nay, Việt Nam có nhiều cố gắng, song cần phải nỗ lực hơn nữa để giảm thiểu những vụ vi phạm chất kháng sinh trong mặt hàng xuất khẩu tôm đông lạnh. Còn về các mặt hàng trái cây có hạt, rau xanh vẫn chưa được phép nhập khẩu vào Nhật Bản ở dạng tươi do vấn đề kiểm dịch. Tới đây, Việt Nam cần chú trọng làm tốt từ khâu sản xuất tới kiểm dịch bảo đảm đúng yêu cầu của bạn về kiểm dịch thực vật, có như vậy mới có thể khai thác hết tiềm năng trái cây và hoa quả nhiệt đới của Việt Nam. Nhật Bản và Việt Nam cũng đã nhất trí xây dựng trung tâm kiểm dịch và kiểm định mặt hàng xuất khẩu sang Nhật Bản.

Về hợp tác đào tạo nguồn nhân lực, phía bạn qui định một cách khắt khe về vấn đề tiếp nhận người lao động từ nước ngoài trong các lĩnh vực y tế và dịch vụ khác. Sau khi đạt được thoả thuận của Hiệp định. Ngoài ra cần có tiêu chuẩn hợp tác kỹ thuật và cấp chứng chỉ các ngành chuyên nghiệp mới có thể đưa kỹ thuật viên, kỹ sư lành nghề sang lao động tại Nhật Bản. Các lĩnh vực khác như du lịch, giao thông vận tải, môi trường...Việt Nam cũng đang cố gắng vươn lên ở trình độ khu vực để có thể hợp tác tốt với phía Nhật Bản.

Để thực hiện hiệu quả Hiệp định, trước mắt và lâu dài chúng ta còn nhiều việc phải làm với sự chỉ đạo của Chính phủ và những nỗ lực của các Bộ, ngành liên quan, các doanh nghiệp trong tương lai không xa Việt Nam sẽ tận dụng được nhiều lợi thế của Hiệp định, tạo ra khuôn khổ hợp tác chiến lược giữa Việt Nam Nhật Bản nhằm đưa quan hệ hợp tác giữa hai nước phát triển vượt bậc trong nhiều lĩnh vực./.