Mức sản lượng, nhập khẩu và tiêu thụ gạo của Trung Quốc (2002 - 2014) (Nguồn: Bộ Nông nghiệp Mỹ)
Con số ước tính mới nhất nói trên cao hơn khoảng 25% so với mức 4 triệu tấn được CNGOIC ước tính trước đây; và tăng khoảng 47% so với mức ước tính 3,4 triệu tấn của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA). Hạn hán kéo dài suốt mùa vụ gieo cấy lúa và lũ lụt diễn ra sau đó đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới sản lượng gạo của Trung Quốc trong năm nay.
Gần đây USDA đã hạ dự báo sản lượng gạo của Trung Quốc trong niên vụ 2013/14 xuống còn 142 triệu tấn, giảm 1 triệu tấn so với dự báo trước đó. Nguyên nhân, tình trạng hạn hán và nắng nóng diễn ra trong mùa hè năm nay tại tỉnh Hồ Nam và khu vực sông Dương Tử (trung Quốc) gây ảnh hưởng xấu đến mùa vụ. USDA cũng cho biết, khu vực phía Đông Bắc Trung Quốc cũng đã phải hứng chịu các cơn mưa lớn và nhiệt độ giảm thấp hơn mức bình thường đã làm chậm quá trình sinh trưởng của lúa tại khu vự này. Đây có thể là lần đầu tiên trong vòng 10 năm qua, sản lượng gạo của Trung Quốc giảm xuống. Tuy nhiên, USDA cho rằng lượng gạo dự trữ tại Trung Quốc vẫn ở mức dư đủ.
Lý do chính khiến Trung Quốc gia tăng nhập khẩu gạo là giá gạo toàn cầu giảm thấp hơn. Giá gạo trên toàn cầu vốn đã ở mức thấp do mức cầu thấp từ phía các nước nhập khẩu gạo, trong khi đó Ấn Độ tiếp tục cung gạo ra thị trường và Chính phủ Thái Lan đang bán gạo từ kho dự trữ khổng lồ của mình. Vừa qua, Trung Quốc đã ký kết một hợp đồng với Thái Lan để nhập khẩu khoảng 1 triệu tấn gạo Thái Lan mỗi năm trong vòng 5 năm. Trung Quốc cũng nhập khẩu gạo từ Myanmar qua đường tiểu ngạch.
Hạn ngạch nhập khẩu gạo
Hạn ngạch nhập khẩu gạo trong năm 2014 được Chính phủ Trung Quốc ấn định ở mức 5,3 triệu tấn, không đổi so với mức hạn ngạch khi Trung Quốc đồng ý thiết lập mức hạn ngạch thuế quan (TRQ) cho gạo và các mặt hàng khác theo cam kết với WTO.
Hạn ngạch nhập khẩu gạo của Trung Quốc hiện được phân bổ 50% (khoảng 2,15 triệu tấn) cho các nhà nhập khẩu tư nhân và 50% cho các công ty thuộc Chính phủ Trung Quốc. Mặc dù mức hạn ngạch nhập khẩu gạo được Trung Quốc giữ không đổi kể từ năm 2004 nhưng lượng gạo mà nước này nhập khẩu đã tăng mạnh trong những năm gần đây. Trong niên vụ 2012/13, Trung Quốc đã nhập khẩu khoảng 3,2 triệu tấn gạo, gần gấp 6 lần mức 540.000 tấn gạo được nước này nhập khẩu trong niên vụ 2010/11. Điều này đã biến Trung Quốc trở thành quốc gia nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới trong 2 năm liên tiếp.
Hạn ngạch nhập khẩu gạo năm 2014 của Trung Quốc bằng khoảng 14% tổng mức ước tính mậu dịch gạo trên toàn cầu trong niên vụ 2013/14 (37 triệu tấn).
