Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, được thành lập theo Quyết định số 802/QĐ-UBND, ngày 7/4/2009 của UBND tỉnh Đắk Lắk sau được đổi tên tại Quyết định số 2860/QĐ-UBND ngày 13/10/2017.
Trung tâm được thành lập và đi vào hoạt động nhằm đáp ứng nhiệm vụ quan trắc và phân tích chất lượng môi trường phục vụ cho công tác quản lý, bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, các tỉnh lân cận và khu vực Tây Nguyên.
Nỗ lực bảo vệ môi trường
Với chức năng nhiệm vụ chính của Trung tâm là tổ chức thực hiện thường xuyên về quan trắc, phân tích các thành phần môi trường theo nhiệm vụ được giao; theo dõi diễn biến tài nguyên và môi trường hàng năm theo mạng lưới quan trắc của tỉnh; Quan trắc theo yêu cầu của Sở Tài nguyên và Môi trường và phối hợp với các cơ quan khác trong công tác thanh tra, kiểm tra xử lý ô nhiễm môi trường; Thực hiện quan trắc và phân tích các chỉ tiêu hóa, lý, vi sinh, kim loại nặng, hóa chất bảo vệ thực vật… trong các loại mẫu môi trường; quan trắc và phân tích các thành phần môi trường để phục vụ công tác thu phí bảo vệ môi trường; lấy mẫu, phân tích để xác định chất thải nguy hại…
Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Lắk nỗ lực xây dựng môi trường để phát triển Kinh tế - Xã hội
Về cơ sở vật chất, Trung tâm được Bộ Tài nguyên & Môi trường đầu tư trang thiết bị, kỹ thuật chuyên sâu trong lĩnh vực quan trắc và phân tích tài nguyên và môi trường thuộc dự án “Trạm vùng tác động Tây Nguyên”. Trung tâm hiện có phòng thí nghiệm được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng chỉ công nhận phòng thí nghiệm phù hợp theo TCVN ISO/IEC 17025; Được Bộ Tài nguyên và Môi trường chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường, là đơn vị đầu tiên tại Tây Nguyên đáp ứng hai tiêu chí trong lĩnh vực quan trắc và phân tích môi trường. Đặc biệt, Trung tâm đã và đang là đơn vị duy nhất tại khu vực Tây Nguyên có phòng thí nghiệm đạt VILAS môi trường mã số 667 và hai trạm quan trắc tự động di động phục vụ đánh giá nhanh chất lượng môi trường để phục vụ cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường các cấp trên địa bàn vùng Tây Nguyên.
Với vai trò, trách nhiệm của mình, Trung tâm đã Chủ trì, phối hợp với các Sở, Ban, Ngành, các cơ quan Trung ương; Phòng Tài nguyên và Môi trường 15 huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh thu thập tổng hợp thông tin số liệu, xây dựng hoàn chỉnh Báo cáo Quan trắc chất lượng môi trường, hiện trạng môi trường tỉnh Đắk Lắk hàng năm và từng giai đoạn cụ thể. Báo cáo được thực hiện trên cơ sở quan trắc chất lượng môi trường tại 178 điểm quan trắc với tần suất 3 lần/năm bao gồm: 91 điểm quan trắc chất lượng môi trường nước; 53 điểm quan trắc chất lượng môi trường không khí; 22 điểm quan trắc chất lượng môi trường đất; 6 điểm quan trắc môi trường sinh thái trên sông Sêrêpôk; 6 điểm quan trắc dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.
Ông Nguyễn Viết Hải - Phó Giám đốc phụ trách, điều hành Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Lắk cho biết: Trung tâm đã làm tốt đầu mối tại địa phương về công tác trọng tài trong xử lý khiếu kiện về môi trường. Mỗi năm Trung tâm thực hiện hơn 120 lần đo đạc, lấy mẫu đánh giá chất lượng môi trường, hỗ trợ tích cực cho Thanh tra Sở, Chị cục Bảo vệ môi trường, Lực lượng Cảnh sát môi trường, Công an tỉnh về việc phát hiện và xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường.
Ngoài nhiệm vụ chuyên môn được giao, Trung tâm đã và đang từng bước triển khai các hoạt động dịch vụ như: Thiết kế, thi công, xây dựng, lắp đặt hệ thống xử lý nước thải; Tư vấn lập báo cáo đánh giá tác động môi trường; Cam kết bảo vệ môi trường; Đề án bảo vệ môi trường chi tiết, Đề án bảo vệ môi trường đơn giản; Báo cáo giám sát về môi trường; Lập hồ sơ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại; Báo cáo xả nước thải vào nguồn nước; Báo báo khai thác nước mặt, Báo cáo khai thác nước gầm.... Mỗi năm trung tâm đã thực hiện trên 50 hạng mục công trình dịch vụ.
Trong những năm qua, Trung tâm đã và đang phát huy vai trò trong hoạt động quan trắc và phân tích môi trường gắn với công tác bảo vệ môi trường.
Với kết quả đạt được, tập thể cá nhân Trung tâm đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường, Liên đoàn Lao động tỉnh Đắk Lắk tặng nhiều bằng khen, giấy khen.
Có kết quả quan trắc không phải “bùa hộ mệnh” vĩnh viễn
Ông Nguyễn Viết Hải - Phó Giám đốc phụ trách, điều hành Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Lắk cho biết thêm: Để tạo dựng đơn vị có chuyên môn thực thụ và có đủ thực quyền để thực hiện đúng, đầy đủ chức năng, nhiệm vụ Nhà nước giao đồng thời tham gia cung cấp dịch vụ công về môi trường, khoáng sản, tài nguyên nước cho các tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh có nhu cầu hoàn thiện các thủ tục hành chính và chuyển giao công nghệ xử lý chất thải nhằm tham gia sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội đúng quy định của pháp luật.
Từ đó, kết quả quan trắc và phân tích môi trường của Trung luân được các cơ quan quản lý nhà nước làm căn cứ để xử lý và yêu cầu các tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh thực hiện đúng. Nếu kết quả phân tích đạt chuẩn thì phải duy trì và phát huy, trong trường hợp kết quả phân tích vượt ngưỡng cho phép thì yêu cầu phải khắc phục để thực hiện cho tốt đảm bảo các chỉ tiêu trước khi xả chất thải, nước thải ra môi trường.
Song trên thực tế đã có nhiều trường hợp tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh xem kết quả quan trắc như “bùa hộ mệnh” trong quá trình hoạt động là hiểu chưa hết ý nghĩa của hoạt động quan trắc và phân tích môi trường.
Ông Nguyễn Viết Hải nhấn mạnh: Khi Trung tâm thực hiện dịch vụ quan trắc và phân tích môi trường cho tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh thì chỉ mang tính thời điểm. Nghĩa là các chỉ tiêu lý, hóa, kim loại nặng, chất lượng nguồn thải, nguồn nước khi xả thải…. tại thời điểm quan trắc đạt tiêu chuẩn thì tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh phải duy trì hoạt động đúng công suất và vận hành các công trình xử lý chất thải, nước thải đúng quy định mới đảm bảo hoạt động thông suốt. Trong trường hợp có đơn khiếu nại, kiến nghị, phản ảnh về việc tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh gây ô nhiễm môi trường thì phải quan trắc, lấy mẫu phân tích tại thời điểm có đơn thì kết quả mới chính xác. Do đó, tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh không thể lấy kết quả quan trắc lần trước để chứng minh cho mình không gây ô nhiễm cho kỳ quan trắc tiếp theo, hay khi có đơn kiến nghị, phản ảnh, khiếu nại, tố cáo…
Cũng chính vì thế, Luật Bảo vệ môi trường quy định tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh phải thực hiện quan trắc và phân tích môi trường định kỳ 2 lần/năm về các chỉ tiêu lý, hóa, kim loại nặng, chất lượng nguồn thải, nước thải trước khi xả thải vào môi trường…. Đây là hoạt động giám sát về bảo vệ môi trường mà pháp luật yêu cầu chủ doanh nghiệp, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh phải tự thực hiện.
Mới đây Bộ Tài nguyên và Môi trường đã yêu cầu những doanh nghiệp, nhà máy có nguồn xả thải lớn phải đầu tư xây dựng trạm quan trắc tự động tại các điểm xả thải có kết nối 24/24 với hệ thống quan trắc quốc gia nhằm tăng cường công tác giám sát về việc xử lý chất thải, nước thải của doanh nghiệp trước khi thải ra môi trường. Tại tỉnh Đắk Lắk có 13 doanh nghiệp, nhà máy phải lắp đặt trạm quan trắc tự động theo quy định.
Những nỗ lực trong hoạt động nghiệp vụ của Trung tâm Quan trắc và Phân tích môi trường đã góp phần quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Đắk Lắk.
