Theo bà Phan Thị Thanh Xuân - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso), ngành công nghiệp da giày cũng là một ngành hội nhập rất lớn, chính vì thế mà việc đáp ứng các yêu cầu đối với các tiêu chuẩn bền vững, các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn cũng đã thực hiện. Tuy nhiên, có thể thấy trước đây, yêu cầu về phát triển bền vững chủ yếu là do các nhãn hàng đặt ra nhưng cho đến nay thì đã được Luật hóa và với ngành công nghiệp da giày, các thị trường chính như Mỹ, EU,… là những thị trường đòi hỏi rất cao.
Vừa qua, thị trường EU cũng bắt đầu đưa ra những yêu cầu về chuyển đổi xanh, đặc biệt là một loạt đạo luật đã được ban hành, cụ thể như đạo luật tra soát chuỗi cung ứng hay đạo luật về chống phá rừng đã được thực hiện và sắp tới, hàng loạt các đạo luật mới như đạo luật về trách nhiệm mở rộng đối với nhà sản xuất, dán nhãn sinh thái, thiết kế sinh thái và hàng loạt các yêu cầu như vậy, chúng ta có thể thấy rằng, đây là một trong những thách thức rất lớn đối với ngành da giày khi mà 2 thị trường này chiếm tới 70% kim ngạch xuất khẩu.
Còn điểm khác biệt trong chuỗi cung ứng xanh của ngành da giày, như chúng ta đã biết, ngành da giày cũng là một ngành thời trang, chính vì vậy, sẽ phải phát triển từ khâu đầu tiên là khâu thiết kế.
Điển hình như, đối với hãng Nike, họ đã đưa ra 10 quy tắc đối với khâu thiết kế, mục đích là để ngay từ khi xây dựng ý tưởng, chúng ta đã phải hướng tới việc lựa chọn những vật liệu thân thiện với môi trường cũng như kiểm soát toàn bộ quá trình sản xuất, làm sao đảm bảo phát thải ít nhất, cũng như tái sử dụng được các vật tư, nguyên phụ liệu trong quá tình sản xuất.
“Theo tôi, đây là một điểm khác biệt trong điều kiện để xanh hóa quá trình sản xuất đối với mặt hàng dệt may, da giày.” - bà Phan Thị Thanh Xuân nhấn mạnh.
Ngoài ra, bà Phan Thị Thanh Xuân cũng cho biết thêm, ngành da giày thì sản phẩm đến 90% là xuất khẩu, và chúng ta làm cho các thương hiệu lớn, các nhãn hàng lớn thì ngay bản thân các nhãn hàng thì họ cũng phải có cam kết toàn cầu là cắt giảm phát thải cũng như đảm bảo xanh hóa toàn chuỗi cung ứng.
Từ động lực đó thì bắt buộc các nhà máy, những nơi đang triển khai các đơn hàng sẽ phải thực hiện, nếu không thực hiện thì chắc chắn các đơn hàng sẽ ra khỏi Việt Nam. Chính vì thế, đây là động lực mà chúng ta không thể nào không thực hiện được.
Hiện nay, qua khảo sát sơ bộ, chúng tôi cũng thấy rằng, các doanh nghiệp cũng đã thực hiện, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã đi đầu trong việc thực hiện xanh hóa chuỗi sản xuất. Ví dụ, họ đổi mới công nghệ, sử dụng các nguyên liệu sạch giống như Công ty LGG vừa trao đổi, tôi thấy, đó là những bước mà hầu như các nhà máy đều hướng tới, đặc biệt là họ đã tham gia các quá trình để đánh giá và cấp chứng chỉ, cụ thể như chứng chỉ LEED - một trong những chứng chỉ được khách hàng công nhận.
Bên cạnh đó, cũng phải đáp ứng được các yêu cầu từ Chính phủ các nước mà chúng ta xuất khẩu hàng hóa sang.
Còn thuận lợi của các doanh nghiệp đối với hoạt động xanh hóa này thì tôi thấy rất rõ. Thứ nhất là sản phẩm thời trang của ngành dệt may, da giày được các nước, đặc biệt là người tiêu dùng các nước biết đến, và các sản phẩm made-in-Vietnam rất được ưa chuộng.
Thứ hai, chúng ta có tới 16 Hiệp định FTA, đây là một trong những cơ hội để mở cửa thị trường xuất khẩu hàng hóa, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Còn điểm nghẽn thì tôi cũng thấy như bên chỗ anh Hội và anh Thịnh đã chia sẻ các điểm nghẽn mà tôi thấy có thể gói gọn lại rằng, chúng ta thiếu một giải pháp tổng thể, định hướng cho các doanh nghiệp trong quá trình phát triển bền vững, từ việc xây dựng tiêu chí xanh là như thế nào, cho đến toàn bộ quá trình, chương trình để thực hiện, hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao được nội lực cả về nguồn lực cũng như nhân lực thì chúng ta mới có thể chuyển đổi xanh một cách bền vững và thành công được.
Đối với ngành da giày, việc thực hiện xanh hóa khá là không đồng bộ, tùy thuộc rất nhiều vào nguồn lực của từng doanh nghiệp và cũng như là yêu cầu từ phía khách hàng.
“Vậy thì điểm mấu chốt là hiện nay thiếu giải pháp đồng bộ cho các doanh nghiệp thì chiến lược phát triển ngành công nghiệp da giày, dệt may đã được ký duyệt và điều đó cho thấy sự quan tâm của Chính phủ.” - bà Phan Thị Thanh Xuân nhấn mạnh.
Trong chiến lược này cũng đã nêu ra những mục tiêu cụ thể cũng như mục tiêu chung rất là rõ ràng. Để thực hiện những mục tiêu này thì chúng ta cần có chương trình hành động, trong đó nêu bật vấn đề là ngành công nghiệp dệt may, da giày là hướng theo phát triển bền vững thì tôi nghĩ chương trình bền vững sẽ là giải pháp tổng thể để giúp cho các doanh nghiệp cũng như Nhà nước chúng ta ban hành được những chính sách phù hợp để khuyến khích các doanh nghiệp chuyển đổi, đồng thời xây dựng được một hệ tiêu chuẩn, quy chuẩn đồng nhất.
Bởi trong quá trình chuyển đổi xanh hóa, rất nhiều yêu cầu được đặt ra và những yêu cầu này sẽ gây ra chi phí tuân thủ rất lớn cho các doanh nghiệp. Chính vì thế khi chúng ta có một giải pháp tổng thể, chúng ta sẽ nhìn nhận được một cách toàn diện và xây dựng được một hệ điều kiện cũng như tiêu chuẩn một cách rõ ràng, giúp cho các doanh nghiệp của chúng ta có cơ sở để nắm bắt và thực thi một các chuẩn xác nhất.
Về phía Hiệp hội, bà Phan Thị Thanh Xuân cũng bày tỏ mong muốn rằng, Bộ Công Thương - Bộ quản lý hoạt động của ngành công nghiệp dệt may và da giày, sẽ là đầu mối cùng phối hợp với các doanh nghiệp thông qua Hiệp hội để xây dựng được chương trình hành động giúp cho các doanh nghiệp nâng cao nội lực, hướng theo phát triển bền vững trong thời gian sắp tới.
