Xuất khẩu xi măng : Thị trường nào nhập ?

Tin liên quan:
• Thị trường xi măng: Cung vượt cầu
• Thị trường xi măng : Kẻ ăn không hết... 

Ba công ty nhận được công văn này là Công ty xi măng Nghi Sơn; Công ty xi măng ChinFon Hải Phòng; Công ty xi măng Phúc Sơn. Và một trong các nội dung quan trọng là sớm xúc tiến tìm kiếm thị trường để xuất khẩu xi măng. 

Theo đó, 6 tháng cuối năm 2010 yêu cầu mỗi công ty xuất khẩu từ 100 nghìn đến 150 nghìn tấn xi măng. Năm 2011 xuất khẩu 50% sản lượng xi măng tính theo tỷ lệ quy định tại Giấy phép đầu tư và từ năm 2012 trở đi phấn đấu xuất khẩu 100% sản lượng xi măng theo tỷ lệ quy định trong Giấy phép đầu tư. 

Một cán bộ của Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, sở dĩ Bộ yêu cầu một số DN tìm kiếm thị trường XK vì theo giấy phép đầu tư, các công ty liên doanh buộc phải XK 30 - 40% lượng sản xuất. Hiện tại, một số công ty cũng đang tìm kiếm thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, việc XK xi măng chỉ là giải pháp tạm thời chứ Nhà nước không chủ trương. 

Theo các chuyên gia, việc mở rộng thị trường XK, được xem là lối ra duy nhất giải quyết tình trạng thừa xi măng hiện nay. Tuy nhiên, việc tìm kiếm thị trường cho XK xi măng không đơn giản, bởi lẽ xi măng là mặt hàng đặc thù, có giá trị thấp, nhưng lại rất cồng kềnh, nên tốn nhiều chi phí vận chuyển. Ngoài ra, nếu không bảo quản tốt, chỉ một thời gian ngắn, sản phẩm sẽ bị đông cứng, biến chất. 

Ngoài ra, cơ sở hạ tầng của VN yếu, không đáp ứng được những yêu cầu của các nhà nhập khẩu. Và như vậy, để XK mỗi tấn xi măng, các DN phải gánh thêm các loại chi phí phát sinh, điều này đẩy giá thành mỗi tấn xi măng cao lên nếu muốn có lãi. Điều này cũng đồng nghĩa với cơ hội cạnh tranh kém đi. 

Đồng quan điểm này, giám đốc một DN xi măng cho rằng, XK được xem là “van” điều tiết thị trường xi măng trong nước hiện nay và trong tương lai. Tuy nhiên phần nhiều các đơn hàng xuất khẩu hiện nay đều qua trung gian nên phải chịu một khoản chi phí môi giới khá cao làm tăng giá thành sản phẩm. 

Theo các chuyên gia, nếu nhìn vào những thị trường láng giềng như Lào, Campuchia... xi măng của VN khó mà cạnh tranh được với xi măng Thái Lan do quãng đường vận chuyển xa hơn, mặc dầu xi măng của VN về chất lượng không thua kém gì Thái Lan. 

Trong bối cảnh khó khăn chung của ngành xi măng, nhiều DN đã tự tìm lối ra cho mình bằng cách tự tìm thị trường XK và tự trang bị tàu vận tải bằng nguồn lực của mình, Công ty xi măng Cẩm Phả là một ví dụ. Hiện Công ty đang thực hiện hợp đồng cung ứng từ 15.000 đến 20.000 tấn clinker/tháng cho đối tác nước ngoài, tới thị trường các nước Châu Á, trong đó có Bangladesh. Ngoài ra, Công ty đang hướng tới thị trường các nước trong khu vực, Trung Đông và Châu Phi. Thuận lợi lớn nhất, chính là chỗ nhà máy xi măng Cẩm Phả có cảng xuất hàng nhanh, số lượng lớn cho tàu tải trọng 20.000 tấn nên hấp dẫn khách nước ngoài. Khâu khó nhất là vận tải xi măng bằng đường biển đã được giải quyết bằng chiếc tàu có tải trọng 15.000 tấn được đầu tư bằng nguồn lực của chính Tổng công ty cổ phần Vinaconex. 

Theo các chuyên gia, các DN VN nên hướng tới những thị trường xa xôi như Châu Phi. Đây có thể coi là thị trường tiềm năng vì cơ sở hạ tầng còn thiếu, nhu cầu xây dựng cao. Tuy nhiên để có thể đến được thị trường này các DN cần đẩy mạnh trao đổi thông tin, quảng bá sản phẩm... Điều quan trọng nữa là ngành xi măng cần có quy hoạch cho XK một cách cụ thể, rõ ràng. 

Một lần nữa các chuyên gia cho rằng, việc XK xi măng hiện vẫn chỉ nên coi là giải pháp tạm thời để giải quyết tình trạng thừa xi măng, bởi XK xi măng mang lại giá trị kinh tế rất thấp và không làm giàu đất nước. Chưa kể, phát triển vật liệu xi măng dễ phá vỡ cảnh quan thiên nhiên do nguyên liệu đầu vào của mặt hàng này phần lớn là núi đá vôi. Trên thế giới, rất ít nước có chủ trương đầu tư, phát triển xi măng để xuất khẩu.