1. Giới thiệu

Mặc dù Việt Nam là quốc gia có nền kinh tế nông nghiệp lâu đời nhưng du lịch nông thôn mới phát triển vài năm gần đây. Xuất hiện sau du lịch biển, du lịch hang động, du lịch sinh thái…, thị trường du lịch nông thôn ở Việt Nam mới hình thành vài năm gần đây nhưng tăng trưởng nhanh chóng. Ở phía Nam, ngày càng có nhiều khách du lịch ở Thành phố Hồ Chí Minh đi về nông thôn đồng bằng sông Cửu Long là vùng sản xuất nông nghiệp lớn nhất Việt Nam.

Bến Tre là một điểm đến trong vùng này có lợi thế không quá gần và cũng không quá xa Thành phố Hồ Chí Minh. Không chỉ có những vườn dừa rộng lớn, dừa còn được trồng ở khắp mọi nơi tạo nên một không gian vườn dừa [1] cùng với những món ăn và uống dùng nguyên liệu từ cây dừa [2] là những tài nguyên du lịch nông thôn độc đáo của Bến Tre. Bên cạnh đó, Bến Tre cũng có cảnh quan miền quê sông nước, có những vườn trái cây đa dạng như bưởi, chôm chôm, sầu riêng, xoài…, như những điểm đến khác trong vùng như Tiền Giang, Vĩnh Long. Vài năm gần đây, một số nhà vườn ở ngoại thành Thành phố Bến Tre và ở các huyện Mỏ Cày, Chợ Lách cung cấp dịch vụ tham quan và hái trái cây. Đây là những vườn trái cây đang sản xuất, nên chỉ đón khách tham quan và bán trái cây trực tiếp cho khách vào mùa trái chín. Vào năm 2016, Nông trại du lịch Sân chim Vàm Hồ là nông trại du lịch đầu tiên của Bến Tre mở cửa đón khách. Nhờ có diện tích lớn (gần 10 ha) nông trại có thêm dịch vụ vui chơi giải trí ngoài trời như các trò chơi vận động, cắm trại, lửa trại… ngoài dịch vụ tham quan và hái trái cây như các nhà vườn khác [3]. Đến thời điểm này, các nhà vườn và cả Nông trại Vàm Hồ đang đối mặt với những vấn đề phát sinh do bị quá tải vào mùa cao điểm. Do khách đến vượt quá sức chứa đã ảnh hưởng đến cây trồng, nhà vườn buộc phải đóng cửa để phục hồi vườn cây, bảo toàn năng suất cây trồng. Vậy liệu có thể điều hòa lượng khách với những dịch vụ đa dạng hơn? Nghiên cứu này được thực hiện nhằm khám phá những hoạt động mà khách du lịch nông thôn có ý định chọn trong kỳ nghỉ của họ ở Bến Tre. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin tham khảo cho các nhà vườn du lịch ở Bến Tre phát triển dịch vụ đa dạng hơn nhằm giảm tình trạng quá tải vào mùa cao điểm, tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh du lịch.

2. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu này được thực hiện với phương pháp điều tra lấy ý kiến khách du lịch. Do mục tiêu của nghiên cứu là khám phá ý định chọn hoạt động trong kỳ nghỉ của khách du lịch nông thôn đến Bến Tre nên đối tượng khảo sát là những người đã từng đi du lịch nông thôn và có ý định sẽ đến Bến Tre từ Thành phố Hồ Chí Minh. Phiếu thăm dò ý kiến đã được gửi đến những người đang sinh sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh với kỹ thuật phát phiếu thuận tiện. Phiếu được gửi đến những người tham gia khảo sát bằng hai cách là gửi trực tiếp phiếu in trên giấy và gửi qua Internet với câu hỏi được thiết kế bằng công cụ Google Form. Với hai câu hỏi gạn lọc là “Bạn đã từng đi du lịch về vùng nông thôn hay chưa?” và “Bạn đã từng đi du lịch nhà vườn ở Bến Tre hay chưa?” đã giúp chọn được đối tượng khảo sát đúng yêu cầu đã đặt ra.

Nội dung chính của bảng câu hỏi chia thành 2 phần: Phần thông tin về đặc điểm cá nhân và phần ý định chọn hoạt động trong kỳ nghỉ. Kết thúc thời gian khảo sát đã thu được 224 bảng trả lời với cơ cấu theo nhóm tuổi được trình bày trong Bảng 1.

Số khách tuổi từ 36 - 55 chiếm số đông nhất (31,2%), kế đến là khách tuổi từ 22 - 35 chiếm 26,8%. Những người ở độ tuổi này hầu hết đang có việc làm vì trong độ tuổi lao động. Số liệu ở Bảng 2 cho thấy có 17,9% đi học và 9,8% nghỉ hưu còn lại đều có việc làm.

3. Ý định chọn hoạt động trong kỳ nghỉ

Ý định bao gồm các yếu tố động cơ có ảnh hưởng đến hành vi cá nhân, các yếu tố này cho thấy mức độ sẵn sàng hoặc nỗ lực của cá nhân để thực hiện hành vi [4]. Ý định thể hiện sự sẵn sàng thực hiện hành vi của một cá nhân, do đó khi đã có ý định cá nhân sẽ cố gắng tìm cách để thực hiện ý định đó.

Hoạt động trong kỳ nghỉ bao gồm tất cả những hoạt động khám phá thiên nhiên, văn hóa, nghệ thuật; vui chơi, giải trí, thể thao... mà khách du lịch dành thời gian trong chuyến đi nghỉ của mình để thực hiện chúng. Du lịch nông thôn là những kỳ nghỉ ở vùng nông thôn với những hoạt động trải nghiệm đời sống ở nông thôn liên quan đến hoạt động sản xuất nông nghiệp và các hoạt động văn hóa nghệ thuật, thi đấu thể thao, lễ hội...

Kết quả khảo sát cho thấy về động cơ, có 336 câu trả lời, vì có một số người có ý định đi với 2 hoặc 3 mục đích. Động cơ đi để nghỉ dưỡng chiếm tỷ lệ cao nhất (44,6%). Điều này cho thấy cư dân ở Thành phố Hồ Chí Minh có nhu cầu nghỉ dưỡng ở Bến Tre vì khoảng cách không quá xa rất thuận tiện cho kỳ nghỉ với hai ngày cuối tuần.

Ý định chọn hoạt động trong kỳ nghỉ ở Bến Tre của khách du lịch nông thôn được trình bày trong Bảng 4.

Với câu hỏi lựa chọn gồm có 9 hoạt động được gợi ý, mỗi hoạt động có 5 mức độ ý định chọn, giá trị trung bình chung của mẫu tính được là 3,05. Có 5 hoạt động có giá trị trung bình lớn hơn giá trị trung bình chung của mẫu là Ngắm cảnh quan sông nước (3,70), Chèo xuồng (3,38), Nghỉ ngơi trong vườn trái cây (3,36), Hái trái cây (3,33) và Giao lưu với dân địa phương (3,16).

Hái trái cây có vị trí thứ tư xếp theo thứ tự giá trị trung bình từ cao xuống thấp. Như vậy có khả năng những thời điểm không phải mùa trái chín vẫn có khách đến. Hoạt động xếp vị trí thứ nhất là Ngắm cảnh quan sông nước có thể diễn ra quanh năm. “Chèo xuồng” là hoạt động chiếm vị trí thứ hai, cũng có thể tổ chức thường xuyên mặc dù có khó khăn nhất định vào mùa mưa. Để cung cấp được hai dịch vụ này, đòi hỏi phải có đầu tư làm đẹp cảnh quan, mua sắm xuồng và có người hướng dẫn cách chèo xuồng. Với các nhà vườn có quy mô nhỏ trong vườn không có ao hồ hoặc kênh rạch thì khó tổ chức hoạt động chèo xuồng nhưng có thể liên kết nhiều nhà với nhau để tổ chức chèo xuồng ở các kênh rạch trong làng và chung vốn đầu tư mua sắm xuồng. Nông trại du lịch Sân chim Vàm Hồ thuận lợi hơn với dịch vụ chèo xuồng vì trong nông trại có 1 ha diện tích mặt nước, có cả người hướng dẫn và cứu hộ [2]. Ngược lại hoạt động Giao lưu với người dân địa phương thì các nhà vườn quy mô nhỏ có thuận lợi hơn do vườn cũng đồng thời là nơi ở của chủ vườn.

Hoạt động mua sắm với câu hỏi “Sản phẩm nào có ý định sẽ mua về?” cho kết quả như trong Bảng 6. Trong 6 sản phẩm được gợi ý, Bưởi da xanh là sản phẩm có số người có ý định mua nhiều nhất, chiếm hơn 71% số người được hỏi. Kế đến là Kẹo dừa, đạt 50,89%. Các sản phẩm còn lại có tỷ lệ dưới 50% có lẽ do những sản phẩm này khó tiêu dùng như dừa tươi, bánh tráng hay có thể mua dễ dàng tại Thành phố Hồ Chí Minh như mứt dừa, nước màu dừa.  

4. Kết luận

Khám phá ý định chọn hoạt động trong kỳ nghỉ ở Bến Tre của du khách là nghiên cứu rất cần thiết để có thông tin lập kế hoạch phát triển sản phẩm mới. Du lịch nông thôn ở Bến Tre hiện đang là dịch vụ thu hút khách du lịch nên thường bị quá tải vào mùa cao điểm. Đa dạng hóa dịch vụ là một cách để kéo dài mùa du lịch. Kết quả nghiên cứu cho thấy, hái trái cây là dịch vụ hầu hết các nhà vườn ở Bến Tre cung cấp chỉ xếp ở vị trí thứ tư trong các hoạt động mà khách du lịch có ý định sẽ chọn trong kỳ nghỉ của họ ở đây. Phát hiện này là rất hữu ích vì góp phần khẳng định các nhà vườn vẫn có thể đón khách vào những thời gian không vào mùa trái chín. Ngắm cảnh quan sông nước là ưu tiên số một trong ý định chọn hoạt động trong kỳ nghỉ. Chiếm vị trí thứ hai là Chèo xuồng và vị trí thứ ba là Nghỉ ngơi trong vườn trái cây. Để tạo cảnh quan đẹp có thể trồng hoa và các loại cây ngắn ngày khác và để tạo không gian yên tĩnh cho khách nghỉ ngơi trong vườn trái cây phải bảo đảm không đón khách vượt quá sức chứa. Do vườn du lịch vận hành theo mô hình vừa sản xuất nông nghiệp, vừa kinh doanh du lịch, nên phát triển hai dịch vụ này sẽ hạn chế được ảnh hưởng xấu đến môi trường sống của cây trồng ■

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Đoàn Thị Mỹ Hạnh và Bùi Thị Quỳnh Ngọc, (2014) “Mô hình vườn dừa du lịch ở Bến Tre”, Kỷ yếu hội thảo “Cây Dừa Việt Nam - Giá trị và tiềm năng”, Nhà Xuất bản Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, 2014.

2. Đoàn Thị Mỹ Hạnh, “Phát triển du lịch ẩm thực tạo hình ảnh điểm đến hấp dẫn cho Bến Tre”, Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật, Trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dương, số 19, trang 20-26, tháng 9/2017.

3. Võ Sáng Xuân Lan, (2016) “Thiết kế mô hình hoạt động cho nông trại du lịch Vàm Hồ”, Báo cáo tổng kết đề tài khoa học công nghệ tỉnh Bến Tre không sử dụng ngân sách nhà nước, nghiệm thu năm 2016.

4. Ajzen, I. (1991), “The theory of planned behavior”, Organizational Behavior and Human Decision Process, Vol.50, 179-211.