Theo số liệu điều tra, làng nghề Đại Bái có hơn 1.700 hộ làm nghề; trong đó, có hơn 600 hộ làm đồ dân dụng. Số hộ còn lại là sản xuất hàng mỹ nghệ, đúc cán các nguyên liệu đồng, nhôm; các hộ chuyên cô, đúc phế liệu; các hộ đúc, dập xoong, nồi...
Cửa hàng bán sản phẩm làng nghê đúc đồng Đại BáiTình trạng ô nhiễm môi trường của làng nghề này khá nghiêm trọng, lượng khói bụi, tiếng ồn vượt quá nhiều lần mức cho phép, các ao hồ trong làng đã chuyển màu đen và bốc mùi khó chịu. Nguyên nhân được xác định là các chất phế thải sau khi được đúc, cán như: xỉ than, bã nhôm, đồng không được thu hồi mà đổ ra môi trường xung quanh. Nước thải của các hộ làng nghề có sử dụng hóa chất như axit, sút… không được thu gom lại để xử lý mà đổ ra lòng sông, ao, hồ, mương máng. Một nguyên nhân khác là do ô nhiễm khói bụi trong sản xuất đúc, cô phế liệu gây ra. Làng nghề đúc đồng Đại Bái hiện có hơn 200 lò đúc đồng, nhôm, đa số thiết kế ống khói của các cơ sở này đều không đạt tiêu chuẩn, thậm chí có những lò không có ống khói đã làm ảnh hưởng lớn đến không khí và sức khỏe của người dân.
Nhằm giảm thiểu thấp nhất tình trạng ô nhiễm môi trường khu vực làng nghề, cùng với việc thường xuyên tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cộng đồng về lĩnh vực môi trường, giai đoạn 2009 - 2010, làng nghề đúc đồng này đã được Trung tâm Đào tạo, Tư vấn và Chuyển giao công nghệ thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Sở Tài nguyên - Môi trường Bắc Ninh hỗ trợ chuyển giao công nghệ và xây dựng hệ thống xử lý nước thải bằng phương pháp hóa học, có công suất 10-12 m3/giờ, bảo đảm xử lý nước thải cho 160 hộ sản xuất tại cụm công nghiệp, nước thải sau khi được xử lý đạt tiêu chuẩn 5945-2005.
Ngoài ra, trong giai đoạn này Đại Bái còn được hỗ trợ xử lý ô nhiễm môi trường khí thải bằng nguồn vốn hỗ trợ không hoàn lại của Chính phủ Nhật Bản. Theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, công nghệ xử lý khí thải được áp dụng trong các mô hình này là công nghệ xử lý khí bằng phương pháp hấp thụ và khuếch tán tuần hoàn với thiết bị lọc bụi kiểu ướt. Toàn bộ khí thải trong quá trình sản xuất bao gồm bụi, hơi nước, lượng kim loại nặng và hỗn hợp khí CO2, SO2… được hút theo tháp dẫn nhờ sự chênh lệch áp suất tự nhiên và trên nóc của hệ thống tháp được lắp đặt quả cầu hút. Sau khi qua tháp, các tạp chất như bụi, kim loại nặng, khí độc sẽ lắng xuống đáy bể có chứa dung dịch tuần hoàn, khí thoát ra môi trường là khí sạch. Dung dịch hấp phụ được bơm vận chuyển tuần hoàn trong tháp, sau một chu kỳ 2 tháng hoạt động, lượng bùn ở đáy bể sẽ được tháo ra ngoài. Thành phần các chất trong cặn thải ra gồm CaCO3, CaSO4 và các hợp chất có chứa Nitơ…, không gây độc hại cho môi trường, có thể trộn lẫn với xỉ than thải ra để làm gạch ép không nung hoặc các sản phẩm khác.
Mặc dù, đã được Chính phủ và các ngành hữu quan đã quan tâm tới việc xử lý ô nhiễm môi trường, song làng nghề Đại Bái vẫn còn một số hộ sản xuất nhỏ lẻ, nằm xen kẽ trong khu vực dân cư, việc xử lý ô nhiễm môi trường tại đây vẫn chưa triệt để, cần được chính quyền địa phương tháo gỡ, để trả lại môi trường trong lành cho người dân.
Để xử lý triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường sống khu vực làng nghề đúc đồng Đại Bái tồn tại nhiều năm nay, UBND tỉnh Bắc Ninh vừa phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề đúc đồng xã Đại Bái với tổng vốn đầu tư hơn 52 tỷ đồng từ nguồn sự nghiệp tài nguyên môi trường được giao hàng năm và các nguồn vốn khác do UBND huyện Gia Bình làm chủ đầu tư.
Theo ông Trương Tiến Yên - Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh: Dự án đầu tư xây dựng công trình xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề đúc đồng xã Đại Bái được triển khai từ năm 2014 đến 2016, với mục tiêu xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường nước thải, rác thải, khí thải tại làng nghề đúc đồng, nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân trên địa bàn xã Đại Bái. Quy mô đầu tư dự án được thiết kế sẽ xây dựng 2 khu xử lý nước thải sản xuất và sinh hoạt tại cụm công nghiệp làng nghề và hai thôn Ngoài, Tây Giữa của xã Đại Bái với công suất mỗi khu đạt từ 900 - 1.000 m3/ngày đêm, đảm bảo nước thải trước khi thải ra môi trường đạt tiêu chuẩn nước thải (cột A) theo quy chuẩn, quy định. Đồng thời, xây dựng hệ thống xử lý rác thải sản xuất và sinh hoạt với công suất khoảng 5 tấn/ngày đêm; trong đó, rác thải sinh hoạt khoảng 3,5 tấn/ngày đêm, rác thải sản xuất 1,5 tấn/ngày đêm. Lắp đặt thử nghiệm hệ thống xử lý khí thải tại một số hộ làm nghề sản xuất trên địa bàn làng nghề đúc đồng Đại Bái. Lắp đặt hệ thống lò đốt rác thải sản xuất độc hại hai buồng công nghệ cao công suất 250kg/h, đảm bảo đồng bộ, xử lý rác theo tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành.
