Hiện nay, tại Việt Nam có 2 hình thức bảo hiểm y tế.
Thứ nhất, bảo hiểm y tế bắt buộc do Nhà nước thực hiện theo Luật Bảo hiểm y tế mang tính xã hội không vì mục đích lợi nhuận và được Nhà nước tổ chức thực hiện theo Luật.
Cụ thể, mọi người dân bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế theo Luật Bảo hiểm y tế. Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm được áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận, do Nhà nước tổ chức thực hiện và các đối tượng có trách nhiệm tham gia theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế.
Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế cho đối tượng theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế. Người sử dụng dịch vụ chi trả cho phần ngoài mức hưởng và phạm vi được hưởng.
Thứ hai, bảo hiểm sức khỏe của các công ty bảo hiểm (thường được gọi là bảo hiểm y tế thương mại) mang tính kinh doanh, hoạt động có lợi nhuận theo Luật Kinh doanh bảo hiểm. Bảo hiểm y tế thương mại được thiết kế phù hợp với mọi mong muốn của người ký hợp đồng bảo hiểm theo từng điều kiện và nhu cầu của người đó, mang tính tự nguyện và không mang tính bắt buộc như bảo hiểm y tế xã hội.
Theo Bộ Y tế, bảo hiểm y tế thương mại thường có mức phí cao hơn so với bảo hiểm y tế bắt buộc nhưng có nhiều lựa chọn cho người tham gia do đa dạng gói quyền lợi theo khả năng đóng.
Đối với bảo hiểm y tế thương mại, Nhà nước không can thiệp. Các điều khoản phụ thuộc vào hợp đồng bảo hiểm do công ty tự xây dựng nên người bệnh chưa được bảo vệ về quyền lợi toàn diện. Do vậy, các phạm vi quyền lợi thường bị trùng với phần bảo hiểm y tế bắt buộc đã chi trả hoặc công ty bảo hiểm có xu hướng lựa chọn dịch vụ để chi trả, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia.
Bên cạnh đó, chưa có sự liên kết và chưa có vai trò của Nhà nước trong việc xây dựng các cơ chế để kiểm soát và bảo vệ quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm sức khỏe trong khi đây là lĩnh vực nhạy cảm, phi lợi nhuận.
Trên thực tế, người tham gia bảo hiểm y tế vẫn phải đồng chi trả đối với các dịch vụ thuộc phạm vi quyền lợi và phải chi trả toàn bộ đối với các dịch vụ ngoài phạm vi quyền lợi. Trong bối cảnh, thu nhập và nhu cầu được chăm sóc toàn diện của người dân tăng thì việc quy định bảo hiểm y tế bổ sung là rất cần thiết.
Theo Bộ Y tế, quy định hình thức bảo hiểm y tế bổ sung liên kết với bảo hiểm y tế thương mại do công ty bảo hiểm thực hiện theo hình thức thương mại là "Bảo vệ và cải thiện phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo hướng tăng tính chi phí hiệu quả và đáp ứng toàn diện nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân. Đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tham gia bảo hiểm y tế".
Bộ Y tế đang dự thảo Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi. Theo đó, đề xuất quy định gói bảo hiểm y tế bổ sung là bảo hiểm y tế tự nguyện, áp dụng cho những người đã tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc.
Gói bảo hiểm y tế bổ sung sẽ chi trả giá trị tăng thêm như phần đồng chi trả, quyền lợi tăng thêm mà người bệnh có nhu cầu hoặc dịch vụ tăng thêm so với các dịch vụ đang được bảo hiểm y tế cung cấp.
Doanh nghiệp tham gia cung cấp các gói bảo hiểm này không được lựa chọn đối tượng, không được có quy định loại trừ người bệnh, không chỉ chọn người khỏe ký hợp đồng mà là tất cả người bệnh có điều kiện, có nhu cầu.
Về mức phí cho bảo hiểm y tế bổ sung, sẽ do phía đơn vị kinh doanh bảo hiểm quy định. Tuy nhiên, Nhà nước sẽ quy định nguyên tắc xây dựng mức phí để đảm bảo quyền lợi cho người bệnh, phạm vi chi trả không được trùng lặp với bảo hiểm y tế bắt buộc.
